15
prinsipləri mütləq möhkəmləndirilməlidir. Dünyada gedən
xoşagəlməz halların əsas səbəbi əslində sosial ədalətsizlikdir.
İqtisadi islahatlar, eyni zamanda, güclü sosial islahatlarla
tamamlanmalıdır...Əlbəttə, bizim bütün işlərimizin təməlində
və mərkəzində insan amili dayanır. Hesab edirəm ki, bu, hər
bir dövlət üçün ən vacib yanaşmadır. Çünki hər şey insan üçün
edilir. Onun azadlığı, təhlükəsizliyi, sağlamlığı, işlə təmin
edilməsi, rahat yaşaması dövlətin başlıca qayğısıdır...”
1
Mövcud elmi-texniki nailiyyətlərin təkanı ilə meydana
gələn qlobal inteqrasiya məkanların tamamilə bir-birinə
bağlanmasını və insanların məkanlara yalnız bir vasitə kimi
baxmalarını üzə çıxarmışdır. Dünyada inteqrasiya prosesləri
artdıqca humanizm də genişlənir. Humanizm əsas etibarilə
geniş enerji mübadilələri məkanlarında daha da yüksək
səviyyədə olur. Dar məkanlarda humanizm siyasətini
reallaşdırmaq mümkün deyil. Enerji mübadilələrini həyata
keçirən elementlərin-subyektlərin sayı çox olduqca ictimai-
siyasi psixologiya da sağlam olar. Çünki lazımi enerji resursları
psixologiyanı sağlamlaşdırar. Sağlam psixologiya isə güc
demək olar. Bu baxımdan da dövlətlərin dar məkandan geniş
məkanlara açılması onların cəmiyyətlərinin humanistləşməsinə
gətirib çıxarar. Ümumiyyətlə isə liberal siyasətin zəncirliyi və
şəbəkə xarakteri alması dünyada humanist siyasət dalğalarının
genişlənməsinə gətirib çıxarır.
Dövlətlərin humanizm məzmunlu siyasətində, humanitar
tədbirlərində mədəniyyət amili mühüm rol oynayır. Mədəniyyət
hər bir xalqın adət-ənənələrinin, yaşayış tərzinin əks olunduğu
düşüncədir. Məhz mədəniyyət insanların, xalqların ruhunu
bağlayan tellərdən ibarətdir. Bu gün dünyada mədəniyyətlər
xalqları sıx birləşdirən vasitələrə çevrilir. Bir xalqın mədəniyyəti
digər xalqın mədəniyyətində özünə yer tapa bilir. Mədəniyyət
insan ruhunu zənginləşdirir, həyatın mənəvi tərəfini əks etdirir.
1
İkinci Bakı Beynəlxalq Humanitar Forumun açılış mərasimində İlham
Əliyevin nitqi. http://www.president.az/articles/6390/ 04 0ktyabr 2012.
16
Xalqın mənəviyyatı onun mədəniyyətindədir. Azərbaycan yazıçısı
Anarın fikrincə, xalqın mədəniyyət qalası yeganə qaladır ki, heç
vaxt tikilib qurtarmır. Hər gələn nəsil onun təzə qatını hörür. Hər
qat hörüldükcə, qalanın özülü-milli varlığın bünövrəsi bərkiyir....
Xalqın milli-siyasi varlığını qorumağın özül daşı-onun mənəvi
bütövlüyünə mane olan hər nə varsa, onunla mübarizə
duyğusudur. Mənəvi yetkinliyə çatmamış bir kütlə həyatın əsas
məqsədlərindən daima yayınar və gözüdarlığa qapanıb qalar.
1
Hər bir dünya sakini, dövlət rəhbərləri, o cümlədən başqa
siyasətçiləri humanizm ideyalarının genişlənməsinin tərəfində
olurlar. Universal maraq ondan ibarət olur ki, dünyada sabitlik
qorunsun və çiçəklənmə həyata keçirilsin. Bu istiqamətdə
humanitar təşəbbüslər dalğaları da geniş yayılır. Bu baxımdan
2011-ci ilin oktyabr ayında Bakıda keçirilmiş Birinci Beynəlxalq
Humanitar Forumda iştirak etmiş Rumıniyanın keçmiş
prezidenti Emil Konstantinesko ölkələri təhsil və mədəniyyət
sahələrində əməkdaşlığı inkişaf etdirməyə çağırırdı. Onun
fikrincə, ölkələrdə sülh və əmin-amanlıq yaratmaq, münaqişələri
aradan qaldırmaq üçün insanlar arasında dialoq olmalıdır. O,
“belə bir dialoq bütün regiona, dünyaya stabillik və əmin-
amanlıq gətirə bilər” fikrini bildirmişdir.
