847
təlimatlar, vaqonlardan və digər daşıma vasitə-lərindən qarlışıqlı
istifadə barədə sazişlər, qarşılıqlı hesablaşmalar barədə sazişlər.
MDB və Yaxın Şərq ölkələrində dəmir yolu nəqliyyatı ilə
beynəlxalq daşımaların hüquqi tənzimlənməsi. Avropa Birliyi
regionunda beynəlxalq dəmir yolu daşımalarının xüsusiyyətləri.
Beynəlxalq dəmir yolu daşımaları sahəsində beynəlxalq
təşkilatlar və onların fəaliyyətinin əsas istiqamətləri. Beynəlxalq
dəmir yolu daşımalarının inkişafında aşağıda göstərilən
xüsusiləşdirilmiş təşkilatların mühüm rolu vardır: Dəmir Yolu
Konqreslərinin Beynəlxalq Assosiasiyası (1884-cü il), Sərnişin və
baqaj vaqonları üzrə Beynəlxalq İttifaq (1889-cu il), Beynəlxalq
Dəmir Yolu Nəqliyyatı Komitəsi (1902-ci il), Beynəlxalq Dəmir
Yolu İttifaqı (1922-ci il), Avropa Dəmir Yolu Daşımaları İttifaqı
(1953-cü il), Sərnişin tarifləri üzrə Avropa Konfransı (1975-ci il) və
b.
Beynəlxalq dəmir yolu daşımaları haqqında müqavilə.
Müqavilənin şərtləri və məzmunu. Müqavilə üzrə tərəflərin hüquq və
vəzifələri, mülki-hüquqi məsuliyyət, pretenziya və iddialar.
Azərbaycan Respublikasının beynəlxalq dəmir yolu
daşımaları sahəsində müqavilə praktikası, normativ hüquqi aktları və
onların beynəlxalq nəqliyyat hüququnun inkişafında rolu.
MÖVZU 4. Beynəlxalq dəniz daşımaları.
Beynəlxalq dəniz daşımaları anlayışı, onun xüsusiyyətləri və
təşkilati-hüquqi forması. Beynəlxalq dəniz daşımalarının növləri:
tramp gəmiçiliyi, xətt gəmiçiliyi. Tramp gəmiçiliyi qeyri-müntəzəm
daşımaları həyata keçirir və ona çox vaxt qeyri-müntəzəm gəmiçilik
deyilir. Xətt gəmiçiliyi isə, bir qayda olaraq, müntəzəm daşımaları
həyata keçirir və buna görə də dəniz gəmiçiliyinin bu formasına
müntəzəm gəmiçilik də deyilir.
Beynəlxalq dəniz daşımaları sahəsində beynəlxalq çoxtərəfli
müqavilələr. Beynəlxalq nəqliyyat konvensiyaları (sazişləri)
beynəlxalq dəniz daşımalarını hüquqi tənzimetmənin əsas
848
növlərindən biridir. «Dəniz hüququ barədə» 1982-ci il BMT
Konvensiyası dəniz hüququ sahəsində ən mühüm konvensiyalardan
biri hesab olunur.
Ticarət gəmiçiliyinin, əsasən, üç sahəsinə aid olan
beynəlxalq sazişlər daha əhəmiyyətlidir: beynəlxalq dəniz
daşımalarının təşkilinə aid olan sazişlər, dəniz gəmiçiliyinin
təhlükəsizliyinə aid olan sazişlər, gəmi sahiblərinin məsuliyyətini
tənzimləyən sazişlər.
Dəniz adətləri: beynəlxalq-hüquqi adətlər, milli dəniz
adətləri. Ümumi qəzalığın bölüşdürülməsi. 1974-cü il York-
Antverpen qaydaları.
