Microsoft Word Baba ocaq Aylis 27. 10. 14. doc
Yüklə 1,75 Mb. Pdf görüntüsü
|
Baba ocağı 61 və bacanağı Məşədi Kazıma baş sağlığı verirdilər. Dəfndə iştirak edən erməni qonşulardan Hərtün, Sərkis, Qurd Ağamir və digərləri Alxan kişiyə yaxın- laşıb,”Kirvə, Allax raxmat elasın”- deyib ayrıldılar. Arakel dəfnə gəlməmişdi. Türklər mərasimi davam etdirmək məqsədi ilə məscidin həyətinə keçdilər. Kənddə dədə-babadan bir qayda vardı. Ermə- nilər türklərin, türklər də ermənilərin dəfnində işt- irak edərdilər. Bu, ancaq dəfn günü olurdu. Bəzən er- mənilər mərasim evdə və ya həyətdə olanda ehsana da oturardılar, məsciddəki mərasimə qatılmazdılar. Axşam düşürdü. Heyvanın gələn vaxtıydı, amma keçilərdən ikicə küvər qayıdıb tövlənin qapısında Novruz kişini gözləyirdi. Novruz kişi gəlmədiyindən küvərlər mələşirdilər. Alxan kişi uşaq göndərib küvərləri tövləyə qatdırdı. Sabahısı gün məlum oldu ki, Novruz kişinin çöldə qalan keçilərini qurd dağıdıbdı. Qalan iki küvəri də kəsib Novruz kişiyə ehsan verdilər. Bir də o məlum oldu ki, Xallı Novruz kişinin qəbri üstə uzandığı yerdə ölmüşdü. Xəbəri Molla Nurməmmədə çatdırdılar. Molla Nurməmməd çox fikrləşdi, çox çək-çevir elədi, sonra bir qərara gəldi. Novruz kişinin səmtində, qəbirstanlığın kənarında bir quyu qazıb Xallını basdırdılar. Nizami Muradoğlu 62 Arakel Əylisin ən varlı ermənilərindəndi, 1828- ci ildə İran-Rusiya müharibəsi zamanı Əylisə köçü- rülən 37 ailədən biri də Arakelin ailəsiydi. Babası Arakel Təbrizdə olan mülkünü satmadı. Arakel dövlətə yaxınlığıyla digər ermənilərdən seçilirdi, ona edilən güzəştlər də fərqliydi, rus hökumətindən aldığı çervonları ticarətə sərf elədi. Əylisdən ipək, bal, cəviz, badam, ərik qurusu alıb aparıb Təbrizdə satdı, Təbrizdən də Əylisə kişmiş, çay, halva və digər şirniyyatlar gətirdi, alveri xeyli genişləndi. Rus hökumətinin Əylisdə dövlət fondundan Arakelə verdiyi torpaq sahəsi müsəlman qəbirs- tanlığına yaxın bir ərazidə balaca bir yer idi. Baba Arakel, arvadı Sonya, oğlu Mıkırtıç ilə əl-ələ verib bu yeri abadlaşdırdılar. Ticarətləri daha da genişləndi. Mıkırtıçın toyu oldu. Qoca Arakelin sağlığında bir oğlan nəvəsi oldu. Arakel öz adını nəvəsinə verdi. Daha sonra bir qız nəvəsi də oldu. Bu dəfə də arvadı Sonya öz adını nəvəsinə verdi. Bir evdə iki Arakel, iki Sonya yaşayırdılar. Balaca Arakel baba Arakelə, Nəvə Sonya da nənə Sonyaya çox bənzəyirdi. Arakel, Əylislilərin təbirincə desək, qəliz adamıydı, həm də çox çirkiniydi. Yekə başı, yekə burnu, sallaq dodaqları onu adamdan başqa hər nəyə desən oxşadırdı. Sonya isə əksinə çox mülayim, xöş qılıqlı, gözəl və saf bir qadındı. Baba ocağı 63 Baba-nəvə Arakellər tez-tez bağa