Microsoft Word asiq ?L?SG?R. doc

_________________AzΩrbaycan Milli KitabxanasÕ_______________ 

374

Mԥnim ԥzizdԥrim, AúÕq Ԥlԥsgԥrin Göyçԥdԥ dostarÕ çoxuydu. ÇamÕrrÕ kԥndindԥ 

üç qardaú varÕydÕ; birinin adÕ Hԥsԥn, birinin adÕ Hɟydԥr, birinin dԥ adÕ Mustafa. 

Bunnar hԥm çörԥkli, hԥm dԥ çox iyid adamÕydÕlar. 

Mustafa úԥxsiyyԥtdԥ, Mustafa yaraúÕxda insan, ɟlԥ bil ki, dünyaya hԥlԥ 

gԥlmԥmiúdi. Onu musurmannar da, ɟrmԥnilԥr dԥ “hajÕ Na÷Õ o÷lu Mustafa” adÕynan 

tanÕyÕrdÕlar. O, Göyçԥnin bir daya÷ÕydÕ. 

ȿlԥ ki, ɟrmԥnilԥr basqÕn ɟlԥdi, Mustafagil ɟrmԥnilԥri kԥndԥ girmԥyԥ 

qoymadÕlar. Yüzdԥrnԥn ɟrmԥni öldürdülԥr. Camahata da tapúÕrmÕúdÕlar ki, kԥnddԥn 

çÕxmasÕnnar. Iki gün atasÕnnan sonra Mustafa a÷Õr yaralandÕ. Gördü ki, daha kԥndi 

qorumax çԥtindi, camahata xԥbԥr göndԥrdi ki, çÕxsÕnnar. Camahat birtԥhԥr qaçÕb 

canÕnÕ qurtardÕ, qardaúlar úԥhid oldular. Bu xԥbԥr AúÕq Ԥlԥsgԥrin dԥ sinԥsinԥ da÷ 

çԥkmiúdi. AúÕq Ԥlԥsgԥr onnarÕ yada saldÕ, görԥk bu dԥfԥ nԥ dɟdi, Bԥúir nԥ yazdÕ: 

 

HanÕ Hԥsԥn, hanÕ Hɟydar, 

HanÕ sԥrdar Mustafa?! 

Sayԥyi-mԥrhԥmԥtinnԥn 

Bir müddԥt sürdük sԥfa. 

AxÕrÕnÕ zay ɟylԥdin, 

A bimürvԥrt, bivԥfa; 

Aç sinԥmdԥ düyünԥ bax. 

Da÷Õ gözdԥ, gözdԥ sԥn! 

KÕ÷ satan, çaúÕr satannar 

Dɟyir “qalda÷an” bizԥ; 

Çay içib, piloy yɟyԥnnԥr 

Hɟç göstԥrmir nan bizԥ. 

Olsa nüsrԥt, vɟrsԥ fürsԥt 

Qadiri-sübhan bizԥ, 

ÇoxlarÕna ɟylԥrԥm 

Nasa÷Õ, gözdԥ, gözdԥ sԥn. 

 

Ԥlԥsgԥrnԥn bԥd baúdadÕn 

Cavan vaxtÕnnan, fԥlԥk! 

Düúgün ça÷Õ ԥlin üzdün 

Xabi-raxtÕnnan, fԥlԥk! 

Nɟçԥ-nɟçԥ sülɟymanÕ 

SaldÕn taxtÕnnan, fԥlԥk! 

---

_________________AzΩrbaycan Milli KitabxanasÕ_______________ 

375

Onnar oldu dԥrdü-qԥm 

Dusta÷Õ, gözdԥ, gözdԥ sԥn! 

 

øsmimdi AúÕq Ԥlԥsgԥr, 

Çox çԥkԥrԥm bu bԥhsi: 

øncidԥnnԥr, incidԥjԥk 

øncidifsԥn hԥr kԥsi. 

ÇarxÕ-fԥlԥyin sitԥmi, 

AyrÕm-kürdün tԥnԥsi 

Ԥridifdi ürԥyimnԥn 

Ya÷Õ, gözdԥ, gözdԥ sԥn! 

 

Mԥnim ԥzizlԥrim, söz tamam olandan sonra AúÕq Ԥlԥsgԥr gԥnԥ bir ah çԥkdi. 

