Microsoft Word Chamenzemli hekayalar 1-cild+. doc
Yüklə 4,51 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- CAVAN
140 CAVAN Cavan otaqda gəzib öz-özünə fikirləşirdi. Zehni dairəsi cəmi kainata yayılmışdı: istərdi ağlını təbii məhdudiyyətdən qurtarıb, hər şeyi bilsin; intihasız yerləri işıqlandırıb, təbiətin dərin-dərin sirlərinə agah olsun. Cavan öz-özünə fikir eləyirdi: – Bir şey bir şeyi xəlq edər, bəs bir şeyi kim yaradar? Cavan öz cavabında: – O bir şeyi də yenə bir ayrı şey yaradar, yaratmasa da yaranmağına səbəb olar! Cavan gəzə-gəzə yenə özünə sual verirdi: – Bəs bir şey ki, birini yaratdı, onu da bir ayrısı yaratdı, bu ayrısını da bir qeyrisi, yəqin ki, bu «şeylər»in bir nəhayəti də var ki, bunların hamısını yaradıb. Cavan burada öz sözlərini təsdiq edib, bir sual da fikrindən keçirdi: bəs bu hər şeyi yaradan şeyin özünü kim yaratdı? Bu suala cavab tapa bilməyib, cavan sürətlə otaqda gərdiş eləməyə başladı və gərdiş etdikcə çənəsində bitən üç-dörd yumşaq tükləri əli ilə burub şişmərlədi. Cavan öz sualına cavab tapa bilmədi: – Tutalım ki, tövrat xəbər verən doğrudur: «Allah təala yeri, göyü və cəmi gördüyümüz şeyləri altı günə yaratdı» – bəs ondan irəli nə var idi və onları kim yaratmışdı? Cavan yenə cavaba aciz qalıb, çənəsinin tüklərini burmaqda davam etdi və burduqca da fikirləşib, fikrindən də bir nəticə hasil edə bilmədi: – Axır bircə əzəl nə var idi? «Var»ı kim yaratmışdı? Yaradan haradan gəldi?.. Suallar onun başını dəlib çölə çıxırdı. Cavan yenə fikirdə idi: – Tutalım ki, elm deyən də doğrudur: əcrami-səmaviyyə kürə şəklində fəzaya dağılıb və bizim yer də həman kürələrdən olub, bir guşədə qərar tapıb. Bəs bu yerin, bu əcramın əsl maddəsi nədən doğulub? Fəzanın nəhayəti haradadır? Fəza nərədən gəlib və gəldiyi yer nədən əmələ gəlib?.. 141 Cavan dəli kimi otaqda o baş-bu başa yüyürür, başından min sual keçirirdi və sualların hamısına da cavab tapsa idi birinə tapa bilmirdi və dayanıb, gözlərini döyə-döyə qalırdı: – Yerlər, göylər, ulduzlar, ay, gün hələ yaranmamışdı: «Dünyada allahdan savayı bir şey yox idi» – yaxşı! Bir şey olmayanda, olmadığı yerdə yenə bir şey olur. Bəs əvvəl allahdan savayı bir şey olmayanda nə var imiş?.. Yoxsa yoxluq allahdan ibarət imiş? Allah nədən ibarətdir? Cavan yenə gərdiş eləyirdi. Çox dolanıb yorulub oturdu və əlləri ilə başını tutub, yenə fikrə getdi, yenə xəyalı cəmi kainatı cövlan edib, intəhasını tapa bilmədi. Bir də getdi əzəliyyətə çıxdı; oraları yenidən fikrindən keçirib, allahdan savayı bir şey olmayan zamanı təsəvvürünə gətirdi və yenə dürüst fikirləşib özünə əzəliyyətin aydın şəklini çəkə bilmədi: – Əzəliyyət idi, allahdan savayı heç zad yoxdu, allah da sifət deyil, cisim deyil, cövhər deyil... Yəqin ki, əzəliyyətin özü allahdır! Yaxşı, bəs o əzəliyyəti kim yaradıb? O haradan