Microsoft Word bvkm-xopks docx
Yüklə 2,67 Mb. Pdf görüntüsü
|
354 1917-ci il Oktyabr inqilabından sonra Rusiyada bütün kredit təşkilatları dövlətləşdirildi. 1925-ci ildə kredit sistemi aşağıdakı qurumlardan ibarət idi: 1. Dövlət Bankı; 2. Kommersiya bankları; 2.1. Səhmdar cəmiyyətli banklar; 2.2. Kooperasiya bankları; 2.3. Kommunal bank; 2.4. Mərkəzi kənd təsərrüfatı bankları və respublika kənd təsərrüfatı Bankları; 3. xtisaslaşdırılmış kredit maliyyə təşkilatları; 3.1. kənd təsərrüfatı kredit cəmiyyəti; 3.2. kredit kooperativləri; 3.3. yardımçı əmanət kredit qurumları; 3.4. əmanət kassaları; 1930-cü ildə SSR kredit sisteminin quruluşu kredit islahatları nəticəsində tamamilə yenidən quruldu. SSR -nin kredit sistemi inzibati- komanda idarəetmə sisteminin qanunlarına uyğun olaraq quruldu: • Dövlət Bankı; • Tikinti Bankı; • Xarici Ticarət Bankı; 1980-ci ilin ortalarına qədər faiz mexanizminin çalışmaması, yəni kreditlərin böyük hissəsinin ikinci büdcə vəsaiti rolu oynaması ölkənin bank sistemini ciddi problemlərlə üz-üzə qoydu. Nəticədə verilən kreditlərin əksəriyyəti hökumət qərarları ilə silinirdi. Buna görə də kredit sisteminin ciddi islahatlara ehtiyacı vardı. 1986-cı ildə ixtisaslaşdırılmış sahə bankları qurulmağa başlandı. • Dövlət Bankı; • Sənaye Tikinti Bankı; • Əmanət Bankı; • Xarici qtisadi Əlaqələr Bankı; 355 1990-ci ildə SSR Ali Soveti "Bank və bankların fəaliyyəti haqqında" Qanun qəbul etdi. Qanuna görə, kommersiya banklarına depozit, kredit siyasətini və faiz dərəcələrini sərbəst şəkildə müəyyən etməyə icazə verildi. Bundan başqa, kommersiya banklarına valyuta ə məliyyatı aparılmasına da izin verildi. 1997-ci ildə Rusiyanın kredit sisteminin quruluşu aşağıdakı kimi olmuşdur: • RF Mərkəzi bankı; • Bank sistemi; • Kommersiya bankları; • Əmanət Bankı; • xtisaslaşdırılmış kredit qurumları sayılmayan maliyyə institutları: • sığorta şirkətləri; • investisiya fondları; • lizinq və b. 1921-ci ildə RSFSR-in Dövlət Bankı, 1923-cü ildən isə SSR Dövlət Bankı kimi fəaliyyət göstərirdi. 13 iyul 1990-cı ildə SSR Dövlət Bankının Rusiya Respublika Bankı əsasında RSFSR Ali Ş urasına hesabat verən RSFSR Dövlət Bankı yaradılmışdır. Bu Rusiya Mərkəzi Bankının yaradılma tarixi hesab edilir. 20 dekabr 1991-ci ildə SSR Dövlət Bankı ləğv olunaraq bütün aktiv və passivləri, həmçinin Rusiya ərazisində olan əmlakı RSFSR Mərkəzi Bankına verilmişdir. 1991-ci ildən adını dəyişərək Rusiya Federasiyasının Mərkəzi Bankı adı altında fəaliyyətini davam etdirməkdədir. 1991-1992-ci illərdə Rusiya Mərkəzi Bankın nəzarəti altında xüsusi bankların kommersiya filialları əsasında kommersiya bankları yaradılmışdır. Bank rubla qarşı valyuta mübadiləsini müəyyən edir və valyuta bazarını yaradaraq valyutanın alqı-satqısını aparmağa başlayır. 1992-ci ildə Mərkəzi Bank dövlət büdcəsinin kassa əməliyyatlarının aparılması funksi- yasını yeni yaradılan Federal Xəzinədarlığa ötürülmüşdür. 1992- 1995-ci illərdə Mərkəzi Bank kommersiya banklarının fəaliyyətinə
356 nəzarət və yoxlama sistemi, valyuta tənzimlənməsi və nəzarəti sistemləri yaratmışdır.
şə raitində Rusiyanın valyuta sistemi Yamayka valyuta sisteminin struktur prinsipləri nəzərə alınmaqla formalaşır. 1992-ci ilin iyul ayında BVF-yə daxil olarkən Rusiya Yamayka valyuta sisteminin struktur prinsiplərini yerinə yetirmək öhdəliyini götürmüşdür. Qeyd etmək lazımdır ki, SSR Bretton-Vud konfransında (1994-cü il), BVF və BY B haqqında sazişin işlənib hazırlanmasında iştirak etmiş, lakin nə fonda, nə də banka daxil olmamışdır. Rusiyada əsas milli valyuta 1993-cü ildə SSR rublu əvəzinə dövriyyəyə buraxılmış rus rubludur. 1992-ci ilin iyul ayından başlayaraq Rusiyada rublun ABŞ dollarına münasibətdə rəsmi kursu tətbiq edilmişdir, həmin kurs Moskva banklararası valyuta birjasında müəyyən edilir. 1990-cı illərin əvvəllərində Rusiyada valyuta bazarının strukturu formalaşmağa başladı, həmin struktur valyuta birjaları və RF MB (ölkədə valyuta tənzimlənməsi və valyuta nəzarəti orqanı kimi) başda olmaqla ikisəviyyəli bank sistemi ilə təmsil olunmuşdur. Xarici valyuta və xarici valyuta ilə ifadə olunmuş, rezidentlərə məxsus qiymətli kağızların icbari köçürülməsi, idxalı və
ixracı, göndərilməsi qaydasının müəyyən
edilməsi məsələlərinin həlli, yenidən
maliyyələşdirmə dərəcəsini, səlahiyyətli bankların açıq valyuta mövqeyi limitini dəyişməklə valyuta tənzimlənməsi üzrə tədbirlərin görülməsi, Rusiyanın əsas valyuta birjalarında (Moskva və Sankt-Peterburqda) valyuta müdaxilələrinin həyata keçirilməsi, ən başlıcası isə Rusiya kommersiya banklarının fəaliyyətinin valyuta lisenziyalaşdırılması yalnız Rusiya Bankının səlahiyyətinə daxil olan məsələlərdir. Daxili valyuta lısenziyası almış banklar yalnız MDB iştirakçısı olan dövlətlərin səlahiyyətli bankları, həmçinin SSR - Yüklə 2,67 Mb. Dostları ilə paylaş:
|