Dəniz daşımaları sahəsində beynəlxalq təşkilatlar və onların
əsas fəaliyyət istiqamətləri. Dəniz daşımaları sahəsində beynəlxalq
hüquq normalarının formalaşmasında aşağıdakı təşkilatlar mühüm
rol oynayır: Beynəlxalq Dəniz Sığorta İttifaqı (1874-cü il),
Beynəlxalq Dəniz Komitəsi (1897-ci il), Baltik və Beynəlxalq Dəniz
Komitəsi (1905-ci il), Beynəlxalq Gəmiçilik Palatası (1948-ci il),
Beynəlxalq Dəniz Təşkilatı (1958-ci il), Beynəlxalq Gəmi Sahibləri
Assosiasiyası (1970-ci il), Beynəlxalq Dəniz Sputnik Əlaqələri
Təşkilatı –İNMARSAT (1976-cı il), Gəmiçilik üzrə Komitə –
YUNKTAD (1965-ci il) və b.
Beynəlxalq dəniz çarter daşımalarının hüquqi tənzimlənməsi.
Çarter anlayışı və onun əhəmiyyəti. Çarterin növləri. Çarter
fraxtetmə müqaviləsi kimi. Standart çarter formaları. Çarterin
məzmunu.
Beynəlxalq gəmiçilikdə konosament daşımalarının hüquqi
tənzimlənməsi. 1924-cü il Brüssel Konvensiyasının əsas cəhətləri,
1968-ci il Brüssel Protokolu, Dənizlə yük daşınması haqqında BMT
Konvensiyası (Hamburq qaydaları). Konosamentin hüquqi təbiəti və
məzmunu. Konosamentin növləri və proformaları. Konosament
proformalarına qeyd-şərtlərin daxil edilməsi.
Beynəlxalq xətt daşımalarının təşkili və şərtləri. Xətt
konfransları xətt daşımalarının həyata keçirilməsinin əsas təşkilati
849
forması kimi. Xətt konfranslarının Davranış Məcəlləsi (1974-cü il).
Məcəllə BMT çərçivəsində bağlanan mühüm beynəlxalq sazişdir.
Dənizlə beynəlxalq sərnişin daşınmasının hüquqi
tənzimlənməsi və xüsusiyyətləri. 1961-ci il Brüssel Konvensiyası,
1967-ci il Brüssel Konvensiyası, 1974-cü il Afina Konvensiyası.
Beynəlxalq dəniz daşıma müqavilələri üzrə tərəflərin hüquq
və vəzifələri, məsuliyyətin əsasları və həddi.
Azərbaycan Respublikasının Ticarət Gəmiçiliyi Məcəlləsi.
Azərbaycan Respublikasının Dövlət Dəniz Administrasiyası.
Beynəlxalq dəniz daşımaları sahəsində Azərbaycan Respublikasının
müqavilə təcrübəsi, milli (daxili) dəniz hüququnun beynəlxalq
nəqliyyat hüququnun inkişafında rolu.
MÖVZU 5. Beynəlxalq hava daşımaları.
Beynəlxalq hava daşımaları anlayışı və onun növləri.
Beynəlxalq hava daşımaları dedikdə elə daşımalar başa düşülür ki,
həmin daşımalar zamanı, heç olmasa, yerə enmə məntəqələrindən
biri başqa dövlətin ərazisində olsun. Müntəzəm daşımalar, qeyri-
müntəzəm daşımalar və kabotaj daşımaları. Beynəlxalq hava
nəqliyyatı və daşımaların təşkili.
Beynəlxalq hava daşımaları sahəsində beynəlxalq çoxtərəfli
müqavilələr. Beynəlxalq hava daşımalarının təşkilində «Beynəlxalq
mülki aviasiya haqqında» 1944-cü il Çikaqo Konvensiyasının rolu və
əhəmiyyəti.
Aviaşirkətlərin kommersiya hüquqları. «Hava azadlıqları»:
başqa dövlətin ərazisi üzərindən yerə enmədən uçub keçmək hüququ,
xarici dövlətin ərizəsində qeyri-kommersiya məqsədləri üçün yerə
enmək hüququ, öz ölkəsində hava gəmisinə götürdüyü yükü başqa
dövlətin ərazisində boşaltmaq hüququ, öz ölkəsinin ərizəsinə
göndərilən yükü başqa dövlətin ərazisində hava gəmisinə götürmək
hüququ, istənilən üçüncü ölkəyə ünvanlanan yükü hava gəmisinə
götürmək və belə üçüncü ölkələrdən göndərilən yükü boşaltmaq
hüququ. İki əlavə «hava azadlığı».
Dostları ilə paylaş: |