Microsoft Word bvkm-xopks docx
Yüklə 2,67 Mb. Pdf görüntüsü
|
297 Bankının yardımından istifadə edən digərləri bu qəbildəndir. Yapon banklarının xarici əməliyyatlarının böyük hissəsi şəhər banklarının payına düşür («Benk of Tokio» (Bank of Tokyo) liderlik edir). Bu bank son illər ərzində öz beynəlxalq filiallar şə bəkəsini intensiv şəkildə genişləndirir. Regional banklar prefektur miqyasında fəaliyyət göstərirlər. Şə hər bankları ilə müqayisədə, onların kapitallarının həcmi və ə məliyyatlarının miqyası çox azdır, lakin filialların geniş şə bəkəsinə malikdirlər. 64 regional bankın ən irisi «Benk of Yokohama» (Bank of Yokohama) təqribən 28 milyard dollarlıq aktivlərə malikdir. Regional bankların əsas fəaliyyət növü xırda və orta müəssisələrin kreditləşdirilməsidir. Onlardan bəziləri ə manətləri qəbul edir. Bundan başqa, regional banklar yerli özünüidarə orqanlarının maliyyələşdirilməsində mühüm rol oynayırlar. Bunlar struktur etibarilə kredit
banklardır. Müharibədən sonrakı dövrdə regional bankların inhisarçı banklardan asılılığı nəzərəçarpacaq dərəcədə artmışdır. Trast-banklar ilkin olaraq əmlakın idarə edilməsi məqsədilə yaradılırdı. ndi onlar ehtiyat qismində təcili əmanətlərə və istiqrazlara, aktivlərdə isə müəssisələrə və şəxsi adamlara verilən kreditlərə malikdirlər. Lakin bankların ixtisası əvvəlki kimi trast ə məliyyatlarının həyata keçirilməsidir. Ölkədə belə bankların sayı yeddidir. Onlardan beşi dünyanın əlli iri bankları sırasına daxildir. Son dövrlərdə trast bankların və digər kommersiya banklarının qarşılıqlı nüfuz etmə tendensiyası güclənmişdir. Trast-banklarda bank şöbələri, kommersiya banklarında isə etibarlı əməliyyat ş öbələri fəaliyyət göstərir. Yaponiyada xarici banklar dünyanın 88 dövlətini təsil edirlər. Bu mənada ABŞ və Böyük Britaniya bankları hakim mövqe tutur, Almaniya və Fransa bankları da əhəmiyyətli çəkiyə malikdirlər. Xarici banklar tərəfindən rəqabət 1960-cı ildə başlamışdır. Həmin dövrə qədər onların fəaliyyəti iki istiqamətlə məhdudlaşırdı: xarici valyutada olan borcların təqdim edilməsi və «Sarakin» (Sarakin) istehlak krediti
müəssisələrinin 298 kreditləşdirilməsi. Xarici bankların ənənəvi funksiyası xarici valyuta ilə ticarətdir. Onların sayəsində Yaponiyada xarici ticarətdəki rikləri sığortalayan yeni maliyyə alətləri yaranmışdır. Xarici banklar faiz bazarında da öz tətbiqini tapmışdır. Hal-hazırda Yaponiya iri beynəlxalq svop bazarlarından biridir. 2000-ci ilin sentyabrında üç aparıcı bank («Indastrial Benk of Cepen», «Daiiti-Kanqe» və «Fudzi», yəni iki şəhər bankı və bir uzunmüddətli kreditləşmə bankı) «Midzuho» (Midzuho) holdinq qrupunda birləşməklə bağlı planlarını reallaşdırmağa başladılar. Bu, aktivlərinin ölçüsünə görə dünyanın iri maliyyə qruplarından biri olaraq. 2001-ci ildə «Tokay» (Tokai), «Asahi» (Asahi) və «Sanva» (Sanva) banklarının holinqdə birləşməsi, həmçinin «Sumitomo» (Sumitomo) və «Sakura» (Sakura) banklarının vahid «Sumitomo Misui» (Sumitomo Mizui) bankında birləşmə prosesi başlandı. Bu proses bank işindəki qlobal rəqabətin nəticəsi və yapon iqtisadiyyatı üçün qeyd şərtsiz üstünlük idi.
299 FƏS L IX. TÜRK YƏN N PUL S STEM
dövründə ilk pul 1329-cu ildən Orxan Qazi tərəfindən gümüş mədənində çıxarılan Osmanlı axçasıdır. 6 karat ağırlığında və 90% ə yarlı idi. Ağ pul mənasını verən axça, Fateh Sultan Mehmed dövründə 5 karata, II Bəyazidin dövründə 4 karata, əyarı 85%-ə düşmüşdür. II Mahmudun dövründə 90 əyarlı gümüşdən axça kəsilməsinə 1822-ji ilə qədər davam etdirilmişdir. Çox kiçilən və sayılması çətinləşən axçanın kəsilməsinə həmin ildə son qoyulmuşdur. Osmanlı dövlətində ilk qızıl pul olan sikkə, Fatih Sultan Mehmedin dövründə 1479-ju ildə kəsilmişdir. Ağırlığı 17,25 karat olan bu qızıl lirənin əyarı isə 993 olub, qalınlığı 20 millimetrdir. Son osmanlı qızılını, 1918-ji ildə Sultan Vahidəddin çıxartmışdır. Bu qızılların 100 quruşluğu 7,217 qram ağırlığında və 22,5 millimetr qalınlığındadır. Osmanlı imperiyasında 458 illik bir müddətdə 30 padşah adına qızıl sikkə kəsilmişdir. lk lirə 1844-cü ildə dövriyyə buraxılmışdır. Lirə kuruşu ə vəz etsə də, kuruş tədavüldən çıxarılmadı və alt-vahidi oldu (1 lirə = 100 kuruş). Həmçinin para da istifadə olunurdu (1 kuruş = 40 para) bərabər idi. 1930-cü ilə qədər Türk sikkələrin və ə skinasların üzərindəki yazılar ərəb əlifbasında yazılmışdı. 1844- 1881-ci illərdə lirə qızıl və gümüş standartlarına əsaslanırdı. 1881- 1914-cü illərdə lirə yalnız qızıl standarta əsaslanırdı. Məzənnəsi bir müddət Britaniya funtu və Fransa frankı əsasında müəyyən olunan türk lirəsi, 1946-cı ildə lirənin məzənnəsi ABŞ dolları ə sasında müəyyən olunurdu. 1960-cı ildə devalvasiya olunan lirə 1970-ci ildən başlayaraq xroniki inflasiyanın təsiri altında kəskin şə kildə dəyərdən düşdü. Sonrakı bir neçə il ərzində lirənin məzənnəsi ABŞ dollarına və avroya qarşı sabitləşmişdir. Türk lirəsi 1995-1996 və 1999-2004-cü illərdə ən az dəyəri olan pul vahidi kimi Qinnesin Rekordlar kitabına salınmışdır. 1 yanvar 2005-ci il – 31 dekabr 2008-ci il keçid dövrü hesab edilir və bu dövrdə baş verən denominasiya nəticəsində türk
Yüklə 2,67 Mb. Dostları ilə paylaş:
|