95
yerinə yetirir?” və s. Dərsin formasından asılı olaraq keçmiş dərsdə tərtib olunmuş cədvələ
əlavələr edilir.
Həşəratların inkişaf yollarına xüsusi fikir vermək lazımdır. Məlumatı lövhədə sxem
şəklində təqdim etmək məqsədəuyğundur:
Aşağıdakı sualların müzakirəsi mümkündür:
İnkişaf yollarının oxşar və fərqli cəhətləri nədir?
Hər bir inkişaf yolunun hansı üstünlüyü və çatışmazlığı var?
Həşəratların inkişaf yollarına aid videomaterialı mövzuya
aid tövsiyələrin sonunda
verilmiş saytlarda izləyə bilərsiniz.
“Öyrəndiklərinizi tətbiq edin” və “Öyrəndiklərinizi yoxlayın” bölümlərində təqdim
olunmuş tapşırıqlar dərsdə mənimsənilən biliklərin ümumiləşdirilməsi və dərsin məqsədində
qeyd olunmuş bacarıqların formalaşması üçün imkan yaradır.
A və B şəklində təsvir olunan həşəratların inkişafı hansı yolla gedir? Şəkildə 1-4
rəqəmləri ilə nə işarə olunub?
(Tam və qeyri-tam çevrilmə; A. yumurta, sürfə, pup, yetkin
fərd; B. yumurta, sürfə, yetkin fərd)
Fərqli əlamətlər: bədən quruluşu, yerimə ayaqlarının sayı, bığların sayı və s.
Oxşar əlamətlər: buğumlu bədən, xarici skelet və s.
Qiymətləndirmə meyarları: şərhetmə,
fərqləndirmə
Elektron resurslar:
http://www.youtube.com/watch?v=qB2eeVEYvNc
http://www.youtube.com/watch?v=lQCeYnr8l6Y
http://www.youtube.com/watch?v=Zv27rtU1JkY
I səviyyə II
səviyyə III
səviyyə IV
səviyyə
Həşəratların quruluşu
haqqında
mülahizələrini
çətinliklə şərh edir.
Həşəratların quruluşu
haqqında mülahizə-
lərini şərh edərkən
səhvlərə yol verir.
Həşəratların quruluşu
haqqında
mülahizələrini
qismən şərh edir.
Həşəratların quruluşu
haqqında
mülahizələrini ətraflı
şərh edir.
Buğumayaqlılar
tipinə
aid siniflərin nü-
mayəndələrini
müəllimin köməyi ilə
fərqləndirir.
Buğumayaqlılar tipi-
nə aid siniflərin nü-
mayəndələrini qismən
fərqləndirir.
Buğumayaqlılar
tipinə aid
siniflərin
nümayəndələrini,
əsasən, fərqləndirir.
Buğumayaqlılar tipinə
aid siniflərin
nümayəndələrini
düzgün fərqləndirir.
Müxtəlif
buğumayaqlılarda
gedən
həyati
prosesləri çətinliklə
fərqləndirir.
Müxtəlif
buğumayaqlılarda
gedən həyati
prosesləri
fərqləndirən zaman
səhvlər buraxır.
Müxtəlif
buğumayaqlılarda
gedən həyati
prosesləri
fərqləndirən zaman
kiçik qeyri-dəqiqliyə
yol verir.
Müxtəlif
buğumayaqlılarda
gedən həyati prosesləri
dəqiq fərqləndirir.
Həşəratların inkişaf yolları
Tam çevrilmə ilə
Natamam çevrilmə ilə
Yumurta-sürfə-pup-yetkin fərd
Yumurta-sürfə-yetkin fərd
96
Dərs 46 / Mövzu 40
:
HƏŞƏRATLARIN MÜXTƏLİFLİYİ VƏ TƏBİƏTDƏ
ROLU
Müəllim mövzuya başlamaq üçün şagirdləri dərslikdəki mətnlə tanış edir. Sonra
ipəyin istehsalı haqqında şagirdlərə aşağıdakı ünvanda yerləşdirilmiş videomaterial nümayiş
etdirilə bilər:
http://www.youtube.com/watch?v=r3Z2GYB6Q1k
Videomaterial rus dilində olduğuna görə Azərbaycan bölməsində səssiz
nümayiş etdirilir,
müəllim lazımi şərhlər edir. Şagirdlərin gündəlik müşahidə, həyati biliklərinə əsaslanaraq
dərslikdə verilmiş sual müzakirə olunur, ilkin cavablar “Öyrəndiklərinizi tətbiq edin”
bölümündə təqdim olunmuş cədvəldə qeyd olunur. Dərs ərzində əldə olunan yeni məlumatlar
bura daxil olunacaq.
Faydalı həşəratlar Zərərli həşəratlar
Həşərat
Əhəmiyyəti Həşərat
Əhəmiyyəti
Praktik iş dərslikdəki şəkil üzrə aparılır. Şagirdlər göstərilmiş həşəratların həm
quruluş xüsusiyyətlərini, həm əhəmiyyətini qeyd edə bilərlər
(kəpənəyin əl-əlvan qanadları,
böcəklərin sərt qanadları, arının neştəri və s.). Əhəmiyyətinə aid xüsusiyyətlər yuxarıdakı
cədvələ əlavə olunur.
Dərslikdəki məlumat şagirdlər tərəfindən müstəqil və ya kiçik qruplarda təhlil olunur.
Bu halda dərslikdəki məlumatı 3-4 hissəyə bölmək məqsədəuyğundur.
Bu zaman əyaniliyi
təmin etmək üçün mətnlə yanaşı, müvafiq şəkillərin paylanması daha səməlidir. Əlavə
mətnləri vermək tövsiyə olunur. Mövzu ilə tanışlıq cədvəl formasında tərtib olunur:
Dəstənin
adı
Qanadların
sayı və
quruluşu
Ağız
aparatının
quruluşu
İnkişaf
yolu
Nümayəndələri Əhəmiyyəti
Mövzuya aid tövsiyələrin sonunda verilmiş saytlarda həşəratların inkişaf yolu barədə
videomateriallar tapmaq olar.
Dərsdə tanışlıq məqsədilə ictimai həyat tərzi sürən həşəratların (qarışqalar, arılar)
xüsusiyyətləri, arıçılıq haqqında söhbət açmaq məqsədəuyğundur.
“Öyrəndiklərinizi tətbiq edin” bölümündəki cədvəl tamamlanır, nəticələr müzakirə olunur.
Alt
STANDARTLAR
1.1.2. Canlıların müxtəlifliyi haqqında mülahizələrini şərh edir.
1.1.4. Canlıların sistematik kateqoriyalarını fərqləndirir.
Təlim
NƏTİCƏLƏRİ
Həşəratların müxtəlifliyi haqqında mülahizələrini şərh edir.
Həşəratların sistematik kateqoriyalarını fərqləndirir.