2
İkinci Bakı
Beynəlxalq Humanitar Forumunda iştirak edən İtaliyanın keçmiş
xarici işlər naziri Franko Frattininin fikrincə, müasir dünyada
humanitar təşəbbüslərin böyük əhəmiyyəti vardır. Bu məsələdə
Azərbaycanın tutduğu mövqeni yüksək qiymətləndiririk və
alqışlayırıq. Onun fikrincə, forumun keçirilməsi mədəniyyətlər
və dinlərarası əlaqələri daha da genişləndirmək, daha böyük
əlaqələr yaratmaq üçün çox ümidverici imkandır...Bu gün Aralıq
1
Anar. Çağdaşlaşan tarixin, tarixləşən çağdaşlığın yazarı. Özül daşı. Rahid
Ulusel. Mədəniyyətlərin ipək yolu. Bakı. “Təhsil” 2003, 188 səh., səh. 148,
149.
2
Bakı. Viktoriya Dementyeva.-APA. Bakıda “XXI əsr: ümidlər və
çağırışlar” devizi ilə Beynəlxalq Humanitar Forum keçirilir.
http://apa/az/news/237253.
17
dənizi regionunda, Yaxın Şərqdə mövcud olan böhranlar,
həmçinin Dağlıq Qarabağ münaqişəsi ilə bağlı dünyada çətin
vəziyyət yaranıb. Belə bir şəraitdə bu forumun keçirilməsi çox
mühümdür.
1
İkinci Bakı Beynəlxalq Humanitar Forumunda iştirak etmiş
yaponiyalı tele- jurnalist İçiyo İşikava da hesab edirdi ki,
Azərbaycan prezidentinin təşəbbüsü ilə keçirilən forum
dünyanın müxtəlif xalqlarının nümayəndələrinin bir yerə
toplaşaraq dünyada təhlükəsizliyin təmin olunması və xalqlar
arasında dialoqun inkişafı üçün müzakirələr aparmasına geniş
imkan yaradır. Bu cür beynəlxalq tədbirin təşkili ilə
Azərbaycan dünyada sülhə və əmin-amanlığa öz töhfəsini
verir.
2
2012-ci ilin noyabr ayının 16-da Bakıda keçirilən Asiya
Siyasi partiyaları Beynəlxalq Konfransının (İCAPP) 7-ci Baş
Assambleyasında Konfransın təsisçisi və həmsədri, Filippin
parlamentinin beş dəfə sədri olmuş Xose de Venetsiya (bu
Konfrans 2000-ci ildə yaradılıb və Asiyanın 18 siyasi partiyası
təmsil olunur) hesab edirdi ki, Konfrans Asiyanın siyasi
mənzərəsinə müsbət təsirlər göstərmək imkanları əldə edir,
qitədə dinlər, təriqətlər və ölkələr arasında mövcud olan
qarşıdurmaların
və
digər
qlobal
problemlərin
aradan
qaldırılması üçün vasitəçilik səyləri göstərir. Çin Xalq Siyasi
Məsləhət Konfransının vitse-prezidenti və Katibliyin üzvü Du
Qinglin hesab edirdi ki, Asiya qitəsində sabitliyi bərpa etmək,
hər bir ölkənin ərazi bütövlüyünə, hər bir xalqın müstəqilliyinə
və milli-mənəvi dəyərlərinə hörmətlə yanaşmaq tərəqqini təmin
edən əsas amillərdir. Banqladeşin keçmiş prezidenti Hüseyn
1
Azərbaycanın humanitar təşəbbüsləri beynəlxalq aləmdə böyük rəğbətlə
qarşılanır.http://www.xalqqazeti.com/az/ interview/ azarbaycanin-
humanitar-teshebbusleri-beynelxalq-alemde-boyuk-reghbetle-qarshilanir.
2
İkinci Bakı Beynəlxalq Humantiar Forumu xalqlar arasında dialoqun
inkişafı baxımından mühüm əhəmiyyətə malikdir. 07 noyabr 2012-ci il. –
Milli.Az http://www.milli.az/news/politics/149552.html#popupInfo.
Dostları ilə paylaş: |