Microsoft Word Elmi Mecmue 28

Gülnarə Həsənova
  
342 
12. Воспитание как общение-диалог / Л.А. Петровская, А.С. Спиваковская. 
2002 //Психология  семьи:  сборник  статей  /сост. Т.П.  Гаврилова.  М.:  Вопросы 
психологии, 2002. С. 3-8.  
13. Захаров А.И. Неврозы у детей и подростков. Л.: Медицина, 1988, 248 с. 
14. Мишина Т.М. Психологическое исследование супружеских отношений 
при  неврозах //Семейная  психотерапия  при  нервных  и  психических 
заболеваниях / Под ред. В.К. Мягер и Р.А. Зачепицкого. Л., 1987. С.13-20. 
15. Панфилова М.А. Графическая методика «Кактус». Текст.: Обруч, 2005 
№ 5, с. 30. 
16. Рогов Е. И.  Настольная  книга  практического  психолога  в 2  ч.  Часть 2. 
Работа психолога со взрослыми. М.: Издательство. Юрайт, 2012, 507 с. 
17. Спиваковская А.С. Психотерапия: игра, детство, семья. Том 2. М.: ООО 
Апрель Пресс, ЗАО Изд-во ЭКСМО-Пресс, 2000, 464 с.  
18. Хоментаускас  Г.Т.  Методика  «Рисунок  семьи» //Общая  психодиаг-
ностика / Под ред. А.А. Бодалева, В.В. Столина, М., 1987. 
 
 

---

Kiçik yaşlı məktəblilərin emosional dəyişkənliyinin formalaşmasında ailənin rolu
  
343 
 
XÜLASƏ 
 
KİÇİK YAŞLI MƏKTƏBLİLƏRİN EMOSİONAL DƏYİŞKƏNLİYİNİN 
FORMALAŞMASINDA AİLƏNİN ROLU 
 
Gülnarə Həsənova 
 
Məqalədə, ailə problemlərinə alimlərin nəzəri fikirləri, kiçik yaşlı məktəblilərdə 
baş verən psixoloji problemlərin xüsusiyyətləri  əks olunmuşdur.  İbtidai sinif 
şagirdlərində  həyəcan, təcavüz, emosional qeyri-sabitliyin inkişafın  əsas amili 
valideynlər arasındakı  əlaqələrin çətin olmasıdır. Tədqiqat zamanı test 
metodikalarından istifadə edilmişdir: "Kaktus", "Qeyri-mövcud heyvan", "Ailənin 
şəkli" və onların vasitəsilə  məktəblilərdə  təcavüz, həyəcan kimi hisslərin varlığı 
aşkarlanmışdır. Sonrakı araşdırma valideyn münasibətlərinin (A.Y.Varga və 
V.V.Stolinin test-sorğusu) müəyyənləşdirilməsinə yönəldilmişdir. Eksperimental 
tədqiqatın nəticələrinə əsasən valideynlərlə korreksiya işi, mini seminarlar aparılaraq, 
ailədəki gərginliyin dəf olunmasına, valideyn və  uşaqlar arasında birgə  əlaqələrin 
qurulmasına şərait yaradılmışdır. Təkrar diaqnostika, tətbiq olunan proqramın effektiv 
olduğunu göstərdi. 
 
 
РЕЗЮМЕ 
 
РОЛЬ СЕМЬИ В ФОРМИРОВАНИИ ЭМОЦИОНАЛЬНОЙ 
НЕУРАВНОВЕШЕННОСТИ У МЛАДШИХ ШКОЛЬНИКОВ 
 
Доц. Гасанова Г.А. 
 
В  статье  нашли  отражение  теоретические  воззрения  ученых  на  проблему 
семьи,  рассмотрены  особенности  психологических  проблем,  возникающих  в 
младшем школьном возрасте. Основным фактором, способствующим развитию 
у  учащихся  начальных  классов  тревожности,  агрессии,  эмоциональной 
неустойчивости явились трудности во взаимоотношениях между родителями. В 
работе  были  использованы  тестовые  методики: «Кактус», «Несуществующее 
животное», «Рисунок  семьи»,  которые  позволили  выявить  наличие  агрессии, 
тревожности  у  школьников.  Дальнейшее  исследование  было  направлено  на 
выявление родительского отношения (тест-опросник А.Я.Варга и В.В.Столин). 
По  результатам  экспериментального  исследования  была  укомплектована 
группа,  состоящая  из  родителей,  с  которыми  была  проведена  коррекционная 
работа,  мини  семинары,  способствующие  снятию  напряжения  в  семье, 

---

Gülnarə Həsənova
  
344 
налаживанию  взаимоотношений  между  родителями  и  детьми.  Повторная 
диагностика свидетельствовала о результативности примененной программы. 
 