gəlib?.. Əzəliyyət var imiş, varlıq da bir şeydən əmələ gəlir, şey də maddədir. Bəs allahın varlığı hansı maddədən əmələ gəlib və o maddə nərədən götürülüb? Bəs görülən yer nə imiş? Ondan əvvəl nə var imiş, varlığın özü haradan gəlib? Ondan irəliki yoxluq nədən ibarət imiş? Yoxluğu kim xəlq etdi? Bir-birinə zəncirlənmiş minlərcə suallar cavanın fikrini yenidən məşğul etdi: dibsiz, nəhayətsiz fəzanın haradan gəlib və kim xəlq etdiyi yenə onu otaqda gərdiş etməyə məcbur etdi. Gün batdı, toran qovuşdu da, cavan fikrindən əl götürmədi. Fikirləşdi, fikirləşdi. Gözləri dəli gözü kimi çanağından oynamağa başladı, beyni işləməkdən əl çəkdi. Cavan qəribə bir hala düşdü; Bir də gördü divarlar buna tərəf gəlir və şeyləri tamam yerindən qopub, otaqda gəzir, yer ayağının altından qaçır... Cavanın başının tükü biz-biz durdu. Bədəninə qorxudan lərzə düşdü. Bir də ətrafa baxdı və gücü gəldikcə çığırıb otaqdan qaçdı... 142 Neçə dəqiqə idi ki, cavan balkona söykənib səssiz qalmışdı. Bədəni hələ yenə titrəyirdi. Əqli az qalırdı başından çıxsın. Cavan cəmi gücü, cəmi varlığı ilə səy eləyib, yenə fikirlərindən aralanmaq istəyirdi... 1912 143 YUXU – Get yat, bədbəxt fəqir! Sənin dərdin məni lap çərlədib! – deyə ana, qızı Fatmanın arxasınca zənn ilə baxıb, başını mütəkkəyə söykədi: – get, yat, aşıb daşmış fəqir! Hamı ərə gedib, ev-eşik sahibi oldu, bircə sənin bəxtin bağlandı. Döşün- başın çıxıb, ata dönmüsən!.. Niyə də çıxmasın, azacıq yaşın yoxdur ki, – bu orucluq da gəlsə on doqquza girirsən... Xudaya -xudavənda, şükür!.. Fatma yatacaqda uzanıb anasının sözlərinə qulaq verdikcə, ah çəkib yastığı islatdı. Öz-özünə deyirdi: Şükür allaha, hayana çıxıram, deyirlər sən kimdən pissən ki, dindirib, danışdıranın yoxdur?–Ay allah, məni yaradınca bir qara daş yarada idin!.. Fatma öz-özünə çox deyindi, ağladı. Axırda yoruldu. Gündüzün yorğunluğu da bir tərəfdən kədərlərinə qələbə çaldı: gözləri yavaş-yavaş yumulmağa başladı. Bahar idi. Fatma alaqaranlıqdan durub, yun daramadan əvvəl həyətə getdi. Bədmüşk açmışdı, gözəl qoxuyurdu. Fatma budağın birini əyib qoxuladı. Sonra günəşin ilk şöləsindən parlayan üst budaqlara tamaşa etməyə başladı. Bu əsnada çəpərin arxasından bir səs gəldi: – Ay qız, ay yaxşı bala, bircə bura bax! Fatma dönüb, məşşatə Anaxanımı yolda gördü. Anaxanım gülə-gülə Fatmanı çəpərə çağırdı: – Qızım, mənim kimi xanan yoxdur ki, niyə belə tezdən durmusan. – Biz də xana qayırırıq. Bu həftə quracağıq. Anam yatıb, dedim, durum bir az yun darayım. – Qızım, maşallah, yetişmisən, anan səni niyə ərə vermir? Saxlayıb nə edəcək? Fatma qızarıb, başını aşağı saldı. Məşşatə bir az da çəpərə yanaşdı: – Bacı, – dedi, – adamın ağlı başında olmalı. Bilirsən, ana özü üçün, ata özü üçün, qardaş da yad bəxtidir. Ortalıqda qalan Yüklə 4,51 Kb. Dostları ilə paylaş:
|