Microsoft Word Azerb Ceyhun 07. 11. 2016. ata soz nesr
Yüklə 12,53 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- “Azərbaycanda yaşayan xalqların atalar sözləri və deyimləri” kitabı haqqında rəy ( Mətanət Yaqubqızı )
- Azərbaycanda yaşayan xalqlarin atalar sözləri və deyimləri
151 * Düzdə yekiyü - dütayü nəmiboşü. Oğrunun biri-ikisi (az-çoxu) olmaz. * Ə ataş dürmarüm, bə alo aftarüm. Oddan çıxdım, alova düşdüm. * Ə dəs mundə sad sal mumunü. Əldən qalan yüz il qalar. * Ə gəştgəştiyə duxtə ə`rüs nəmubaşü. Gəzəyən qızdan gəlin olmaz. * Ə gürg tərsirəqar qusand nəmüdarü. Qurddan qorxan qoyun saxlamaz. * Ə süst yəki müdürey, ə səxt düta. Boşdan bir çıxar, bərkdən iki. * Əqülməndə ədəmi xərquşə bə ə`rəbeyaz mügürü. Ağıllı adam dovşanı arabayla tutar. * Əqül bə sər mubaşü. Ağıl başda olar. * Ə`yəl sixənə rastiyirə muqunü. Uşaq sozün doğrusun deyər. * Əsmən bə zirmən nələngü. Atım altımda axsamasın. Azərbaycanda yaşayan xalqların atalar sözləri və deyimləri İradə Məlikova 152 * Ə tum dürəminə palut souz nəabi. Yovşan tumundan palıd cücərməz. * Ə xər fürmaram, bə əs niştam. Eşşəkdən düşüb ata minmişəm. * Ə sərtü kələtə xou məvin. Başından yekə yuxu görmə. * Ə xug yə miy vəkəndən vəkəndənü. Donuzdan bir tük qoparmaq da xeyirdir. * Ə mürdə mətərs, ə zində tərs. Ölüdən qorxma, diridən qorx. * Ə yaştü zəvərtə gaf məsan. Yaşından böyük danışma. * Gədə bə dayi, duxtə bə ə`mə mikəşü. Oğul dayıya, qız bibiyə çəkər. * Gijə var tin, bə dəsi kar tin. Dəliyə yel ver, əlinə bel ver. * Gürg tariki muxayü. Qurd qaranlıq sevər. * Hər gülə yə bui hist. Hər gülün öz ətri var. 153 * Hər kişdi xuney xiştənə ağayirü. Hər kəs öz evinin ağasıdır. * Hər kəs bə zir qaqal xiştən ataş bəkəşirən. Hərə odu öz qoğalının altına çəkər. * Hər şöə yə ruzi hist. Hər gecənin bir gündüzü var. * Həlva-həlva bə kutirənaz duhun şirin nəumbu. Halva-halva deməklə ağız şirin olmaz. * Xər əçə bəstən zəhfəran çüstü. Eşşək nə bilir zəfəran nədir. * Xubi san, bə xuneytü maras. Yaxşılıq elə, at dəryaya, balıq bilməsə, Xaliq bilər. * Xudə ə yə qal mübəstəni, ə yə qal makanü. Allah bir tərəfdən bağlayanda, bir tərəfdən açar. * Xunərə raşi ə`yəlü. Evin yaraşığı uşaqdır. * Xürs ə öşə xiş güftey, öşərə xəbəri nist. Ayı meşədən küsüb, meşənin xəbəri yox. * İnsan xumə şir xardey. İnsan çiy süd əmib. Azərbaycanda yaşayan xalqların atalar sözləri və deyimləri İradə Məlikova 154 * İşqəm bey sər bəlaü. Qarın başa bəladır. * Kar ə karsəz mitərsü. İş işgörəndən qorxar. * Kardə bə üstuqunü. Bıçaq sümüyə dirənib. * Kasib camərd bəbirən. Kasıb səxavətli olar. * Kələ çuq müdaştəni, ə`yəl quş məkənü. Böyük danışanda, uşaq qulaq asar. * Kələ çü makanü, ə`yəl məçinü. Böyük nə töksə, uşaq da onu yığar. * Kəm-kəm xan, həmşə xan. Az-az ye, həmişə ye. * Kiyə məşməri? – Nun dərəqarə. Kimi söyərsən? – Mənə çörək verəni. * Kisneyə kərg bə xo cü meynü. Ac toyuq yuxusunda arpa görər. * Kukə`mleyə bə duxtəə`mleyaz kəbini bə hovva burə birey. Əmiqızı ilə əmioğlunun kəbini göydə kəsilib. 