Microsoft Word beynelxalq neqliyyat huququ hazir Восстановлен
Yüklə 6,72 Mb. Pdf görüntüsü
|
853
ərazisindən axıb keçir və ya onların ərazisini bölür. Belə çaylar çayətrafı dövlətlərin ticarət gəmilərinin naviqasiyası üçün açıq olur. Onlar digər dövlətlərin ticarət gəmilərinin naviqasiyası üçün də açıq olduqda belə çaylara açıq çaylar deyilir. Su (çay) nəqliyyatı ilə beynəlxalq xarici ticarət daşımalarının növləri: ixrac daşıması, idxal daşıması, tranzit daşıma, xarici fraktedənlərin yüklərinin daşınması. Su (çay) nəqliyyatı ilə beynəlxalq daşımaların hüquqi tənzimlənməsi. Bu sahədə beynəlxalq çoxtərəfli müqavilələr. Reyn üzrə gəmiçilik haqqında Konven-siya (1868-ci il), Dunayda gəmiçiliyin rejimi haqqında Konvensiya (1948-ci il). Daxili su (çay) nəqliyyat hüquq sistemində əsas hüquq institutları: daxili su (çay) yollarının hüquqi rejimi, gəminin hüquqi statusu, gəminin təhlükəsizliyi, gəmilərin toqquşmasından dəyən zərərin ödənilməsi, batmış əmlakın hüquqi rejimi, su (çay) limanlarının hüquqi rejimi, gəmilərin icarəsi, gəmi heyətinin hüquqi vəziyyəti, yük daşımalarının normativ hüquqi tənzimlənməsi, sərnişin daşımalarının, baqaj və poçt göndərişlərinin hüquqi tənzimlənməsi, gəmilərin və digər əmlakın xilas edilməsi, ümumi qəza və b. Beynəlxalq miqayasda həyata keçirilən su (çay) daşımaları beynəlxalq su (çay) hüquqi ilə tənzimlənir. Beynəlxalq su (çay) hüququ dedikdə beynəlxalq çayların, göllərin, qeyri-dəniz kanallarının və digər beynəlxalq əhəmiyyətli daxili su yollarının istifadəsilə bağlı dövlətlər arasındakı münasibətləri tənzimləyən hüquq normalarının məcmusu başa düşülür. Su (çay) daşımaları sahəsində beynəlxalq və regional təşkilatlar. Beynəlxalq su (çay) daşımalarının inkişafında onların rolu və əhəmiyyəti. Bu qəbildən olan təşkilatlar sırasında aşağıdakıları, xüsusilə, fərqləndirmək lazımdır: -1)sahənin ayrıca aspektləri ilə məşğul olan ümumi xarakterli beynəlxalq hökumətlərarası və qeyri-hökumət təşkilatları [BMT və onun orqanları (EKOSOS və onun köməkçi orqanı – Təbii Ehtiyatlar 854
üzrə Komitə və s.); AİK və onun orqanları – Su Ehtiyatları Problemləri üzrə Komitə və s.]; -2)konkret beynəlxalq çayların bütövlükdə istifadəsi üzrə hökumətlərarası təşkilatlar. Bu təşkilatlar ikitərəfli və çoxtərəfli əsasda yaradılmış və onlar məcmu şəklində beynəlxalq su (çay) komissiyaları adlanır: məsələn, Seneral çayının istifadə edilməsi üzrə dövlətlərarası Komitə, Dunay Komissiyası, Reyn üzrə Mərkəzi Gəmiçilik Komissiyası, ABŞ və Qvatemala arasında sərhəd və su ehtiyatları məsələləri üzrə Beynəlxalq Komissiya və s. Beynəlxalq su (çay) nəqliyyatı ilə daşıma müqavilələri. Müqavilə üzrə tərəflərin hüquq və vəzifələri, məsuliyyət və onun əsasları. Azərbaycan Respublikasında su (çay) nəqliyyatı ölkənin nəqliyyat sisteminin tərkib hissəsi kimi və onun inkişaf etdirilməsi perspektivləri. MÖVZU 8. Beynəlxalq boru kəməri daşımaları.
