Microsoft Word asiq ?L?SG?R. doc

_________________AzΩrbaycan Milli KitabxanasÕ_______________ 

228

AùIQ ԤLԤSGԤRLԤ ùԤMKøRLø 

AùIQ HÜSȿYNøN GÖRÜùÜ 

 

Mԥnim ԥzizlԥrim, sizԥ hardan xԥbԥr vɟrim, AzԥrbaycanÕn ùԥmkir mahalÕndan. 

ùԥmkir mahalÕnda kimdԥn, ùԥmkirli AúÕq Hüsɟyndԥn. 

ùԥmkirli AúÕq Hüsɟyn çox qabil sԥnԥtkar idi. Onun bilmԥdiyi söz, öyrԥnmԥdiyi 

dastan yox idi. AúÕq Hüsɟyn TufarqanlÕ Abbasa, Qurbaniyԥ, Xԥstԥ QasÕma bԥrabԥr 

úair idi. Toy mԥclislԥrindԥ aúÕqlarÕn oxuduqlarÕ sözlԥrin çoxu ùԥmkirli AúÕq 

Hüsɟyndԥn olardÕ. 

AúÕq Hüsɟyn hԥm dԥ çox mԥrifԥtli, hԥr úɟyin yɟrini bilԥn bir ɟl a÷saqqalÕ idi. 

HamÕ istԥyirdi ki, onun toy úԥnliyini AúÕq Hüsɟyn yola salsÕn. 

AúÕq Hüsɟyn dastanlarÕ ɟlԥ úirin danÕúÕr, sözlԥri ɟlԥ mԥlahԥtlԥ oxuyurdu ki, 

onun mԥclisindԥ olan cavanlar aúÕq olmaq hԥvԥsinԥ düúԥrdi. 

AúÕqlÕq öyrԥnmԥk istԥyԥnlԥr arzu ɟlԥyirdilԥr ki, nԥ olaydÕ, nԥ olaydÕ, úԥmkirli 

AúÕq Hüsɟynԥ úԥyird olaydÕ. ȿrmԥnilԥrdԥn dԥ bir çox cavanlar AúÕq Hüsɟynԥ 

úԥyird olma÷a çalÕúÕrdÕlar... 

ùԥmkirli AúÕq Hüsɟynin vaxtÕnda Göyçԥ aúÕqlarÕ mԥclislԥrdԥ ԥn çox AúÕq 

Ԥlԥsgԥrin sözlԥrindԥn oxuyurdular. ùԥmkir, Qazax, ùÕnÕq mahallarÕna gɟdԥn Göyçԥ 

aúÕqlarÕndan mԥclisdԥkilԥr xahiú ɟlԥyirdilԥr ki, bir söz baúqa aúÕqdan oxuyanda, 

birini dԥ AúÕq Ԥlԥsgԥrdԥn oxusunlar. AúÕq Ԥlԥsgԥrin sözlԥri Azԥrbaycan torpa÷ÕnÕn 

hԥr tԥrԥfinԥ yayÕlmÕúdÕ. 

ùԥmkirli AúÕq Hüsɟyn dԥ AúÕq Ԥlԥsgԥrin sözlԥrini ɟúitdi: gördü ki, çox qiymԥli 

sözlԥrdir. Onun tԥcnislԥri AúÕq Hüsɟyni ɟlԥ tutdu ki, onlardakÕ ustalÕ÷a hɟyran 

qaldÕ. Dodaqdԥymԥzlԥrini ɟúidԥndԥ, hԥlԥ hɟç bir aúÕqda rast gԥlmԥdiyi bɟlԥ sözlԥr 

AúÕq Hüsɟyni hɟyrԥtԥ saldÕ. Özü dԥ bu cür sözlԥr düzԥltdi vԥ gördü ki, bu, çox 

çԥtin iúdir; hԥr aúÕq bunu bacarasÕ dɟyil. Odur ki, AúÕq Ԥlԥsgԥrlԥ görüúmԥk 

hԥvԥsinԥ düúdü. 

Amma xɟyli müddԥt gözlԥdi, AúÕq Ԥlԥsgԥrin yönü ùԥmkirԥ düúmüúdü ki, 

görüúԥlԥr. 