gedərdilər, baba işlədikcə nəvə də ona ya kömək edər, ya da çoxlu sualları ilə babasını bezdirərdi. Amma bəzən nəvəsinin suallarından bezsə də, dözərdi, çünki baba Arakel nəvə Arakeli çox sevirdi. Bəlkə də ona görə çox sevirdi ki, nəvəsi eynilə özünə oxşayırdı, yəni Arakel kimi kifiriydi. Baba Arakel yaşlaşdıqca ticarət işlərini büs- bütün Mıkırtıçın üzərinə buraxmışdı. Mıkırtıç da öz növbəsində dükanların sayını artırmış, həm Təbrizdə, həm də Əylisdə olan dükanlarında etibar etdiyi erməniləri yerləşdirmişdi. Ancaq yenə də baba Arakel nəvə Arakeli Təbrizdən belə gəzdirir, sərvət toplamağın yollarını öyrədirdi. Nəvə Arakel böyüdükcə içində bir xudpəsəndlik də böyüyürdü. Vaxt gəldi yetişdi, Arakel evləndi. Onun da ardınca Qurd Ağamirin oğlu Zəkəriyyədən Sonyaya da elçi gəldi. Amma Mıkırtıç qızını Zəkəriyyəyə vermək istəmirdi, xüsusilə də qardaş Arakel bu işə maneçilik törədirdi. Onlar bu tayfanı haylardan saymırdılar, Sonya isə Zəkəriyyə ilə ailə qurmaqda israrlıydı. Arakellər ailəsi məcbur olub Zəkəriyyəni kilsəyə aparıb erməniləşdirdilər. Keşiş dua oxuyub Arakelin üzərinə cimcim suyu çilədi, sonra cimcim suyundan Zəkəriyyəyə içirdilər. Bütün bu mərasimlərin yekununda Mıkırtıç Zəkəriyyənin atası Ağamirdən xeyli başlıq alıb gənclərin ailə qurmasına icazə verdi. Zəkəriyyə Sonya ilə ailə qurdu, lakin Ağamir toy Nizami Muradoğlu 64 günündən sonra bir dəfə də qudası Mıkırtıçın evinə ayaq qoymadı. Hətta, küçədə rastlaşanda da yolunu dəyişməyə çalışardı. Zəkəriyyənin özü də qaynı Arakeli xoşlamazdı. Baba Arakelin nəsli Əylisdə artıb törəməyə başladı. Gənc, qüvvətli, lakin varlandıqca gözü doymayan Arakel bütün ticarət işlərini ələ keçirdi. Ətrafdakı türklərin bağlarını azacıq şərait yaranan kimi min hoqqa çıxardaraq ucuz qiymətə satın alıb bağını genişləndirdi. Bağın girişində böyük su tutarı tikdirdi. Əylisdə yay aylarında su problemi yaşan- dığından böyük su tutarlarından istifadə etmək ənənəvi bir qaydaya çevrilmişdi. Arakel də meydan çeşməsinin üç günlük suyunu yeni tikdirdiyi tutara yığdırıb bağını suvartdırardı. Beləliklə Arakelin yeri böyüyüb məşhur Xan bağı qədər böyük, yaxşı, içində hər növ meyvə ağacları olan bir bağa çevrildi. Arakelin bağına gedən yol Şah Abbas məscidinin qarşısındakı meydandan keçirdi. Arakel bağına getmək üçün mütləq meydandan keçib Xanlar məhəlləsi ilə üzü aşağı getməliydi. Xanlar məhəlləsinin sonunda yol iki istiqamətə ayrılırdı. Bu küçələrdən biri Xan bağı ilə Cücə Məhəmmədəlinin yerini, digəri isə Cücə Məhəmmədəlinin yeri ilə Arakelin yerini ayırırdı. Var-dövlət hərisliyi Arakelin gözünü tutmuşdu. Çalışırdı ki, Cücə Məhəmmədəlinin, Kəblə Əhmədin, Yüklə 1,75 Mb. Dostları ilə paylaş:
|