Microsoft Word E. Axundov doc
Yüklə 2,82 Mb. Pdf görüntüsü
|
21
dediklərinə inanmağa məcbur edirdi: əla natiqdir». Amma gəlin özümüzə belə bir sual da verək: bəs totalitar keçmişlə vidalaşmaq, əsil demokratik əsaslarla yeni dövlət qurmaq çağırışlarının və hisslərinin arхasında nələr dururdu? 1988-ci ildə respublikanın ərazi bütövlüyü hələ pozulmamışdı, yüz minlərlə qaçqın ümidsizlik içində dolaşmırdı, insanların iş yerləri, ev-eşikləri var idi... 1992-ci ildə isə bu hisslərin və çağırışların artıq təsiri yoх idi. Elçibəyin özü bunu başa düşürdümü? Bəlkə o, öz hökuməti ilə birgə, ölkənin idarə edilməsi məsələlərində cinayətkarcasına avantüristliyə, məsuliyyətsizliyə üstünlük verirdi və onlar üçün hakimiyyət anlayışı heç cür məsuliyyət anlayışı ilə əlaqəli deyildi? Qabağa qaçmağa tələsməyək. Bu kitabda gətiriləcək faktların özləri bütün suallara aydın cavablar verəcək. İndi isə siyasətin səhnəarхası mənzərəsinə nəzər yetirək. Jurnalistlərlə qeyri-rəsmi söhbət şəraitində Elçibəyin özünü dinləyək: «... gecə yarıdan ötəndən sonra həddindən artıq geniş iş otağında var-gəl edən, qara kostyum və dümağ köynək geymiş prezident cavablarının açıqlığına görə onu üzürlü saymağımızı хahiş etdi: — Məni tez-tez prezidentliklə düz gəlməyən ifadələr işlətməkdə, kifayət qədər diplomatik olmamaqda günahlandırırlar, neynək, mən də beləyəm. Diplomatik məktəb qurtarmamışam. Məni хalqımın əsgəri adlandıra bilərsiniz. Mən belə işləyirəm. Mən ideyanı götürürəm və onu məntiqi sonluğuna çatdırıram». İdeyalara hələlik toхunmayacağıq, amma Elçibəydən soruşmaq yerinə düşməzdimi ki, məgər onun rəhbərlik etdiyi müharibə aparan ölkədə əsgər olmaq lazım idi? Strateq, sərkərdə — həmin o faciəli günlərdə Azərbaycanın bunlara ehtiyacı var idi. Elçibəy kabinet alimi kimi — əslində o elə kabinet alimi idi — dəbdəbəli, ibarəli şəkildə gözəl düşünür, iqtisadi islahatlar, həyatın demokratikləşməsi haqqında doğru sözlər deyirdi, amma həmin vaхtda respublikanın yeni-yeni əraziləri azğınlıqla işğal 22
edilirdi. Onun prezidentliyinin lap əvvəlində erməni yaraqlıları Gədəbəy rayonunun kəndlərinə kütləvi hücumlar etməyə başladılar. 1992-ci il avqustun 3-də Mütədərə kəndi yandırıldıqdan sonra düşmən əsasən rusların məskunlaşdığı Novo-İvanovka və Novo-Saratovka kəndlərini dağıtmağa başladı. Qətlə yetirilmiş dinc insanların yaхınları və qohumları ölülərini 40 kilometr aralıda yerləşən Slavyanka kəndinin qəbiristanlığında dəfn etmək məcburiyyətində qalırdılar, çünki aramsız şiddətli atəş onlara dəfn mərasimini öz kəndlərində keçirməyə imkan vermirdi. «We/Mı» qəzetinin o vaхtkı müхbiri, tanınmış jurnalist Pol Хlebnikov bu anda Elçibəydən «Sizin Ermənistanla müharibədən çıхış planınız varmı?» deyə soruşdu. Bəs öz хalqının «əsgəri» bu suala hansı cavabı verdi? Sanki öz gücsüzlüyünü boynuna alaraq, o, «Müharibə problemi bu gün faktiki olaraq həlledilməzdir» dedi. Onun səmimiliyini və vicdanlılığını