Microsoft Word Elmi Mecmue 21
Yüklə 2,82 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- İSTİFADƏ EDİLMİŞ ƏDƏBİYYAT SİYAHISI
- РЕЗЮМЕ
- Çapa tövsiyə etdi: i.f.d. Ə.Həsənov
Beyzavi və onun Füzuli adına Əlyazmalar İnstitutunda muhafizə olunan “Ənvarut-Tənzil və Əsrarut-Təvil” təfsirinin əlyazma nüsxələri 357
qrammatikasından bəhs edir. B-733 sirifli əlyazmanın poliqrafiq təsvirinə nəzər salaq. Əsərin mətni qara mürəkkəblə Rusiya istehsalı olan kağıza nəstəliq elementli nəsx xətti ilə yazılmışdır. Mətnin haşiyələrində göstərilmiş çoxsaylı nüxsə fərqlərindən aydın olur ki, əsərin bu nüsxəsi, başqa əlyazmalarla müqayisəli şəkildə tədqiq olunmuşdur. Şərq və Avropa üsulu ilə səhifələnmişdir. Əsər Əlyazma toplusunun 110b.-115a. vərəqlərini əhatə edir. Cildi, basma medalyonlarla bəzədilmiş tünd qəhvəyi rəngli dəridir. Katib: Əbdül Qəni Nuxəvi Xalisəqarizadə Tarix: 1265/1848-49 Köçürülmə yeri: Şəki, Ölçüsü: 22,5x17 Əvvəli: ...نيمزاجلا عفر ىذللا دمحلا Sonu: شكب تررمو سكتمركلا وحن اتف و ثنوملا “Ənvarut-Tənzil və əsrarut- Təvil” əsərinin əlyazmaları dünyanın bir çox kitabxanalarında qorunub saxlanılır. Son illərə qədər Şərqdə və Qərbdə dəfələrlə çap olunmuşdur. Lakin, əlyazmaların qarşılaşdırılaraq elmi şəkildə nəşri indiyə qədər həyata keçirilməmişdir. Belə bir məsuliyyətli işi, Türkiyədə 2010-cu ildə, Doç. dr. Şadi Eren dörd cild halında, 2011-ci ildə isə, Doç. dr. Abdülvehhab Öztürk beş cild (tam mətn) 3000 səhifə halinda mükəmməl bir tərcümə ilə çap etdirib oxucuların ixtiyarına vermışdirlər.
1. Bilmen Ö. Nasuhi. Büyük Tefsir Tarihi, Ankara, 1960. 2. Bursalı M. T. Osmanlı müəllifləri, İstanbul,1333/1914. 3. Cevdet Bey.Tefsir Tarihi, İstanbul, 1927. 4. Davudi. Tabaqatul-Müfəssin, Beyrut, Tarixsiz. 5. Fehmi Edhem Karatay. Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi Arapça yazmalar katalogu, İstanbul, 1962. 6. Əli Əkbər Dehxuda. Lüğətnamə, “B” maddəsi №2, Tehran, 1967. 7. ƏYİ, C- 627/9580, Beyzavi, Ənvarut-Tənzil və Əsrarut-Təvil, səh. 1b-2a. 8. ƏYİ, C-634, Beyzavi, həmin əsər, səh. 242a. 7. Fehrist məxtutat məktəbət Köprülü. İstanbul: 1406/1986. 9. İslam Ansklopedisi,Türkiye Diyanet Vakfı, İstanbul,1992. Bayramova Sevinc 358
10. İslam Alimleri Ansklopedisi,Türkiye Gazetesi, İstanbul (tarixsiz), VIII. 11. Şərifov K. Azərbaycan müfəssirləri, s.797. Azərbaycan Respublikası Z. Bünyadov adına Şərqşünasliq İnstitutu, Azərbaycan Şərqşünaslıq Elminin inkişaf yolları, Akad. Vasim Məmmədəliyevin anadan olmasınin 70 illiyinə həsr olunmuş Beynəlxalq Elmi Konfransın materialları, Bakı, 27-28 iyun 2013. 12. Şərifli K. Əbdülqəni Nuxəvi Xalisəqarizadə Kitabxanasının Kataloqu, I, Bakı, 2009. 13. Katib Çələbi, “Kəşfuz-Zunun an Əsməil-Kutub val-Funun”, İstanbul, 1941. 14. Mahmud Bəysuni Fudə, Nəşətut-Təfsir və Mənacihuhu, Qahirə, 1986. 15. Məcmuatut -Təvasir, İstanbul 1984. 16. Şəmsəddin Sami, Qamusul-Əlam, II, 1316/1889. 17. Turqut. A. Tefsir Usülu ve Kaynakları, İstanbul,1991. 18. Turqut A. K. Kerim ansklopedisi,İstanbul,1995. 19. Türkiye Yazmaları kotoloğu, Başkanlıq basım evi, Ankara, 1985.
Beyzavi və onun Füzuli adına Əlyazmalar İnstitutunda muhafizə olunan “Ənvarut-Tənzil və Əsrarut-Təvil” təfsirinin əlyazma nüsxələri 359
XÜLASƏ
Məqalə məhşur alim, müfəssir kimi taninan Qazi Beyzavinin həyat- yaradıcılığına və “Qazi təfsiri” adı ilə məhşur olan “Ənvarut-Tənzil və Əsrarut- Təvil” əsərinə həsr olunmuşdur. Qeyd etmək lazımdır ki, bu əsər Osmanlı zamanında saray və mədrəsələrdə dərs kitabı olaraq tədris olunurdu. Məqalədə həmçinin AMEA M.Füzuli adına Əlyazmalar İnstitunda mühafizə olunan yuxarıda qeyd edilən əlyazma nüxsələrinin elmi-poliqrafik təsfiri verilir. Alimin azərbaycanlı olduğu məqalədə qaynaqlar vasitəsi ilə araşdırılaraq təsdiqlənmişdir. Bu təfsirin “Dirayət” təfsirləri içərisində özünə məxsus xüsusi yeri olduğu vurğulanmışdır.
РЕЗЮМЕ Данная статья посвящена жизни и деятельности знаменитого учёного и видного деятеля в сфере экзегена Корана Гади Байдави и его произведению «Анварут-танзил ва асрарут-тавил», известного под названием «Гади тафсири». Стоит отметить, что во времена правления Османов это произведение применялось во дворце и в медресе в качестве учебного пособия. В статье также дается научно-палеографическое описание экземпляров рукописи вышеуказанного произведения, хранящихся в Институте Рукописей имени М. Физули при НАНА. На основе исследований, проведённых над источниками, было доказано азербайджанское происхождение автора. Его произведение «Гади тафсири» занимает особое место среди толкований «Дираят» Корана.
Bayramova Sevinc 360
SUMMARY
The given article is dedicated to the life and creation of the famous scholar and outstanding exegete of Koran - Gadi Baydawi and his work “Anvarut-tanzil va asrarut-tavil”, famous under the title “Gadi tafsiri”. It`s worth noting that during the reign of Ottomans this work was widely used in the palace and medrese as manual. In the article scientific-paleographic descripition of the above mentioned manuscript copies, kept at the Institute of Manuscripts named after M.Fuzuli under ANAS have also been given. Based on the investigations, carried out over the sources, the author`s Azerbaijani origin has been proved. His “Gadi tafsiri” occupied special place among “Dirayat” exegesis of Koran.
Çapa tövsiyə etdi: i.f.d. Ə.Həsənov Yüklə 2,82 Mb. Dostları ilə paylaş:
|