16
Onu yaşamalıyıq, o yaşantılara dözməliyik. Axı,
“Allah bilən məsləhətdir”.
Belə kədərli, ağrılı yaşantılardan biri də Allahın
gözəl bəndəsi Firudin Zeynallının başına gəldi. Heç
yatsa, yuxusuna da girməzdi. Ağlına gəlməyən,
yuxusuna girməyən başına gəldi. İstəkli qızı Kəmaləni
itirdi. 38 yaşlı həkim qızı – Kəmalə qəza nəticəsində
dünyasını dəyişdi. Hər gün gözünün qabağında olan
Kəmaləsi indi fiziki cəhətdən yoxdur. Qara torpaq
altında nə edir, onu hardan bilsin?! Onun bu dərdi, bu
kədəri mənim yadıma türk şairi Məhməd Bütücün
aşağıdakı misralarını salır:
Nədən əl sallarkən
köç edən quşları izlərsən
Qocacıqda Prizrendə Mamuşada
və buraların bilməm harasında
şam işığıyla titrəyən hıçqırıqlar
yarar koyu qaranlığı issız gecələrdə
bir quş olsan uçsan uzaqlara
o yerlərə mutluluq
bir ovuc torpaq götürsən oralara
onlara bir ovuc torpaq gətirsən buralara
onlardan yenidən ağlarmıydın
əl sallarkən o quşlara üzün gülərmiydi
ananın qucağında sıcaqlığa sarılsan
bilməm ana qucağında olmaq başqa
öksüz bir çocuq kimi anadan uzaq
buralarda yaşamaq bam-başqa.
17
Firudin müəllimi – Firudin Zeynallını ağrıdan
dərd var idi. Bu dərd də - övlad dərdi dərdin üstünə
gəldi. Vətən dərdi onun qaysaq bağlamamış yarası idi.
Üz-gözündən hiss olunurdu ki, Vətən dərdi onu
göynədir, bəzən heç özündə olmur, göylə, yerlə
danışır. Öz dünyasına qapılaraq özünə hesabat verir,
bəlkə də xəyalında Vətəndən uçub gələn quşlardan
Vətən barədə soraq alır. Bəlkə də erməni tapdağı
altında qalan Vətəndəki ulularımızın ruhundan soraq
alır. Bəlkə də qürbətdə qalan ruhların qarşısında aciz
qalaraq özünü danlayır. Bəlkə də qürbətdə qalan
Vətəndən bir ovuc torpaq, bir içim su, bir udum hava
istəyir. Hər halda bəlkələr çox şey deyir. Gümanlar
yüz yerə gedir, iman isə birdir. Gümanlardan başımızı
itirmişik, başımız ağrılar çəkibdir. Bu ağrılar, acılar
içərisində başını itirmiş Firudin müəllimin başına bir
dərd də olmazın oyun açdı. Öz ciyərparasını itirdi.
Onun sorağını kimdən alacaq?! Onun sorağını kimdən
soracaq?! Ciyərparasına istidirmi, soyuqdurmu,
küləkdirmi, qardırmı, borandırmı, bütün bunların
hamısını haradan biləcək?!
Deyillər ki, qara torpağın üzü soyuqdur. Bu
soyuqluq onu nə qədər yandıracaq, külə döndərəcək?!
Bu dərd onu nazildib iynənin ucundanmı keçirəcək?!
Heç nə bilmirəm, bircə onu bilirəm ki, bu dərd Firudin
müəllimin əl-ayağını toparlayıb yumağa çevirdi. Bu
dərd Firudin müəllimi bu dünyaya gəlməyinə peşiman
etdi. Bu dərd Firudin müəllimin anadan əmdiyi südü
burnundan gətirdi. Bu dərd onu yandırıb-yaxdı.
18
Əlindən nə gələ bilərdi?! Ümid yeri kimi sözə əl atdı,
sözdən yapışdı, sözlə dərdini bölüşdü. Qızının
dünyasını dəyişməsi ilə bağlı şeirlər yazdı, bayatılar
qoşdu. Onu yandıran dərddən çıxmaq yolunu sözdə
tapdı. Firudin müəllim sözə sığınmaqla dərdinə əlac
axtardı. Dərdində sözün özünü yandırmaq istədi.
Beləcə şeirlərini, bayatılarını düzdü, qoşdu. Onun
şeirlərini, bayatılarını oxuyanda bir daha əmin oldum
ki, ən güclü, tutarlı folklor nümunələrini (bayatılar,
laylalar) xalqın adından elə bu cür yaradıblar. Xalqın
içərisində olan insanlardan biri, bir neçəsi yazıb-
yaradıb və bu yazılanlar xalqın ürəyindən xəbər
verdiyi üçün xalqın malına, sərvətinə çevrilibdir.
Xalqın qəlbinə yaxın olanları xalqın istəyinə uyğun
verən insanların yaradıcılığı xalq yaradıcılığı kimi
formalaşıbdır. Bunları ona görə qeyd edirəm ki,
Firudin müəllim də belələrindən biri kimi ürəyi yaralı
insanların qəlbindən xəbər verən şeirlər, bayatılar
qoşmaqla öz sözünü deyir. Daha doğrusu, dərdini
bölüşür. Xalqın vaxtilə dərd, kədər mövzusunda
yazdıqlarını öz sözü ilə yeniləşdirir. Bir sözlə, dərd
onu dilləndirir.
Əzizim dağdan aşdı,
Səbirim dolub daşdı.
Kəmalə küsüb getdi,
Mən qaldım gözü yaşlı.
Doğrudanmı “Kəmalə küsüb getdi”?! Bunun
əyrisini, doğrusunu yenə də Allah yaxşı bilir. Ancaq
onu bilirəm ki, insan insandan küsdüyü kimi, insan
19
dünyadan da küsə bilir. Əgər belədirsə, bu dünyaya
uyuşmayanlar, bu dünya ilə barışmayanlar bu
dünyadan üz çevirə bilirlər, bu dünyadan küsüb gedə
də bilirlər. Bu dünyadan küsüb getməyi rahat bir yol
kimi seçirlər. Unudurlar ki, geridə qalanlar hansı ağrı
və acılara mübtəla olur, hansı məşəqqətlərə düçar
olurlar. Məhz həmin ağrı, acı və məşəqqət Firudin
Zeynallını sızladır.
Əzizim ağı qaldı,
Gözümün ağı qaldı.
Ürəyimin başında,
Kəmalə dağı qaldı.
Yaxud:
Eləmin bayram aşı,
Dəmlənib bayram aşı.
Ay qızım, ahı-naləm,
Yandırar dağı-daşı.
Firudin müəllim atadır. Balalarını sevən,
onların qayğısını çəkən, uğurlarına sevinən,
uğursuzluqlarından məyus olan atadır. Başqa cür ola
da bilməz. Başqa cür ola bilməyən atanın gözündə
dünyanın dadı- tamı itibdir. Dünya ata üçün bir
zindana çevrilibdir. Ata isə bu zindanda gücü heç
nəyə çatmayan bir quldur, kölədir. Heç kəs
fikirləşməsin ki, biz atanın dözümünü, səbrini, gücünü
azaldırıq. Yox belə deyildir. Atanın vəziyyətini
görürük, çəkdiyi əzabları hiss edirik, ən başlıcası
əlindən heç nə gəlmədiyindən sözlə ağladığını
dərindən başa düşürük.
Dostları ilə paylaş: |