Microsoft Word fm idar?Etm? M?Diniyy?Ti 2013. doc
Yüklə 9,32 Mb. Pdf görüntüsü
|
Idarəetmə mədəniyyəti bağlı olan hadisələr, faktlar və insanlar haqqında informasiyaya yiyələnmə- lidirlər. Milli və dünya mədəniyyətinin mahiyyətini, xüsusiyyətlərini, tarixi-
Hazırkı əsər idarəetmə sahəsində - şəxsiyyət, ailə, kollektiv, dövlət, dün- ya birliyi kimi bütün səviyyələrdə biliklərin və bacarıqların, yaradıcı fəaliy- yətdəki, həyat rifahı və keyfiyyətinin yüksəldilməsindəki uğurların müəy- yən edildiyi biliklərin təkmilləşdirilməsinə elmi rəhbər kimi nəzərdə tutul- muşdur. Təcrübə göstərir ki, effektiv idarəetməyə və həyat keyfiyyətinin yüksəldilməsində müvəffəqiyyətə nail olma üçün yalnız biliklər, bacarıqlar, mütəşəkkillik və yaradıcı fəaliyyət kifayət deyil. Motivasiya (istək) və im- kanlar (hakimiyyət səlahiyyətləri və maddi resurslar) da lazımdır. Böhranlı situasiyalardan çıxışın axtarıldığı şəraitdə, hər bir lider öz gücünə inam və idarəetmə müvəffəqiyyəti əldə etmək üçün psixoloji qeyri-müəyyənlik və daxili ziddiyyətlər vəziyyətini aradan qaldırmaq qabiliyyətinə malik olmalı- dır. Bu qayda, özünüidarənin - qoyulmuş məqsədlərə çatmanı, şəxsiyyətlər- arası və ailə münasibətlərini tənzimləməyin labüd şərti olan şəxsi və ailə həyatında da ədalətlidir. İnsanın azadlığına və xoşbəxtliyinə, “xilasa”, milli həmrəyliyə, tərəqqi- yə, kamilliyə, sülhə, rifaha yol açan effektiv idarəetmə - yüksək ruhi mədə-
yi ilə şərtlənən şəri azaltmaq və dəf etmək - yüksək ruhi mədəniyyətin inki- şaf etdirilməsi və yayılması yolu ilə mümkündür. Burada çox şey uşaq və gənclərin düzgün tərbiyə edilməsindən, elmi nailiyyətlərə əsaslanan, elmin və təhsilin insana verdiyi yüksək mədəni dəyərlər imkanı üzərində qurulan məntiqi dəlillər əsasında yaşlı insanları inandırmaq bacarığından asılıdır. Yüksək ruhi mədəniyyət - praqmatik dəyərlərə əsaslanan, təfəkkür stereo- tipləri ilə şərtlənən, müasir dünya sivilizasiyasının iqtisadi, sosial-siyasi və ekoloji qeyri-sabitliyi ilə bağlı böhranların aradan qaldırılması üçün geniş imkanlar açan mənbədir. Böhran şəraitində yaşamaq və həyat şəraitini per- 3 “M ədəniyyət” anlayışının yaranması və onun haqqında dəyişdirici fəaliyyət, əqli, etik və estetik inkişaf kimi təsəvvürlərin genişlənməsi - Böyük Porsiya Katon ( b.e.ə.234-149-cu illər), Mark Tuli Siseron (b.e.ə. 106-43-cü illər), Samuel Pufendorf (1632-1694), Avropanın m aarif xadimləri İ.K.Adelunq (1732-1806), İ.Q.Herder (1744-1803), D.M.Vellanski (1774- 1847), N.A.Berdyayev (1874-1948), P.A.Florenski (1882-1943), N.K.Rerix (1847-1947), O.Şpenqler (1880-1936), A.Belıy (1880-1934) və başqalarının adları ilə bağlıdır. 35