155 * Kur bə kur kur nəqunü, para umbu. Kor kora kor deməsə, bağrı çatlayar. * Kur güftey xiştənə raha nəmitü. Kor tutduğun buraxmaz. * Kurə çui ə xiştən puşə marey. Korun çomağı özündən qabaqda gedər. * Qərd qərd miyərü. Borc borc gətirər. * Qərd insanə bə dərd qərq bəsaxtə. Borc insanı dərdə salar. * Qərqiş piyər öüladə bəgüftən. Ata qarğışı övladı tez tutar. * Qərqişə dütə səri mibirən. Qarğışın iki başı olur. * Qərqiş may öladə nəmügürü. Ana qarğışı övladı tutmaz. * Quri histü ki kəfəniriş başü?! Goru var ki kəfəni də olsun?! * Mal bə səə`b nəvaşü həramü. Mal yiyəsinə oxşamasa haramdır. Azərbaycanda yaşayan xalqların atalar sözləri və deyimləri İradə Məlikova 156 * Malla aşə di, Quran ə biyar dürma. Molla aşı gördü, Quran yaddan çıxdı. * Marnə varzundə xuneyə fələkiş nəmarzunü. Qadın dağıdan evi fələk də qura bilməz. * Marzərə ə rasan mitərsü. İlan vuran ala çatıdan qorxar. * Mərd ə xiştən müdünü, namərd ə üzgə. Mərd özündən bilər, namərd özgədən. * Mərd tüfi xiştənə nəmələsü. Kişi tüpürdüyünü yalamaz. * Mibirəni bə şeyn-şalvar, nəmibirəni bə kunə şalvar. Olanda xalvarla, olmayanda cırıq şalvarla. * Mürdən bə arey çüm-bürgü. Ölüm gözlə qaş arasındadır. * Namusə bə səg şundand, nəxardey. Namusu itə atıblar, yeməyib. * Nərneyə nərnə kutirand, marneyə marnə. Kişini kişi deyiblər, qadını qadın. * “Nist-nist” guftirəncə histiş bə nist bəgəştən. “Yox-yox” deməklə varın da yoxa dönər. 157 * Niyəttü bəçə, mazultü uncə. Niyyətin hara, mənzilin ora. * Nükər çüstü, bikar çüstü? Nökər hara, bekar hara? * Ov ən ə`yəlü, ra ən kələ. Su kiçiyindir, yol böyüyün. * Ov murdali nəməgürü. Su murdarlıq götürməz. * Ov ruşumiyü. Su aydınlıqdır. * Papaxə mərd meylü. Papağı kişi qoyar. * Peyqəmbəriş bə can xiştən düə` səxtey. Peyğəmbər də öz canına dua edib. * Pir əlmənü, kəramətirə bəstənüm. Pir mənimdir, kəramətini bilirəm. * Pisə ruzə ü`müri kəm umbu. Pis günün ömrü az olar. * Pulə qazanc səxtən hasand, xərc səxtən çətunü. Pulu qazanmaq asan, xərcləmək çətindir. Azərbaycanda yaşayan xalqların atalar sözləri və deyimləri İradə Məlikova 158 * Pustə dərey bə ovi, pəşmuniyirə mikəşirən. Dərini verib suya, peşmançılığını çəkir. * Rastə sixən təlh umbu. Doğru söz acı olar. * Səg səgə nəmuxarü. İt iti yeməz. * Səg səgə paçeyirə nəmişişü. İt itin ayağını basmaz. * Sənq amarey ə külük kələhtə birey. Daş qayadan böyük olub. * Sənq bə sənqgiri marü. Daş daşlığa yağar. * Sərmənə ardin direyi, haştən bastəni əsyouçiyüm. Üstümü unlu görüb, məni dəyirmançı bilirsən. * Sixən sixənə mikəşü. Söz sözü çəkər. * Sixənə rastirə bə zarafat muqunund. Sözün doğrusunu zarafatla deyərlər. * Sixənə şun, səə`bi məgürü. Sözü at, yiyəsi götürəcək. 159 * Sirə ə kisnə xəbəri nəumbu. Toxun acdan xəbəri olmaz. * Sümər əntü nist, sumakur ki əntürü. Saman sənin deyil, samanlıq ki sənindir. * Şirinə sixən marə ə lülə müdürvanü. Şirin söz ilanı yuvasından çıxardar. * Şöə ə xeyri ruzə şari xubü. Gecənin xeyrindən gündüzün şəri yaxşıdır. * Tula ə guşbur bətərsirən. Tula qulaqkəsəndən qorxar. * Umruznə karə bə səbəh nəmeylund. Bu günün işini sabaha qoymazlar. * Un kar ki birənü, beyi çarə nist. Olacağa çarə yoxdur. * Verixtəqar ə paristən nəmitərsü. Yüyürən yıxılmaqdan qorxmaz. * Yə lütə sad lüt nəmüdünü lüt səxtən. İnsanın