Microsoft Word Elsever m kitab doc

 
238
                                                                                              Cədvəl 13 
  Qida məhsullarında mövcud olan bəzi pestisidlərin ayrılma şərtləri və R
f
 qiyməti 
 
Ayrılan 
pestisidlər 
Hərəkət 
edən faza 
Aşkarlayıcı 
reaktiv 
Aşkarlan-
ma şəraiti 
Aşkarlandıqdan 
sonra ləkənin 
rəngi 
R
f
 qiyməti 
Alimini-
um oksid 
Silikahel markası 
KSS
-3 
ŞS
K 
KSK-
2 
KSK-
3 
Metafos 
Tiofos 
Metilintrofos 
n - nitrofenil 
Heksan – 
aseton 
(4:1) 
4n. natrium hid-
roksid məhlulu 
20 dəqiqə,  
120 – 130
0
 
C 
 
Sarı 
 
 
 
 
0,5 – 0,6 
0,5 – 0,6 
0,5 – 0,6 
0,1 – 0,2   
 
 
Fenkapton 
 
 
Dörd xlorlu  
 
 
 
 
Xloroform 
Karbon 0,05 q 
bromfenol göyünü 
10 ml asetonda 
həll edir və 0,5 % 
- li gümüş-nitrat 
məhlulu, aseto- 
nun sulu məhlulu 
ilə (1:3) 100 ml-
dək doldurmaqla 
 
 
 
10 dəq;   
35-40
0
 C 
 
 
 
 
Göy 
 
0,42 
 
 
 
 
0,85 
 
- 
 
 
 
 
0,95 
 
- 
 
 
 
 
0,98 
 
 
Ftalafos 
 
Sideal 
 
Karbofos 
 
Fozalon 
 
 
 
Xloroform 
0,05 q. bromfenol 
göyünü 10 ml 
asetonda həll edir 
və 1:3 nisbətli 
aseton-su məh-
lulunda 0,5 %-li 
gümüş nitrat 
məhlulu ilə 100 
ml-dək çatdırılır   
 
 
 
 
10 dəq; 
35-40
0
 C 
 
 
 
Göy 
0,36 
 
0,8 
 
0,59 
 
0,72 
0,56
 
0,81
 
- 
 
0,77
0,47 
 
- 
 
- 
 
0,77 
 
 

---

 
239
 
 
Xlorofos 
 
 
Heksan-
aseton 
Natrium karbo-
natın 10 %-li 
məhlulu ilə 
rezorsinin2 %-li 
məhlulu 
 
 
10 dəqiqə, 
35-40
0
 C 
 
 
Narıncı 
 
 
 
0,31
 
 
 
0,40 
 
Lindan 
 
Aldrin 
 
DDD 
 
Heptaxlor 
 
 
n-heksan 
5 ml suda 0,5 q. 
gümüş nitrat həll 
edilir, 10 ml am-
monyak əlavə 
olunur və 100 ml-
lik ölçü kol-
basında asetonla 
ölçü xəttinədək 
doldurulur 
 
 
 
Ultrabə- 
növşeyi işıq 
 
 
 
Bozumtul qara 
   0,17 
 
0,68 
 
0,40 
 
0,65 
0, 34 
 
0,83 
 
0,36 
 
0,76 
 
 
 
 
Sevin 
Benzol-
aseton 
(9:1) 
 
Xloroform 
 
Heksan-
metanol 
(1:7,5) 
 
 
 
1,25 %-li ikia-
zotlu sulfanil tur-
şusu və 25 %-li 
NaOH məhlulu 
 
 
 
 
 
Qırmızı 
 
 
 
 
 
 
 
 
0,5 
0,7-0,8 
 
 
 
0,49-0,52 
 
0,7-0,8 
 
 
 
 
 
 
 

---

 
240
Prometrin Heksan-
aseton 
(4:1) 
Bromfenol 
göyü-nün 0,4 %-
li ase-ton 
məhlulu və 
gümüş-nitratın 2 
%-li sulu 
məhlulu (1:1); 
qızdırılıb 
soyudulduqdan 
sonra lövhəciyi 
limon 
turşusunun 2 %-
li məhlulu ilə 
çiləyir  
 
 
 
 
 
20 dəq,  
50
0
 С 
 
 
 
 
 
Göy 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
0,5 
Akreks 
 
 
 
 
Karotin 
 
 
Heksan-
aseton 
(4:1) 
Ninhidrin reak-
tivi (ninhidrinin 
10 ml 0,25 %-li 
məhlulunun 1 ml 
qatı sirkə turşusu 
ilə qarışdırırlar 
5-6 dəq, 
100
0
 С 
 
 
7-8 dəq, 
100
0
 C 
Moruğu 
 
 
 
Yasəməni 
   0,48 
 
 
 
0,49 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

 
241
Nazik silikahel təbəqəsində xromatoqrafiyalama.
  Sor-
bent çəkilmiş lövhəcik üzərinə göstərilən məhluldan 1 ml 
köçürülür. Nümunədə xlorofosun miqdarı olduqca azdırsa, 
onda hazırlanmış bütün məhlul lövhəcik üzərinə köçürülür. 
sorbent kimi KSK – 3 və ya ŞSK markalı, hissəcikləri 40-60 
mkm ölçüyə malik olan silikaheldən istifadə edilir ki, bu zaman 
bərkidici (yapışdırıcı) kimi nişasta tətbiq olunur. 
Elə bu lövhəciyə köçürülən məhlul nümunəsi ləkəsinin 
hər iki tərəfinə  “şahidlər” – təmiz kimyəvi zəhərin müxtəlif 
qatılıqlı standart məhlulları köçürülür. “Şahidlər” və nümunə 
köçürülən lövhəcik əlavə olaraq təmizləmək üçün qabaqcadan 
təmiz benzola salınır. Bundan sonra həlledici sahəsi 10 sm 
yüksəlir, lövhəciyi kameradan çıxarılır və  həlledicinin buxar-
lanması üçün bir neçə dəqiqə ərzində havada saxlanılır. Sonra 
lövhəciyi yenidən, hərəkətdə olan həlledici ilə doldurulmuş 
(1:1 nisbətində asetonla heksan) kameraya yerləşdirir və yuxa-
rıda göstərilən qaydada xromatoqrafiyalandırılır. Qurudulmuş 
lövhəcik 10%-li natrium karbonat məhlulu və rezorsinin 2,0%-
li məhlulu ilə çilənir (aşkarlanır) ki, bunlar da çiləmədən əvvəl 
3:2 nisbətində, sonradan 100
0
C-də, 7–10 dəq.  ərzində  qızdır-
maqla qarışdırılır. Xlorofos, narıncı rəngli ləkə şəklində aşkar-
lanır. 
Miqdarca analiz tədqiq edilən nümunə  və  “şahid” məh-
lulları  ləkələrinin ölçülərinin və  rəng intensivliklərinin müqa-
yisələndirilməsi yolu ilə  həyata keçirilir. Müqayisələndirilmə 
ya vizual olaraq və ya da ləkələrin sahələrinin ölçülməsi yolu 
ilə yerinə yetirilir. 
 
3.6.6. Di - və trikarbon turşularının təyini 
 
Hidrofil maddələri ayırmaq üçün nazik sellüloza təbəqə-
sindən istifadə edilir. Laboratoriya şəraitlərində xromatoqrafiya 
kağızından alınan tozşəkilli sellülozada effektli ayrılmanı əldə 
etmək mümkün olur. Tozşəkilli sellülozanın Q. B. Samorodovo 

---