O vaxt Göyçԥ mahalÕnda AlÕ, Ԥlԥsgԥr, Mԥhԥrrԥm, musa, AlÕúan, Qԥhrԥman, 

QasÕm, Mɟhdi, Qulu, Qurban, Nԥcԥf, Ԥsԥd, Yunus kimi adlÕ-sanlÕ aúÕqlar var idi. 

BunlarÕn hamÕsÕ ustada qulluq ɟlԥmiú, aúÕqlÕq ɟlmini tamam-kamil öyrԥnmiúdilԥr. 

Amma Göyçԥdԥ ɟlԥlԥri dԥ var idi ki, öz-özünԥ saz çalma÷Õ öyrԥnmiúdi vԥ bir nɟçԥ 

qatar da söz ԥzbԥrlԥyib, ortalÕ÷a düúmüúdü ki, mԥn dԥ aúÕ÷am. Bɟlԥ aúÕqlardan bir 

dԥ Hüsɟynqula÷alÕ AúÕq MikayÕl idi. 

---

_________________AzΩrbaycan Milli KitabxanasÕ_______________ 

229

AúÕq MikayÕl üç-dörd il idi ki, saz götürüb, aúÕqlÕq ɟlԥyirdi. Anacaq Göyçԥdԥ 

úԥtԥli o qԥdԥr dԥ iúlԥmirdi. TanÕnmaz yɟrlԥrԥ gɟdԥr, sԥsinԥ güc vɟrԥr, qԥpik-quruú 

yÕ÷ardÕ. 

Bir gün AúÕq MikayÕl yɟnԥ sazÕnÕ götürüb, o kԥnd mԥnim, bu kԥnd sԥnin, gԥzԥ-

gԥzԥ gԥlib Gԥdԥbԥyԥ çÕxdÕ. Bir toy mԥclisindԥ AúÕq MÕqÕçla rastlaúdÕlar. 

AúÕq MÕqÕç ùԥmkirli AúÕq Hüsɟynin úԥyirdi idi. O, ùԥmkir mahalÕnÕn ÇardaxlÕ 

kԥndindԥn idi. ȿrmԥni olsa da, türkcԥ çox düzgün vԥ gözԥl oxuyurdu. Amma onda 

bir xasiyyԥt var idi ki, tanÕmadÕ÷Õ aúÕq görԥndԥ, pisikdirmԥyԥ çalÕúardÕ. 

AúÕq MÕqÕç bir mԥclisdԥ bir-iki qatar oxuyandan sonra, ustadÕnÕn bir 

ba÷lamasÕnÕ dɟdi vԥ AúÕq MikayÕldan tԥlԥb ɟlԥdi ki, cavabÕnÕ vɟrsin. 

MikayÕl qaldÕ mԥԥttԥl, nԥ qԥdԥr fikirlԥúdisԥ dԥ, bir yana yoza bilmԥdi. 

MÕqÕç MikayÕlÕn sazÕnÕ aldÕ, dɟdi: 

– Nԥ zaman ba÷lamanÕ açdÕn, onda gԥlib sazÕnÕ apararsan! 

MikayÕl ba÷lamanÕ ordakÕlarÕn birinԥ yazdÕrÕb, cibinԥ qoydu, korpɟúman 

Göyçԥyԥ qayÕtdÕ. ȿvԥ gԥlԥndԥn sonra da nԥ qԥdԥr fikirlԥúdi, bir úɟy çÕxmadÕ. Dost-

tanÕúÕna üz tutdu, aça bilmԥdilԥr. ȿlԥ hɟsab ɟlԥdilԥr ki, dolaúdÕrmadÕ, sözün kökü 

yoxdu. MikayÕlÕn ԥlacÕ kԥsildi, AúÕq Ԥlԥsgԥrin yanÕna gԥldi. AúÕq Ԥlԥsgԥr ɟlԥ hɟsab 

ɟlԥdi ki, MikayÕl ona úԥyird olma÷a gԥlib. Çay-çörԥkdԥn sonra AúÕq Ԥlԥsgԥr 

soruúdu: 

– MikayÕl, nԥ yaxúÕ gԥlibsԥn? 