manent olaraq yaxşılaşdırmaq, sülh və həyat qabiliyyətli sivilizasiya forma- laşdırmaq üçün insana - özünün, dövlətin, cəmiyyətin, bəşəriyyətin, indiki və gələcəK zamanın qarşısında yüksək məsuliyyət mədəniyyəti gərəkdir. Kitabın məqsədlərindən biri mədəniyyət haqqında “iqtisadiyyat üzərində üstqurum” olması kimi köhnəlmiş ictimai təsəvvür stereotiplərinin aradan qaldırılmasına və onun yaradıcı proses və bütöv sosial sistem kimi düzgün başa düşülməsinə kömək etməkdir. Bütün cəmiyyət tərəfindən yaradıcı pro- ses olan mədəniyyətin mahiyyətinin, onun əsas vəzifələrinin, universal funksiyaları və dəyişdirici imkanlarının, ideoloji və koordinasiya rolunun dərk edilməsi, dövlət quruluculuğu və idarəçiliyi üçün kulturologiyanın strateji əhəmiyyətinin qiymətləndirilməsi bir çox siyasi və sosial problem- lərin həllini asanlaşdırır, ziddiyyətlərin aradan qaldırılmasına və destruktiv proseslərin qarşısının alınmasına imkan verir. Ruhi mədəniyyətin strukturu, prioritetləri və hərəkətverici qüvvələri icti- mai tərəqqi üçün həlledici əhəmiyyətə malikdir. Hər bir milli mədəniyyətin
sının inkişaf təcrübəsi göstərdi ki, yüksək rifah halı və həyat keyfiyyəti yal- nız, mədəniyyətin bütöv sisteminin başlıca hərəkətverici qüvvəsi intellektu-
təmin olunur. Real müstəqilliyə gedən yol yüksək mədəniyyətdən, vətən- daşların ümumi maraqlarına əsaslanan mədəni inkişafdan, ilk növbədə, in- tellektual inkişafdan keçir. Incanın dəyəri onun milli mənşəyi, silki mənsu- biyyəti, maddi vəziyyəti və ya dini məzhəbi ilə deyil, şəxsi ruhi mədəniyyə- ti - humanizmi və insanların rifahı naminə yaradıcı fəaliyyəti ilə müəyyən edilir. Başqa sözlə, insanın həqiqi dəyər meyarı şəxsiyyət mədəniyyətidir. O isə müəyyən hədlərdə, onun inkişaf və nailiyyətlərini müəyyənləşdirir. Bu- na görə də öz ölkəsinin və bütün bəşəriyyətin həyatına biganə olmayan hər bir mədəni insan ruhi mədəniyyətin yüksəldilməsinə, biliklərin və insan ali- cənablığının inkişafına yardım etməli, gənc nəslə dünya sivilizasiyasının pozitiv təcrübəsini ötürməlidir. Ruhi mədəniyyətin inkişafı - eyni zamanda insanın şəxsi ad-sana nail olması yoludur. Şəxsi ad-san irsidən həmişə üs- tündür, çünki irsən qazanılmış ad-sanı insan hələ qorumağı və özünün həyat şəraitdən asılı olmayaraq, şəxsi ləyaqəti və alicənab xarakteri ilə təsdiq et- məyi bacarmalıdır. Qazanılmış ad-san isə onun şəxsi keyfiyyətlərinin, ruhu- nun aristokratlığı, qabiliyyətlərinin və yaradıcı fəaliyyətinin nəticələri, onun insanlar, Vətən və Bəşəriyyət qarşısında şəxsi xidmətlərinin ifadəsidir. Dünyanı qatı eqoizmdən və ksenofobiyadan, iztirablardan və daim böhran- lara məruz qalan texnogen sivilizasiyanın dağıdıcı proseslərindən yalnız yüksək ruhi mədəniyyət xilas edə bilər. Ömür qısadır və insanlar bu reallığı müxtəlif cür başa düşürlər. Bəziləri Fuad Məmmədov 36
Yüklə 9,32 Mb. Dostları ilə paylaş:
|