özü özünə elədiyini yüzü yığılsa edə bilməz. * Yəki ə nəxastəqar tərs, yəkiş ə nəxardəqar. Bir istəmirəm deyəndən qorx, bir də yemirəm deyəndən. Azərbaycanda yaşayan xalqların atalar sözləri və deyimləri İradə Məlikova 160 * Yəki mukarü, yəki muxarü. Biri əkər, biri yeyər. * Yəki muquni, panctə müşuneyi. Bir deyərsən, beş eşidərsən. * Yəkiyə nə ti, dəhta nəmiyey. Birini verməsən, onu gəlməz. * Yavoşə xərə ləgərdü nəquley bəvaraftarən. Asta gedən eşşəyin təpiyi yaman olar. * Zən qohumi şirin umbu. Arvad qohumu şirin olar. * Züri nərasirəqar sənqə kələheyirə muqapunü. Gücü çatmayan daşın böyüyündən yapışar. 161 11. UDİ ATALAR SÖZLƏRİ VƏ DEYİMLƏRİ * Xuyəri k’oj xane k’oj. Qız evi, xan evi. * Q’onşi şaat’ q’onşi bakayin k’ač’i xuyərəl işq’arane tağon. Qonşu yaxşı olsa, kor qız da ərə gedər. * Pis ğaraxunsa k’ač’i xuyər şaat’e. Pis oğuldansa, kor qız yaxşıdır. * Nana lağala xoda iz xuyər tay-tay taranek’on. Anası çıxan ağacı qızı budaq-budaq gəzər. * İz bava oşq’ardala xuyər xoşbəxt’e baksa. Atasına oxşayan qız xoşbəxt olur. * Nana běğa xuyərə haq’a. Anasına bax, qızını al. * Xuyərə nu t’ap’k’ala nanan iz k’ə̌k’ə̌p’xone t’ap’k’on. Qızını döyməyən ana dizinə döyər. * Çuğo əyitp’est’es bankon, şip’sun çətine. Qadını danışdırmaqasan, susdurmaq çətindir. * Çuğo ǔmǔxlaxa tərsinəba. Arvada qulaqas, dediyini tərsinə et. Azərbaycanda yaşayan xalqların atalar sözləri və deyimləri İradə Məlikova 162 * Nanay ərkəsöyün ğar hambale bakon. Ananın ərköyin oğlu hambal olar. * Bərəkət hərəkətast’ane. Bərəkət hərəkətdədir. * Sa arum nu bit’ayin sabaç̌ arum extendon. Bir buğda əkməsən, yüz buğda biçməzsən. * Sa kərəm duğsunen xoda sakes batenkon Bir dəfə vurmaqla ağacı yıxmazsan. * Ğeyin əşlə əyc’ineynak’ ma efa. Bugünkü işi sabaha saxlama. * Əşlə burqenusa qǔnqǔl ma efa. İşi başlamısansa, yarımçıq qoyma. * Bit’et’un uyanksa, bit’alyan ukalt’un . Əkiblər- yeyirik, əkəcəyik- yeyəcəklər. * K’ə bit’ayin şot’oval exp’alnu. Nə əkərsən, onu da biçərsən. * Dəmir əşesunene s’alst’a . Dəmir işləndikcə parıldayar. * Sabaç̌ pěšaya pis avabaksaxunsa sa pěšaya şaat’ avabaka. Yüz sənəti pis bilməkdənsə, bir sənəti yaxşı bil. 163 * Uksunal köməy, əşləst’al köməy. Yeməyə də kömək, işdə də kömək. * “Xeyirq’anbaki” əyit exlətəxun běše eysa. “Salam” sözü söhbətdən əvvəl gəlir. * Ukuni dərd nu bakiniy sal sa q’uş təlinə tene baft’oy. Yemək dərdi olmasaydı, heç bir quş tələyə düşməzdi. * Q’ammaz t’üt’t’əyəne oşq’ar: səs şaat’e, ama iç gěšaxune. Səfeh adam tütəyə oxşar: səsi yaxşıdır, amma özü qamışdandır. * Xə̌yoğoy dost’luğ içoğoynak’ ǔq’en bosamine. İtlərin dostluğu onlara sümük atana qədərdir. * Q’ılınci p’ə̌ bot’ala tərəfebu, muze vis’. Qılıncın iki tərəfi itidir, dilin on. * Əfçiduğali k’oje bok’i, şuk’k’al větenebaki. Yalançının evi yandı, heç kəs inanmadı. * Ç̌o tadayin ast’aral çureğale. Üz versən, astar da istəyər. * Q’ert’ay ěka lağalo usume biton. Özgə atına minən tez düşər. * K’oj binorin loxole biq’eğon. Ev bünövrə üstə tikilər. Azərbaycanda yaşayan xalqların atalar sözləri və deyimləri İradə Məlikova 164 * İz piyel bakala maqa tene aksa, t’ı̌yəmit’ay piyel çöpe