Beynəlxalq boru kəməri daşımaları anlayışı və xüsusiyyətləri. Boru kəməri nəqliyyatı nəqletmə prosesi əməliyyatlarının yüksək mexanikləşdirmə və avtomatlaşdırma dərəcəsi ilə xarakterizə olunur və bir sıra xüsusiyyətləri ilə digər nəqliyyat növlərindən fərqlənir: boru kəməri nəqliyyatında daşıma vasitələrindən istifadə olunmur, iş rejimi iqlim şəraitindən asılı deyildir, daşımanın idarəolunma rejimi sadə və asandır, məhsulun (neft, qaz və neft məhsullarının) nəql edilmə prosesi mexanikləşdirilmiş və avtomatlaşdırılmış şəkildə həyata keçirilir, boru kəmərinin istismarı sadədir, nəqletmə və yükvurma-yükboşaltma əməliyyətları vahid proses halında birləşir və s.
Nəqliyyat sistemində boru kəməri nəqliyyatının tutduğu yer və onun əhəmiyyəti. «Nəqliyyat haqqında» Azərbaycan Respublikasının Qanununa (1999-cu il) müvafiq olaraq, Azərbaycan Respublikasının ərazisində yerləşən magistral boru kəmərləri nəqliyyat anlayışının məna yükü altına düşür. Boru kəməri
855
nəqliyyatının növləri (neft kəməri, qaz kəməri) və hüquqi xarakteristikası. Boru kəməri nəqliyyatı ümumi istifadədə olan qeyri- universal, magistral nəqliyyat növünə aiddir və bəzən ona ixtisaslaşmış nəqliyyat da deyilir. Beynəlxalq boru kəməri daşımalarının hüquqi tənzimlənməsi. Beynəlxalq boru kəməri nəqliyyatı infrastrukturunun əsasını təşkil edən beynəlxalq hüquqi aktlar: Avropa Enerji Xartiyası (1991-ci il), Enerji Xartiyasına Müqavilə (1994-cü il), Avropa- Qafqaz-Asiya dəhlizinin inkişafına dair beynəlxalq nəqliyyat haqqında Əsas Çoxtərəfli Saziş (1998-ci il), Dövlətlərarası neft və qaz nəqli sistemlərinin yaradılması üçün təşkilati prinsiplərə dair Çərçivə Sazişi (1999-cu il), GUAM İttifaqı haqqında Saziş (1997-ci il) və b. Beynəlxalq boru kəməri daşımalarının həyata keçirilməsi qaydaları, bu sahədə əməkdaşlıq və tərəfdaşlığın prinsipləri. Azərbaycan Respublikasının regional boru kəməri daşımalarında iştirakı, müqavilə praktikası və onun inkişaf perspektivləri: Boru kəmərləri magistralları ilə neft və neft məhsullarının tranziti sahəsində razılaşdırılmış siyasətin aparılması haqqında Saziş (1996-cı il), Xam neftin Azərbaycan Respublikası, Gürcüstan və Türkiyə Cümhuriyyətinin əraziləri ilə Bakı-Tbilisi- Ceyhan Əsas İxrac Boru Kəməri vasitəsi ilə nəql edilməsinə dair Azərbaycan Respublikası, Gürcüstan və Türkiyə Cümhuriyyəti arasında Saziş (1999-cu il), Təbii qazın Azərbaycan Respublikası və Gürcüstan ərazilərində və bu ərazilərin hüdudlarından kənarda Cənubi Qafqaz Boru kəməri sistemi vasitəsi ilə tranziti, nəql edilməsi və satışına dair Azərbaycan Respublikası və Gürcüstan arasında Saziş (2001-ci il), Azərbaycan Respublikası ilə Qazaxıstan Respublikası arasında neftin beynəlxalq bazarlara nəql olunmasında əməkdaşlıq haqqında Memorandum (1997-ci il), Azərbaycan Respublikası Hökuməti və Yunanıstan Respublikası Hökuməti arasında təbii qaz və neft sahəsində əməkdaşlıq haqqında Memorandum (2007-ci il) və b. BTC və BTƏ boru kəmərləri sistemi. «Əsrin müqaviləsi» ümummilli lider Heydər Əliyevin şah əsəridir.
Yüklə 6,72 Mb. Dostları ilə paylaş:
|