MikayÕl baúÕna gԥlԥni oldu÷u kimi danÕúdÕ. AúÕq Ԥlԥsgԥr onu bir az danladÕ ki, 

niyԥ aúÕqlÕ÷Õ ustaddan öyrԥnmԥmiú çöllԥrԥ düúüb, özünüzü dԥ, Göyçԥni dԥ biabÕr 

ɟdirsiniz?! MikayÕl dillԥndi: 

– Ԥlԥsgԥr ԥmi, bu, ba÷lama dɟyil; a÷lÕna gԥlԥni yalandan quraúdÕrÕb. 

Sözün kökü yoxdur, dolaúdÕrmadÕr. 

MikayÕl ka÷ÕzÕ cibindԥn çÕxarÕb, AúÕq Ԥlԥsgԥrԥ vɟrdi. AúÕq Ԥlԥsgԥr üzünü o÷lu 

Bԥúirԥ tutdu: 

O÷ul, al oxu görüm. 

Bԥúir ka÷ÕzÕ oxuma÷a baúladÕ. Biz dԥ sazla oxuyaq, úad olun: 

 

Bir gün bir hɟyvanat gördüm, 

Zԥnbur kimi can vɟrir; 

Xörԥyi yük ilԥ gԥlir, 

Nԥfԥsi duman vɟrir; 

Dindirirsԥn danÕúma÷a, 

---

_________________AzΩrbaycan Milli KitabxanasÕ_______________ 

230

Nalԥ vɟrir asmana; 

Nԥ yɟrdԥdi, nԥ göydԥdi. 

Sԥdri üstԥ yan vɟrir. 

 

Bir baúÕ var, bir aya÷Õ, 

Gör nɟçԥ barma÷Õ var; 

Iki qolu, bir bo÷azÕ, 

Tԥk bircԥ doda÷Õ var; 

Ԥylԥúibdi bir mԥqamda, 

Hԥr yanda oyla÷Õ var; 

Qoy ɟúitsin, hamÕ bilsin, 

Hԥr gԥlԥnԥ nan vɟrir. 

 

Gԥl biçarԥ AúÕq Hüsɟyn, 

QÕl sözünü müxtԥsԥr; 

Onun abÕ gur gԥlԥndԥ 

Olur dԥli, dԥngԥsԥr; 

ȿúidԥnlԥr, fikir vɟrin 

Bu sözümԥ sԥrbԥsԥr, 

Ԥgԥr ki, a÷am olmasa, 

Sidqinԥ güman vɟrir. 

 

Mԥnim ԥzizlԥrim, ɟlԥ ki söz qurtardÕ, AúÕq Ԥlԥsgԥr üzünü MikayÕla tԥrԥf tutub, 

acÕqlÕ-acÕqlÕ dillԥndi: 

– Sԥn dɟyirsԥn bu sözün ɟvi yoxdur! Ustada bɟlԥ qiymԥt vɟrirlԥr?! 

Gör sadԥ bir úɟyin üstündԥ nԥ gözԥl ba÷lama düzԥldib! 

– Ԥlԥsgԥr ԥmi, sԥn Allah, nԥyin üstündԥ düzԥldib? 

AúÕq Ԥlԥsgԥr MikayÕla cavab vɟrmԥdi. SazÕ dirԥkdԥn ɟndirib, köynԥyindԥn 

çÕxardÕ, zilini zil, bԥmini bԥm ɟlԥdi, düzԥltdi. Bԥúirԥ dɟdi ki, ka÷Õz-qԥlԥm gԥtir. 

Bԥúir ka÷Õz-qԥlԥm gԥtirdi. AúÕq Ԥlԥsgԥr sazÕ sinԥsinԥ basdÕ. “OsmanlÕ divanisi” 

havasÕ ilԥ görԥk nԥ dɟdi, Bԥúir nԥ yazdÕ. 

Biz dԥ sazla dɟyԥk úad olun: 

 

Gԥlԥndԥ ustad kԥlamÕ, 

Köhnԥ yaram qan vɟrir: 

Mövcԥ gԥlir bԥhri-çɟúmin, 

Qԥtrɟyi-baran vɟrir. 

---