Microsoft Word asiq ?L?SG?R. doc

_________________AzΩrbaycan Milli KitabxanasÕ_______________ 

214

siçan öldürdüyünԥ tԥԥccüb ɟlԥmirdilԥr; ona tԥԥccüb ɟlԥyirdilԥr ki, niyԥ cԥrgԥ ilԥ düzüb? Bir 

dԥ, niyԥ AúÕq Ԥlԥsgԥrin yɟrinin ayaq tԥrԥfinԥ düzüb? 

Söyün bԥy dɟdi: 

– AúÕq Ԥlԥsgԥr, indiyԥ qԥdԥr piúik niyԥ bɟlԥ hünԥr göstԥrmirdi?! 

Öldürdüyü siçanlarÕ sԥnin yɟrinin ayaq tԥrԥfinԥ düzmԥkdԥ onun mԥqsԥdi var. 

HamÕ gülüúdü. 

AúÕq Ԥlԥsgԥr gördü ki, do÷rudan da, piúiyԥ tԥrif yaraúÕr. SazÕ götürdü, simlԥrin düzԥltdi, 

tԥrifԥ baúladÕ, görԥk nɟcԥ baúladÕ; bu gɟcԥki ԥhvalatÕ görԥk, nɟcԥ nԥzmԥ çԥkdi. Biz dԥ saz ilԥ 

dɟyԥk, úad olun. 

 

Dad! SiçanÕn ԥlindԥn 

Yɟtiúmiúik cana, piúik! 

DünyanÕ bizdԥn ötԥri 

Döndԥrib zindana, piúik! 

Da÷ÕdÕb kԥndilԥri, 

DadanÕb yaxtana, piúik! 

Do÷rayÕb zԥr libasÕ, 

ȿlԥyib ԥfsana, piúik! 

Alagöz gԥlinlԥri 

Qoyub yana-yana, piúik! 

 

Birisi boz dikqulaq, 

Birisi qonur, balaca; 

Dԥrmԥ-qayÕq farmaúÕn 

Hԥr yanÕndan açÕb baca; 

Bɟzinԥn irԥftardÕ, 

QumaúÕnan düúüb lԥcԥ; 

Harda görsԥ, zԥr, ziba, 

østifa, tirmԥ, alaca, 

Bilԥsԥn nԥ hal kԥsir 

Döúԥyԥ, yor÷ana, piúik! 

 

Nԥ qԥdԥr ԥllԥúirԥm, 

Bu mԥluna yoxdu çara; 

Gündüzlԥr pünhan olur, 

---

_________________AzΩrbaycan Milli KitabxanasÕ_______________ 

215

Gɟcԥlԥr çÕxÕr aúkara; 

ÇÕra÷Õ yandÕranda, 

QaçÕr, soxulur divara. 

Da÷ÕdÕb quyularÕ, 

øndi daraúÕb anbara; 

Müxtԥsԥr, ruzumuzu 

Döndԥribdi qana, piúik! 

 

O gödԥk, zalimü fasiq 

Bɟlԥ bir azar ɟlԥdi; 

Alԥmԥ gɟn dünyanÕ 

Bizdԥn ötrü dar ɟlԥdi; 

HamÕ dԥrddԥn ziyada 

Bu dԥrd mana kar ɟlԥdi; 

Dԥldi ya÷ dԥrilԥrin, 

XumlarÕ murdar ɟlԥdi; 

Axúamadԥk ɟvlԥrdԥ 

Qurular zasdana, piúik! 

 

AúÕq Ԥlԥsgԥr gördü ki, adamlardan bir az aralÕda, divarÕn üstündԥ piúik rahatca ԥylԥúib, 

saza qulaq asÕr. AldÕ, görԥk bu dԥfԥ nԥ dɟdi: 

 

YatmadÕm sübhԥ kimi, 

Mԥn baxdÕm qilü-qalÕna; 

Öyrԥnib xԥsyԥtini, 

Bԥlԥd olmuúam halÕna; 

Ԥdԥbinԥn ԥylԥúibsԥn, 

Sԥd afԥrin kamalÕna! 