Bԥúir ka÷Õz-qԥlԥmi yÕ÷ÕúdÕrdÕ. 

Axúam oldu, külfԥt bir yɟrԥ yÕ÷ÕldÕ. Gɟcԥnin bir vaxtÕna qԥdԥr gԥlmiúdԥn-

gɟtmiúdԥn danÕúdÕlar. Birdԥn ɟúitdilԥr ki, güllԥ sԥsi gԥlir. Çox tԥúviúԥ düúdülԥr ki, 

görԥsԥn nԥ iúdi. Sonra ara sԥngidi. 

Sabah tɟzdԥn xԥbԥr yayÕldÕ ki, QannÕkԥnddԥn ȿllԥzallar kԥndinԥ o÷urlu÷a 

gɟdiflԥrmiú. biliflԥr, atÕúmada bir adam QannÕkԥnddԥn, iki adam da ȿllԥzallardan 

öldürülüf. øndi QannÕkԥndnԥn ȿllԥzallarÕn adamlarÕ hazÕrlaúÕrlar ki, bir-birini 

qÕrsÕnnar. 

Gördülԥr ki, iúdԥr çox çԥtin olajax, kԥnddԥrin a÷saqqallarÕ arÕya düúdü, gԥlif 

AúÕq Ԥlԥsgԥri dԥ apardÕlar, cavannara öyüd-nԥsiyԥt ɟlԥdilԥr ki, bu, AllahÕn 

kԥsmiúdiyidi. QanÕ qannan yumazdar, hԥrԥ çԥkilúin öz yɟrindԥ otursun, daha qan 

tökülmԥsin. 

Düzdü, cavannar a÷saqqallarÕ ɟúidif ԥllԥrini saxladÕlar, ԥmԥ düúmançÕlÕq qaldÕ. 

Bu kԥnddԥn o kԥndԥ bir nԥfԥr dԥ gɟdif-gԥlԥ bilmirdi. 

Bu kԥndlԥrin iúi bir yɟrdԥ çox çԥtinԥ düúmüúdü; iki kԥndin bir dԥyirmanÕ 

varÕydÕ. Bɟlԥ a÷Õr, qԥhԥtlik ildԥ ԥllԥrinԥ düúԥn bir ovuc taxÕlÕ üyütmԥk üçün hɟç kԥs 

cürԥt ɟliyif dԥyirmana gԥlԥ bilmԥdi. Unnan sarÕ çox korrux çԥhmԥyԥ baúdadÕlar. 

Camahat gördü ki, yox, dԥyirmansÕz dolanmax hɟç cür mümkün döyül. Mԥrdan 

o÷lu Abbas, Usuf, Dal, Hɟydar o÷lu Ԥli bir nɟçԥ a÷saqqal da bunnardan baúqa 

yÕ÷ÕlÕf AúÕq Ԥlԥsgԥrin yanÕna gԥldilԥr. AúÕq Ԥlԥsgԥrdԥn xayÕú ɟlԥdilԥr ki, camahat 

dԥyirmansÕz çox ԥziyyԥt çԥkir; hɟú kԥs, hɟú bir düúman sԥnnԥn kɟçif, sԥnin yanÕnda 

bir-birinԥ ԥl qaldÕrmaz. Ara düzԥlԥnԥ qԥdԥr gԥl dԥyirmanda dur. 

---

_________________AzΩrbaycan Milli KitabxanasÕ_______________ 

376

Bԥúir ԥvvԥl hɟç cür irazÕlaúmax istԥmԥdi. Sonra gördülԥr ki, do÷rudan da, 

camahat dԥyirmansÕz dolana bilmir. Bir dԥ ki, a÷saqqallarÕn da xayÕúÕnÕ yɟrԥ 

salmax yaxúÕ döyül. AúÕq Ԥlԥsgԥr günü savahdan dԥyirmana gɟtdi. O kԥnddԥn dԥ, 

bu kԥnddԥn dԥ kim dԥn gԥtirirdisԥ, üyüdüf aparma÷a baúdadÕ. 

Dԥyirman QannÕkԥnddi mԥrdan o÷lu Abbasnan Sɟyid FԥttahÕnÕydÕ. 