qə̌vesa. Öz gözündə tiri görmür, başqa`sının gözünda çöp axtarır. * Haq’ullu düşmən haq’ılsuz dost’axun şaat’e. Ağıllı düşmən ağılsız dostdan yaxşıdır. * Dost’ ziyanxor batenekon, ziyanxoraxun dost’ batenekon Dost ziyankar olmaz, ziyankardan dost olmaz. * Heyvanen iz balin tura tene ç̌axk’on, dost’enal iz dost’e tura. Heyvan balasının ayağinı basmaz, dost da dostunu ayağa verməz. * Dost’en ç̌oyele běğsa, düşmənen tura. Dost üzə baxır, düşmən ayağa. * Dost’ vi sabaç̌ əşleynak’ male, düşmən isə sa əşleynak’al gele. Dost sənin yüz işin üçün azdır, düşmən isə bir iş üçün də çoxdur. * Vi dost’a çalxest’a, avabakeq’at’un şunu. Dostunu tanıt, tanısınlar səni. * Sa kulaxun səs tene c’eğon. Bir əldən səs çıxmaz. * Paltari təzo, dost’e bisiyo. Paltarın təzəsi, dostun köhnəsi. 165 * T’ar ğine vi k’oya eğala düşmən dost’e, nu eğala dost’ düşməne. Çətin günündə evinə gələn düşmən dostdur, gəlməyən dost isə düşməndir Azərbaycanda yaşayan xalqların atalar sözləri və deyimləri İradə Məlikova 166 MÜNDƏRİCAT İradə Məlikovanın hazırladıgı “Azərbaycanda yaşayan xalqların atalar sözləri və deyimləri” kitabı haqqında rəy (İmamverdi Həmidov)........................................................ 3 İradə Məlikovanın tərtib edib nəşrə hazırladığı “Azərbaycanda yaşayan xalqların atalar sözləri və deyimləri” kitabı haqqında rəy (Mətanət Yaqubqızı) ........... 5 Ön söz ....................................................................................... 7 Redaktordan (Əbülfəz Rəcəbli) ........................................... 10 Azərbaycan (Türk) atalar sözləri. ....................................... 12 Azərbaycanda yaşayan xalqlarin atalar sözləri və deyimləri ................................................................................. 30 1. Avar atalar sözlərivə deyimləri ........................................... 30 2. Buduq atalar sözlərivə deyimləri ........................................ 44 3. Xınalıq atalar sözləri və deyimləri ...................................... 52 4. İngiloy atalar sözləri və deyimləri ...................................... 78 5. Kürd atalar sözləri və deyimləri ......................................... 81 6. Ləzgi atalar sözləri və deyimləri ......................................... 93 7. Rutul atalar sözləri və deyimləri ....................................... 111 8. Saxur atalar sözləri və deyimləri ...................................... 117 9. Talış atalar sözləri və deyimləri........................................ 127 167 10. Tat atalar sözləri və deyimləri ........................................ 147 11. Udi atalar sözləri və deyimləri........................................ 161 Azərbaycanda yaşayan xalqların atalar sözləri və deyimləri İradə Məlikova 168 Azərbaycanda yaşayan xalqların atalar sözləri və deyimləri Bakı “Ecoprint” nəşriyyatı, 2016. Naşir: Ceyhun Əliyev Texniki redaktor: Ülvi Arif Dizayner: Emil Camalov Operator: Asim Səfərov ______________________________ Yığılmağa verilib: 12.09.2016 Çapa imzalanıb: 08.11.2016 Ş.ç.v. 10,5, tiraj 200 “Ecoprint” mətbəəsində çap olunub. Yüklə 12,53 Mb. Dostları ilə paylaş:
|