Alԥmin padiúahÕ 

Dԥstini çԥkib dalÕna; 

Qayna÷Õn poladlanÕb, 

Dönübsԥn aslana, piúik! 

 

Mԥn sԥni iyid bildim, 

Vɟrdim aran-da÷Õ sana; 

AlaçÕ÷Õ, a÷ çadÕrÕ, 

ȿyvanÕ, ota÷Õ sana. 

---

_________________AzΩrbaycan Milli KitabxanasÕ_______________ 

216

Müxtԥsԥri, vԥssalam, 

Budu sözün sa÷Õ sana: 

Gözԥllԥr ԥsirgԥmԥsin 

Pɟndiri, qayma÷Õ sana; 

Yɟyԥsԥn nԥmilԥrdԥ, 

Dönԥsԥn sultana, piúik! 

 

Söhbԥtԥ qulaq asanlardan biri dillԥndi: 

– XÕrda xanÕm, AúÕq Ԥlԥsgԥr piúiyinizi bɟlԥ ki, tԥriflԥdi, xԥlԥti nԥ olacaq? 

– ȿvdԥ bir çÕxarlÕq göy mahud var. Onu xԥlԥt vɟrirԥm. 

AúÕq Ԥlԥsgԥr dɟdi: 

– O çÕxarlÕq mԥnim dɟdiyim tԥrifin xԥlԥtidi. Ԥn böyük mükafatlar hünԥr göstԥrԥnindi. 

Söyün bԥy dɟdi: 

– Hünԥr göstԥrԥni nԥ ilԥ mükafatlandÕrmaq olar? 

– Onda qulaq as! 

AldÕ, görԥk AúÕq Ԥlԥsgԥr nԥ dɟdi, ordakÕlar nԥ ɟúitdi: 

 

XanÕm xԥlԥt ba÷ÕúladÕ, 

Ԥlԥsgԥr yazdÕ dԥftԥrԥ; 

Göndԥrԥrԥm tüllablara, 

Mԥlum olsun hԥr úԥhԥrԥ; 

øyiddi, ölmԥyincԥ 

ArxasÕnÕ qoymaz yɟrԥ. 

Pristav qubɟrnata, 

Qubɟrnat yazsÕn sԥrdԥrԥ; 

ønúallah, niúan vɟrԥr 

Sana divanxana, piúik! 

 

Mԥnim ԥzizlԥrim, piúiyin tԥrifini ɟúidԥndԥ, hamÕ AúÕq Ԥlԥsgԥrԥ dönԥ-dönԥ “sa÷ ol!” 

dɟdi. AúÕq Ԥlԥsgԥr sazÕ köynԥyinԥ qoyanda, qonu-qonúu da öz ɟvlԥrinԥ gɟtdi. 

O günü axúam ɟlԥdilԥr. Sabah hamÕnÕzÕn üzünԥ xɟyirliklԥ açÕlsÕn! SabahÕsÕ günü toy 

baúladÕ. 

Camaat bu iki gündԥ piúikdԥn, AúÕq Ԥlԥsgԥrin onu tԥriflԥmԥsindԥn danÕúÕrdÕ. Axúam 

mԥclis qurulanda AúÕqdan xahiú ɟlԥdilԥr ki, piúiyԥ dɟdiyi tԥrifi oxusun. O, camaatÕn xahiúini 

yɟrԥ salmadÕ. 

---

_________________AzΩrbaycan Milli KitabxanasÕ_______________ 

217

Yanúaqda nԥ qԥdԥr adam varÕydÕsa bu mԥclisԥ cԥm olmuúdu. Kiúilԥr bir tԥrԥfdԥ, arvadlar 

da bir tԥrԥfdԥ ԥylԥúmiúdilԥr. 

A÷saqqallarÕn mԥslԥhԥti ilԥ AúÕq Ԥlԥsgԥr Abbas TufarqanlÕnÕn dastanÕnÕ baúladÕ. Camaat 

ɟlԥ diqqԥtlԥ qulaq asÕrdÕ ki, gɟcԥnin nɟcԥ kɟçdiyindԥn xԥbԥrlԥri olmadÕ. Bir dԥ baxdÕlar ki, 

xoruz banladÕ. AúÕq Ԥlԥsgԥr söhbԥti burda saxladÕ, qalanÕnÕ sabah gɟcԥ danÕúaca÷ÕnÕ bildirdi. 

