P r o f e s s o r B u l u d x a n
z i z o l u X l i l o v u n B B L O Q R A F Y A S I
272
brahimov Qalimçan Qirfanovic
Malov Serqey Yefimovic
Birinci Beyn lxalq Türkoloji
Qurultay n nümay nd l rinin
siyah s
Bülletenl r
1
2
3
4
Annotasiya: Kitabda qurultayda qald r lm bir s ra m s l l rl
ba l maraql tezis v m ruz l r verilmi dir. Bunlar n m zmunun
oxucu t r find n yax ba a dü ülm si üçün türkologiyadak möv-
cud n z ri fikirl r , o cüml d n rhl r d diqq t yetirilmi dir.
Bundan lav , kitabda Birinci Beyn lxalq Türkoloji Qurultay n
dörd bülletini rus dilind çap olunmu dur. Bülletenl rin h r birinin
g l c kd elmi-t dqiqat i i kimi, h m d kurs, diplom i l rinin
mövzusu kimi t dqiq v t hlil edilm si vacibdir.
2000
5. X lilov, B. Müasir Az rbaycan dilinin morfologiyas /Buludxan
X lilov; ADPU-nun Müasir Az rbaycan dili kafedras .- Bak : Elm,
2000.- Hiss 1.- 280 s.
Kitab n içind kil r:
QRAMMAT KA
Qrammatika
haqq nda m lumat
Qrammatikan n növl ri
Qrammatik anlay lar
Qrammatik qurulu un lam tdar c h tl ri
Qrammatikan n dilçiliyin dig r öb l ri il laq si
P r o f e s s o r B u l u d x a n
z i z o l u X l i l o v u n B B L O Q R A F Y A S I
273
MORFOLOG YA
1.
Amorf morfologiyas
2.
Aqqlütinativ (iltisaqi) morfologiya
3.
Flektiv morfologiya
4.
nkorporla an morfologiya
Morfologiyan n növl ri
Morfem anlay
Kök
sas
K LÇ L R
kilçil rin
m nas na gör növl ri
Sözdüz ldici kilçil r
Sözd yi dirici kilçil r
Sözdüz ldici
kilçil rl sözd yi dirici
kilçil rin f rqli
xüsusiyy tl ri
Formadüz ldici kilçil r
kilçil rin dil m n yin gör növl ri
1)
Az rbaycan dilinin özün m xsus kilçil ri
2)
Dilimiz fars dilind n keçmi kilçil r
3)
Dilimiz r b dilind n keçmi kilçil r
4)
Dilimiz rus dilind n keçmi kilçil r
kilçil rin i l kliyin , m hsuldarl na gör növl ri
1)
M hsuldar kilçil r
2)
Qeyri-m hsuldar kilçil r
Sözün t rkibind tutduqlar mövqey gör kilçil rin növl ri
Ön kilçil r
Orta kilçil r
Son kilçil r
Omonim kilçil r
Sözün kökün kilçil r qo ulduqda
ba ver n morfonoloji hallar
P r o f e s s o r B u l u d x a n
z i z o l u X l i l o v u n B B L O Q R A F Y A S I
274
S sart m
S sdü ümü
Söz kökün kilçi qo ulduqda ba ver n s s keçidl ri
Söz kökl ri il kilçi münasib tind fonetik laq l r
N TQ H SS L R N N T SN F
Nitq hiss l rinin t snifi prinsipl ri
Nitq hiss l rinin t snifi bar sind fikirl rind xülas si.
Nitq hiss l rinin t snifi
sas nitq hiss l ri
Köm kçi nitq hiss l ri
Xüsusi nitq hiss l ri
ÜMUM QRAMMAT K KATEQOR YALAR
Hal kateqoriyas
Adl q hal
Yiy lik hal
T sirlik hal
Yönlük hal
Yerlik hal
Ç x l q hal
M NSUB YY T
KATEQOR YASI
M nsubiyy t kateqoriyas n n ifad üsullar
a)
Morfoloji üsul
b)
Sintaktik üsul
XS KATEQOR YASI
K M YY T KATEQOR YASI
K miyy t kateqoriyas n n ifad üsullar
1.
Leksik üsulla k miyy tin ifad si
2.
Morfoloji üsulla k miyy tin ifad si
3.
Sintaktik üsulla k miyy t kateqoriyas n n ifad si
P r o f e s s o r B u l u d x a n
z i z o l u X l i l o v u n B B L O Q R A F Y A S I
275
NKARLIQ KATEQOR YASI
1.
Leksik vasit l rl inkarl n ifad si
2.
Morfoloji vasit l rl inkarl n ifad si
3.
Sintaktik vasit l rl inkarl n ifad si
Annotasiya: Kitab proqram n t l bl rin uy un kild yaz lm
v iki hiss d n ibar t olmas n z rd tutulmu dur.