 
SUMMARY 
 
THE ROLE OF FAMILY IN THE FORMATION OF EMOTIONAL 
IMBALANCE IN PRIMARY SCHOOL CHILDREN 
 
Gulnara Hasanova 
Ph.D. inPsychology, Associate Professor 
 
The article reflects the views of the scientists on the theoretical problem of the 
family, the features of psychological problems that originates in the early school years. 
The main factor contributing to the development of primary school pupils` anxiety, 
aggression, emotional instability were difficulties in the relationship between the 
parents. In the work of this problem, some test methods were used as "Cactus", "Non-
existent animal", "Family Picture", which revealed the presence of aggression, anxiety 
in schoolchildren. Further research was aimed at identifying the parental relationship 
(test questionnaire A.Ya.Varga and V.V.Stolin). According to the results of an 
experimental study has been completed by a group of parents, which was carried out 
remedial work, mini seminars, contributing to the removal of tension in the family, 
the establishment of relationships between parents and children. Repeated diagnostics 
indicated about the effective application program. 
 
 
Çapa tövsiyə etdi:  f.e.d.,prof.E.M.Quliyeva, dosent Z.S.Məcidova 
 

---

İnternet və psixi proseslər
  
345 
 
 
İNTERNET VƏ PSİXİ PROSESLƏR  
 
Mehdiyeva Mədinə Arif qızı 
 Azərbaycan Dövlət Universitetinin  
Fəlsəfə və Sosial Elmlər kafedrasının müəllimi 
 
 
Açar sözlər: İKT, Internet, insan şüuru, insan təfəkkürü, internet asılılıq. 
Keywords: ICT, human reason, human consciousness, Internet addiction. 
Ключевые  слова:  ИКТ,  человеческий  разум,  человеческое  сознание, 
Интернет-зависимость. 
 
Problemin aktuallığı. 
Hal-hazırda informasiya-kommunikasiya 
texnologiyalarının (İKT) inkişafı və bütövlükdə cəmiyyətin informasiyalaşdırılması 
məsələsi çox vacibdir. Bu meyl müasir insanın ehtiyaclarını  nəzərə aldığından və 
sosial tələbata cavab verdiyindən, təhsil sahəsi də daxil olmaqla bir çox fəaliyyət 
sahələrinə  təsir göstərir. Yeni texnologiyalar, forma və  təlim üsulları  təhsil 
hüququnun, təhsil sahəsində eksperimental və yenilikçi tədbirlərin tam həyata 
keçirilməsi üçün şərait yaradır.  
İcmalar yaradıcı prosesləri kollektiv və açıq  şəkildə qiymətləndirə  və inkişaf 
etdirə bilərlər. Milton və Qalileyin iştirak etdiyi intellektual icmalarda musiqi, elmi, 
ədəbi və fəlsəfi təcrübə həm dəyərləndirilir, həm də icma üzvləri tərəfindən yayılırdı. 
Lakin anadangəlmə yaradıcılıq qabiliyyətinə, yaradıcılıq kompleksinə müxtəlif 
texniki amillərin təsiri əsasən nəzərə alınmırdı [6].  
Ancaq hər hansı bir sahədəki yaradıcılığı ilə  sıx  əlaqədə olan proseslər və 
predmetlər icmaların iştirakına, eləcə də həmin icma tərəfindən qiymətləndirilən və 
tələb olunan məlumatlarda  əhəmiyyətli  şəkildə  əlaqələndirildikdə, onlar həm də 
texnoloji və kommunikativ vasitələr, hesablaşma qurğuları  və bu cəmiyyətin 
resursları ilə də əlaqələndirilməlidir. Cəmiyyət ümumiyyətlə texnologiyaları hesaba 
almadan, həm də onlarla bağlı olan bacarıq və qabiliyyətləri nəzərə almadan başa 
düşülə bilməz. Rabitə texnologiyasından istifadə edilən bəzi icmalar əhəmiyyətli bir 
şəkildə  dəyişirdi. Məsələn, Galileo və Herşelin iştirak etdiyi texnoloji praktikalar 
mənsub olduqları intellektual icmaların bilik və anlayışını  əhəmiyyətli dərəcədə 
dəyişdi. Texnologiya, cəmiyyətin formalaşması və inkişafı üçün mühüm bir fürsətdir 
– onların dəyərləri, məqsədləri və fəaliyyətlərinin formalaşması işində bir təkandır. 
Ona görə də insan fəaliyyətinin hər sahəsində, yaradıcılığın inkişafında mühüm rol 
oynayır [6]. 
İnformasiya və kommunikasiya texnologiyalarının koqnitiv proseslərə  təsiri 
tədqiqatçılar tərəfindən son illərdə fəal şəkildə tədqiq edilir. Hal-hazırda bu problem 
S. Grenfildin (Oxford University’s Institute for the Future of the Mind) rəhbərliyi 

---