Onu da dɟyim ki, AúÕq Ԥlԥsgԥr mԥclisԥ göz gԥzdirԥndԥ gördü ki, arvadlarÕn arasÕnda, 

dirԥyin yanÕnda bir gözԥl ԥylԥúibdi, gԥl görԥsԥn. 

ȿlԥ gözԥl var ki, baxÕrsan camaldan yaxúÕdÕ, amma duruúu, tԥrpԥniúi, baxÕúÕ bildirir ki, 

diyiúdi. AúÕq Ԥlԥsgԥr gördü ki, bu gözԥl o gözԥllԥrԥ bԥnzԥmir. Görkԥmindԥn bilinir ki, 

qanaca÷Õ, mԥrifԥti yɟrindԥdi. 

AúÕq Ԥlԥsgԥrin fikrindԥn kɟçdi ki, bu gözԥlԥ bir tԥrif dɟsin. Amma dastanÕn arasÕna bɟlԥ 

söz salmaq istԥmԥdi. Hԥm dԥ Söyün bԥydԥn onun kim oldu÷unu öyrԥnmԥk üçün tԥrifi o biri 

axúama saxladÕ. 

Mԥclis da÷Õlandan sonra Söyün bԥy yɟnԥ AúÕq Ԥlԥsgԥri ɟvlԥrinԥ apardÕ. AúÕq Ԥlԥsgԥr 

gɟcԥ rahat oldu. Sabah hamÕnÕzÕn üzünԥ xɟyirliklԥ açÕlsÕn! Sabah çay-çörԥkdԥn sonra AúÕq 

Ԥlԥsgԥr Söyün bԥyԥ dɟdi: 

– Söyün bԥy, maúallah, Yanúa÷Õn da qÕz-gԥlinlԥri çox gözԥldilԥr. 

– AúÕq Ԥlԥsgԥr, bunlar ki, gözԥldilԥr, bԥs niyԥ birini tԥriflԥmԥdin? 

Yoxsa tԥrifԥ layÕq olanÕ yoxdu? 

– Niyԥ yoxdu, var. Çoxusu tԥrifԥ layÕqdÕ. AxúamkÕ mԥclisdԥ dirԥyin yanÕnda ԥylԥúԥn 

gözԥlԥ dԥ ki hɟç söz ola bilmԥz. Duruúu, tԥrpԥniúi dԥ xoúuma gԥldi. Saza-söhbԥtԥ qulaq 

asma÷Õndan da gördüm ki, hԥm dԥ ԥhli-haldÕ. 

AúÕq Ԥlԥsgԥrlԥ Söyün bԥyin danÕúÕ÷Õna qulaq vɟrԥn XÕrda xanÕm söhbԥtԥ qarÕúdÕ; üzünü 

Söyün bԥyԥ tutub dɟdi: 

– AnaxanÕmÕ dɟyir. 

Söyün bԥy dԥ XÕrda xanÕmÕn sözünü tԥsdiqlԥdi, sonra dɟdi: 

– AnaxanÕm bu tԥrԥflԥrdԥ bir gözԥldi. HayÕf ki, yazÕ÷Õn baxtÕ gԥtirmԥdi. 

– Nԥ olub? 

– BԥdbaxtÕ bir gözԥl, qoçaq o÷lana vɟrmiúdilԥr. Bir il çԥkmԥdi, o÷lan Allah rԥhmԥtinԥ 

gɟtdi. Ondan bԥri dԥ 3-4 ildi ki, nɟçԥ yɟrdԥn istԥyirlԥr, baxtÕndan küsüb, ԥrԥ gɟtmԥk istԥmir. 

QardaúlarÕ, ata-anasÕ nԥ qԥdԥr öyüd-nԥsihԥt ɟliyirlԥrsԥ dԥ, qÕz ɟlԥ dɟdiyini dɟyir. 

---