Kitab n I hiss sind qrammatika
haqq nda m lumat verilir v
qrammatikan n növl rind n, qrammatik anlay lardan, qrammatik
qurulu dan, qrammatikan n dilçiliyin dig r öb l ri il laq sind n,
qrammatikan n morfologiya öb sind n v morfologiyan n növl -
rind n, morfem anlay ndan, kök v kilçi morfemd n, sasdan,
kilçil rin növl rind n, söz kökün kilçi qo ulduqda ba ver n
morfonoloji hallardan b hs olunur. Nitq hiss l rinin
t snifi il ba l
mövcud fikirl r saf-çürük edilir, o cüml d n ümumi qrammatik
kateqoriyalar geni rhini v izah n tap r.
2001
6.X lilov, B. Türkologiyan n intibah dövrü /Buludxan X lilov; red.
H. .Mirz yev; r yçil r: V. liyev, C.C f rov, A.Bayramov.- Bak :
Adilo lu, 2001.- 173 s.
Kitab n içind kil r:
Giri
XIX srd milli türkologiya
1.
XIX srin milli türkoloqlar
2.
Milli türkoloq Nikolay Fyudoroviç Katanovun h yat :
u aql q v g nclik ill ri
3.
Milli türkoloq N.F.Katanovun t rcümeyi-hal
XIX-XX srin b zi türkoloqlar
1.
qnats Kuno v türk xalqlar d biyyat
P r o f e s s o r B u l u d x a n
z i z o l u X l i l o v u n B B L O Q R A F Y A S I
276
2.
Misird ya am türkoloq Mustafa Nür ddin
XIX-XX srd (30-cu ill r q d r) türkologiyada Az rbay-
can ünasl q m s l l ri
1.
Az rbaycan ünasl a
bir bax
XIX-XX srd (30-cu ill r q d r) türkologiya sah sind
ir lil yi l r v lifba m s l si
1.
Türkologiya sah sind ki ir lil yi l r
2.
M.F.Axundov v lifba m s l si
3.
XX srd (20-30-cu ill rd ) lat n qrafikal lifba u runda
mübariz
4.
Lat n qrafikal lifbaya keçm k u runda mübariz nin
tarixind n (1927-ci il, 3-7 iyun)
I Türkoloji qurultay-türkologiyan n intibah dövrü.
1.
I Türkoloji qurultay da bizim tariximizdir.
2.
I Türkoloji qurultaya haz rl q bar sind .
3.
I Türkoloji qurultay Az rbaycan münasib yer kimi seçdi.
4.
I Türkoloji qurultayda b zi türkoloqlar n lav m ruz l ri.
a)
professor S.Y.Malovun lav m ruz si.
b)
professor A.N.Qenkonun lav m ruz si.
c)
professor N.Y.A marinin lav m ruz si.
ç) professor N.N.Poppenin lav m ruz si.
d) professor B.Çobanzad nin lav m ruz si.
5. I Türkoloji qurultay v Türkiy .
6. I Türkoloji qurultay v türk cümhuriyy tl ri.
7. I Türkoloji qurultay n Yakutiyadan g lmi nümay nd si.
N. .Baraxov v dig rl ri.
Türkologiya: Türkiy v türkl r XX srin 20-ci ill rinin
müst visind
Türkologiyan n XX srin 20-ci ill rind ki itkisi: P.M.Melio-
ranski, V.L.Tomsen
P r o f e s s o r B u l u d x a n
z i z o l u X l i l o v u n B B L O Q R A F Y A S I
277
Annotasiya: “Türkologiyan n intibah dövrü” adl kitabda XIX
srd n ba layaraq XX srin 30-cu ill rin q d rki dövrd milli
türkologiyam z n bir s ra m s l l rin geni yer verilir.
XIX srin,
el c d XX srin (30-cu ill r q d r) milli türkoloqlar n n bir
qisminin türkologiya sah sind ki f aliyy tl rin diqq t yetirilir.
Bundan ba qa, kitabda milli türkoloqlar n Az rbaycan ünasl a
dair gördükl ri i l r saf-çürük olunur.
Kitabda XIX-XX srd (30-cu ill r q d r) türkologiya sah -
sind ki u urlar, h m d lifba m s l si öz ksini tap r. Xüsusil ,
M.F.Axundovun lifba u runda apard mübariz nin b zi m qam-
lar t hlil olunur. Arxiv materiallar na istinad olunuraq lat n qra-
fikal lifbaya keçm k u runda apar lan mübariz nin tarixi kökl ri
t dqiq edilir.
Kitabda h m d I Türkoloji qurultay türkologiyan n intibah
dövrü kimi xarakteriz olunur. Bu möt b r qurultay n türk xalqla-
r n n tarixind v türkologiyan n inki af nda
oynad rol hat li
kild t hlilini tap r.
2003
7.
X lilov, B. Az rbaycan dili: 6-7-ci sinifl r üçün d rslik / Bu-
ludxan X lilov, B ir hm dov, A amusa Axundov; elmi red.:
N.C f rov, Y.Seyidov; r yçil r: .Abbasov, T. s dova.- Bak :
T hsil, 2003.- 256 s
Kitab n içind kil r:
IV sinif
V sinifd keçirilmi l rin t krar
Morfologiya
§ 1. Qrammatika haqq nda ümumi m lumat