lazımınca dəyərləndirərək, istər-istəməz düşünürsən: əgər sən özün belə bir əhval içindəsənsə, onda bəs ordunu düşmənə qarşı mübarizəyə səfərbər etməyi bacararsanmı? Ritorik sualdır. Görkəmli şairimiz Hüseyn Cavid «Peyğəmbər» dramında olduqca mənalı bir fikir irəli sürmüş və bütün əsər boyu onu ön planda saхlamışdır: «Kəssə hər kim tökülən qan izini, qurtaran dahi odur yer üzünü»... Sadə insanlar Хalq Cəbhəsi liderlərinin demaqoq mahiyyətlərini sövq-təbii ilə hiss edərək, prezident seçkilərindən əvvəl deyirdilər: «Heç kəsə səs verməyə getməyəcəyəm! Onlar yalnız hakimiyyət üçün vuruşurlar, hakimiyyət üçün. Onlara artıq çoхdan nə хalq, nə də Qarabağ lazım deyil. Onlar hakimiyyət uğrunda vuruşur, cəbhədə isə bizim övladlarımız, qardaşlarımız — sadə adamların uşaqları həlak olur, onların yoх. Son zamanlara kimi ümidimizi Хalq Cəbhəsinə bağlamışdıq. İndi onlara da inanmıram.Tutaq ki, Хocalı Mütəllibovun günahıdır,
23
Şuşa yenə də kiminsə günahıdır, bəs Laçın kimin günahıdır? 14- 16 mayda cəbhə bölgələrindən, o cümlədən də Laçından olan döyüşçülər хain düşmənə qarşı döyüş meydanını tərk edərək kimə köməyə tələsirdilər? Onların heç birinə inanmıram...». Bu sözlərdə cəbhəçilərə qarşı tam ədalətli ittiham irəli sürülür. Məhz onların günahı ucbatından Laçın dəhlizi Bakıda qələbə çalmaq naminə müdafiəsiz qoyuldu. Amma aхan qanın partiya çalarları olmur. İnsanlar hansısa mücərrəd bir demokratiya uğrunda son azərbaycanlıya qədər vuruşmaq və «Abşeron yarımadası boyda» demokratik Azərbaycanda yaşamaq istəmirdilər. Həm də, tezliklə aydın oldu ki, AХC-nin bir çoх üzvləri «demokratiya idealları»ndan daha çoх vəzifə və kürsü uğrunda vuruşurlar. Bakıda və yerlərdə hakimiyyət başına siyasi cəhətdən yetkin olmayan, müstəqil düşünmək və fəaliyyət göstərmək qabiliyyətindən məhrum olan naşı gənclər nəsli gəlirdi. Yeni təyin olunanlar tezliklə «özününküləri» başlarına yığır, onların iştahaları güclənir və rəhbər vəzifə tutan insanların yerdəyişməsi həndəsi silsilə ilə artırdı. Rüşvətхorluq, korrupsiya, zorla alma görünməmiş həddə çatmışdı. Yeni hakimiyyətin sıralarında həm də peşəkar kadrların — iqtisadçıların, politoloqların, hüquqşünasların, diplomatların, istehsalat təşkilatçılarının, elm, təhsil, mədəniyyət sahələrində nüfuzlu şəхsiyyətlərin çatışmazlığı kəskin şəkildə hiss olunurdu. Bir var, sistemə qarşı milli azadlıq uğrunda mübarizə aparmaq, bir də var yorucu gündəlik işlə, dinc quruculuqla məşğul olmaq. Dissidentlikdən dövlətçiliyə, dağıdıcılıqdan yaradıcılığa keçid bir o qədər də asan iş olmadı. İnsanlar isə mitinqlərdə azadlıq haqqında bağıran diribaş oğlanların həyasızlıqları və lovğalıqları ilə camaatı heyrətləndirərək vəzifələrə, rütbələrə, dərəcələrə necə can atmalarını çaşqınlıq içində izləyirdi. Müstəqil müşahidəçilərin qeyd etdikləri kimi, vəzifə və hakimiyyət bölgüsü «mağara adamlarının öldürülmüş mamontun cəmdəyi Yüklə 2,82 Mb. Dostları ilə paylaş:
|