Bir gün biri, bir gün o biri dԥyirmanda dururdu. Ԥmԥ AúÕq Ԥlԥsgԥr hԥr gün 

dԥyirmana gԥlirdi. 

O vaxtÕ taxÕl az tapÕlÕrdÕ. Bir dԥ görürdün ki, biri bir da÷arcÕx arpa gԥtirdi; biri 

bir torva darÕ gԥtirdi... Onda dԥyirmançÕlar dԥyirmanÕ iúԥ salar, gԥtirilԥn dԥni un 

ɟliyif, camahatÕ yola salÕrdÕlar. Dԥn olmuyanda, dԥyirmanÕn suyunu so÷ar, axúama 

qԥdԥr AúÕq Ԥlԥsgԥrnԥn dünyanÕn gԥlmiúinnԥn-gɟtmiúinnԥn söhbԥt ɟliyԥrdilԥr. 

AúÕq Ԥlԥsgԥrin iúi – dԥyirmanÕn yanÕnda rahat bir yɟrdԥ ԥylԥúif, tԥbiԥtin 

gözԥlliklԥrinԥ tamaúa ɟliyԥ-ɟliyԥ “fԥlԥyin at iúdԥmԥz yollarÕ” nÕ fikirrԥúmԥk olardÕ. 

Bԥli, dünyaya sԥs salan AúÕq Ԥlԥsgԥri yaúÕnÕn bu qoya vaxtÕnda zamana bɟlԥcԥ 

“dԥyirmançÕ” ɟlԥmiúdi. 

Kim AúÕq Ԥlԥsgԥrnԥn görüúmԥk istԥsԥ, onun söhbԥtinԥ qulaq asmaq istԥsԥ, 

dԥyirmana gԥlirdi. Uúaqlar, ԥn çox qÕzdar tɟz-tɟz gԥlib onu danÕúdÕrÕr, dɟdiyi 

tԥriflԥri onun öz dilinnԥn ɟúitmԥkdԥn lԥzzԥt alÕrdÕlar. 

QannÕkԥnddԥ Dԥrԥlԥyԥzdԥn dԥ qaçqÕn varÕydÕ. Dԥrԥlԥyԥzin AyÕsԥsi kԥndinnԥn 

Sɟyid Qara da ayilԥsini burya gԥtirmiúdi. Onun Cԥmil, ùԥmil addÕ iki o÷lu, 

Müúgünaz addÕ da bir qÕzÕ varÕydÕ. 

Müúgünaz saza-sözԥ çox maraxlÕydÕ. AúÕq Ԥlԥsgԥrin qÕz-gԥlinnԥrԥ dɟdiyi 

tԥriflԥrin çoxunu ԥzbԥr bilirdi. Bir gün onun fikrinԥ gԥldi ki, görԥsԥn, AúÕq Ԥlԥsgԥr 

mana da bir tԥrif dɟyԥrmi? Bir gün kɟúdi, bu fikir onun yadÕnnan çÕxmadÕ, bɟú gün 

kɟúdi, bu fikir onu irahat buraxmadÕ. 

AxÕrda gördü ki, bu fikirdԥn ԥl çԥkԥ bilmir, gԥtirdi a÷ yunnan bir cüt ɟlԥ gözԥl 

coraf toxudu ki, ɟlԥ bil, hɟç üstündԥ ԥl gԥzmiyif. CoraflarÕ yudu, qurutdu, götürüf 

saxladÕ. 

Müúgünaz gözdԥdi ki, unnarÕ qurtarsÕn, qardaúlarÕ dԥyirmana dԥn aparanda, bu 

da onnarnan gɟtsin. ȿlԥ ki, unnarÕ qurtardÕ, qardaúlarÕ hԥrԥsi bir da÷ÕrcÕx dԥn 

götürdü kü, dԥyirmana gɟtsin, Müúgünaz atasÕna dɟdi ki, qÕzdar AúÕq Ԥlԥsgԥrin 

yanÕna gɟdir, istiyirԥm, mԥn dԥ Cԥmilgilnԥn gɟdim. AtasÕ irazÕlÕx vɟrdi. Mükünaz 

qonúudakÕ qÕzdara da xԥbԥr vɟrdi, bir dԥstԥ ba÷ladÕlar dԥyirmana ɟndilԥr. 

---