Microsoft Word Elmi Mecmue 24-son doc

 Osman Aydınlı  
36 
ÖZET 
Hz. Peygamberin gazveleri başta olmak üzere kendisinin katılmayıp ashabından 
birinin komutasında gönderdiği seriyyeler dünya siyasî ve askerî tarihinde çok 
önemli bir yere sahiptir. Bu faaliyetlerde asıl hedef İslâm'ı tebliğ etmek, 
müslümanlara yönelik düşmanca hareketleri bertaraf edip İslâmî tebliğin önündeki 
engelleri kaldırmak ve barış için gerekli şartları sağlayarak insan hak ve hürriyetleri-
ni garanti altına almak olmuştur. Bu harekâtlarda Hz. Peygamber ve ashabı ne ilk 
saldıran taraf olmuş ne de kan akıtma ve tahribata yönelmiştir. Bilakis elde edilen 
büyük başarıya veya fethedilen geniş toprak parçasına nispetle bu harekâtlar insanlık 
tarihinde en az kanın aktığı ve insan unsurunun ön planda tutulduğu askerî ve siyasî 
faaliyetlerin başında gelmiştir. Ashabın ileri gelenlerinden Ebû Ubeyde b. el-
Cerrah’ın komutasındaki Sîfülbahr seriyyesi de, gerek askerî sefer sırasında 
karşılaşılan ilginç olaylarla ve gerekse düşmana gözdağı vermekle yetinip herhangi 
bir savaş ve tahribat ortamı oluşturmadan sağ salim geri dönmesiyle bu tür 
seriyyelerin güzel örneklerinden birini teşkil etmektedir. 
 
РЕЗЮМЕ 
 
Характерические особенности военных походов  
Пророка Мухаммеда и военный поход Сифульбахр 
Основными походами Пророка Мухаммеда в которых он лично не участ-
вовал,  управляли  Его  сахабы.  Эти  военные  походы  сыграли  значительную 
роль  в  политической  и  военной  истории  мира.  Главной  целью  этих  походов 
были  пропаганда  Ислама,  устранение  враждебных  действий  против  этой  ре-
лигии и препятствий мешающих его распространению. Восстановление мира и 
человеческих прав, тоже входили в поле зрения этих походов. Во время этих 
военных акций ни Пророк Мухаммед ни Его асхабы не нападали и не проли-
вали кровь первыми, и не прибегали к деструктивным действиям. Несмотря на 
завоеванный успех и приобретение обширных земель, эти походы считаются в 
числе  таких  военных  и  политических  действий,  где  человеческая  смерть  и 
кровопролитие составляют очень малый процент. Поход Сифульбахр, которым 
руководил один из известных асхабов Абу Убейда бин аль-Джаррах, является 
примером таки походов, в которых происходили интересные происшествия. В 
этом  похоле  мусульмане  довольствовались  испугом  врага.  В  ней  не  было 
никаких разрушений и все обошлось без кровопролития. 

---

 
Hz. Peygamber'in gönderdiği seriyyelerin karakteristik özellikleri ve Sîfülbahr seriyyesi 
37 
 
ABSTRACT 
The Campaigns (ghazwa) in which the Prophet was present and the expeditions 
(sariya) which the Prophet sent under leadership of one of his Companions played 
an important role in political and military history of the world. The main goal of 
these activities was to promote Islam, remove obstacles for Islamic mission by 
eliminating hostilities towards Muslims, and guaranteeing human rights and 
freedoms through ensuring the necessary conditions for peace. During these 
activities the Prophet and his Companions neither were the first attacking side, nor 
who tended to cause bloodshed and destruction. But rather these activities were 
among those of military and political actions with less bloodshed and where human 
element was kept in the foreground. The Sifulbahr expedition which was sent under 
command of Abu Ubaidah ibn al-Jarrah, one of prominent Companions, represents 
one of the finest examples of this kind of expeditions during which the army 
encountered interesting events and turned back contented with intimidating enemy 
without creating any war and destruction environment. 
 
 
Çapa tövsiyə 
etdi: 
    i.f.d. 
E.A.Əzizova 
  
 
 

---

---

 
Qurani-Kərimin nazil olmasından kitablaşmasına qədərki tarixi 
39 
 
QURANİ-KƏRİMİN NAZİL OLMASINDAN 
KİTABLAŞMASINA QƏDƏRKİ TARİXİ 
 
f.f.d. Mirniyaz Mürsəl oğlu Mürsəlov 
BDU-nun İlahiyyat fakültəsinin 
İslam Elmləri kafedrasının müəllimi 
 
 
Açar sözlər: Quran, vəhy, müshəf, istinsah 
Key words: Koran, vahy, mushaf, istinsah 
Ключевые слова: Коран, вахий, мусхаф, истинсах 
 
Quran kəlməsinin lüğəvi mənası və hansı kökdən törədiyi barədə İslam alimləri 
fərqli görüşlər irəli sürmüşdür. Bu görüşlərin ortaya qoyulmasında Quran kəlməsinin 
etimologiyasının da böyük rolu olmuşdur. Ümumi olaraq isə, əsli etibarı ilə bu kəl-
mənin həmzəli və həmzəsiz oxunması baxımından alimləri iki yerə ayırmaq müm-
kündür. 
Quran kəlməsinin həmzəsiz olduğunu qəbul edənlərin fikrincə bu söz həmzəsiz 
olub, heç bir kökdən törəməmişdir. Quran Tövrat və  İncil kimi Allahın kəlamına 
verilən xüsusi bir addır. Əgər bu kəlmə “oxudu” mənasını verən “qaraə” (أرق) kökün-
dən törəmiş olsaydı, hər oxunan şeyə Quran deyilməsi lazım gələrdi. Bu fikri 
Məhəmməd ibn İdris əş-Şafii (v.204/819) irəli sürmüşdür [29, 18]. 
Quran kəlməsinin hansı kökdən törəməsi barədə irəli sürülən başqa bir qənaətə 
görə bu kəlmə “qarinətun” (ةنيرق) isminin cəmi olan “qarainu” (نئارق) sözündən törə-
mişdir. Dəlil və sübut mənalarına gələn bu sözün Qurana ad olaraq verilməsinin 
səbəbi də Qurandakı ayələrin  əhatə etdiyi mövzular, nəzm, vəzn, fasilə  və ahəng 
baxımından bir-birinə bənzəməsi və bir-birinə dəlil təşkil etməsidir. Göründüyü kimi 
“qarainu” (نئارق) kəlməsindəki həmzə  kəlmənin  əslində olmayıb “qarinətun” (ةنيرق) 
kökündəki “yə”nin
) 
ي
 
(
yerinə  gəlmişdir, “nun”  )
ن
(   hərfi isə, sözün kök 
samitlərindəndir. Bu fikir, Əbu Zəkəriyyə Yəhya ibn Ziyad əl-Fərraya (v. 207/822) 
aid edilməkdədir [3,31; 28, I, 51]. 
Qeyd edilən kateqoriyaya daxil olan bəzi alimlər Quran kəlməsinin “qaranə” 
(نرق) kökündən törədiyini söyləmişlər. Çünki bu kəlmə bir şeyi başqa bir şeyə 

---