Microsoft Word H. Eliyev 21 cild haz?r doc
Yüklə 2,7 Mb. Pdf görüntüsü
|
__________________________________________ 399
olsun ki, ATƏT-in Minsk qrupunda bizim bu görüşlərimizə görə artıq gözləmə vəziyyəti yaranıbdır - guya bu görüşlər hansısa nəticəni verəcəkdir, ondan sonra siz, sadəcə, bunu əsaslandıracaqsınız. Biz bununla razı deyilik. Mən sizə də deyirəm - Minsk qrupu yeni, hər iki tərəf üçün münasib olan təklif verməlidir. Mən bunu çox narahatçılıqla deyirəm. Məsələ o qədər uzanıbdır ki, noyabr ayının 17-si, ya 18-də İstanbulda ATƏT-in zirvə görüşü olacaqdır. Bizi çox narahat edir ki, İstanbulda ATƏT-in zirvə görüşündə hansı qərar qəbul olunacaqdır. Hesab edirəm, bu, sizi, ATƏT-in sədrini də narahat etməlidir. Çünki dünyada olan münaqişələrin içərisində bu, ən uzunmüddətli münaqişədir. Bu münaqişə elə bir şərait yaradıbdır ki, Azərbaycan torpaqlarının 20 faizi işğal olunub, Azərbaycanın ərazi bütövlüyü pozulub, bir milyondan artıq azərbaycanlı öz yerindən-yurdundan zorla çıxarılıb və çadırlarda yaşayır. Siz qeyd etdiniz ki, onları gördünüz. Amma təəssüf edirəm ki, onları Bakıda görmüsünüz. Əgər çadırlarda görsəydiniz, bu, siz daha da çox təsir bağışlayardı. Yeddi ildən artıq çadırlarda yaşamaq çox çətindir. Buna ancaq azərbaycanlıların dözümlülüyü davam gətirə bilər. Siz deyirsiniz ki, Ermənistanda da qaçqınlar var. Bunları bərabərləşdirmək tamamilə düz deyildir. Çünki Ermənistandakı qaçqınlar Azərbaycanın müxtəlif yerlərində yaşamış və bu münaqişə nəticəsində buradan getmiş ermənilərin az bir hissəsidir. Bizdə elə qaçqınlar - Ermənistanda yaşamış azərbaycanlılar var ki, onlar 1988-ci ildə zorla oradan çıxarılıblar. Onlar çadırda yaşamırlar, müəyyən yerlərdə yerləşdirmişik. Amma işğal edilmiş 20 faiz torpaqlardan zorla çıxarılmış insanlar çadırda yaşayırlar. Ona görə də bunu bərabərləşdirmək ki, Ermənistanda da, Azərbaycanda da qaçqınlar var, - bu, çox böyük səhv olardı.
__________________________________________ 400
Ümumiyyətlə, mən çox təəssüf edirəm ki, beynəixalq təşkilatlar, o cümlədən ATƏT-in özü də çox vaxt Ermənistan- Azərbaycan münaqişəsində vəziyyəti bərabərləşdirirlər. Amma həqiqət belə deyildir. Birincisi, münaqişəni Ermənistan başlayıb, çünki Azərbaycan torpağı olan Dağlıq Qarabağa iddia edib, onu ələ keçirmək istəyibdir. Demək, münaqişənin səbəbkarı Ermənistandır. İkincisi, Dağlıq Qarabağ Ermənistan silahlı qüvvələri tərəfindən işğal olunandan, oradan bütün azərbaycanlılar zorla çıxarılandan sonra həmin qüvvələr Dağlıq Qarabağın ətrafında sırf azərbaycanlılar yaşayan yeddi inzibati rayonu da işğal etdilər və orada olan insanları yerlərindən- yurdlarından çıxartdılar. İşğal olunmuş torpaqlarımızda 700-dən artıq yaşayış məntəqəsi - şəhər, kənd, qəsəbə dağıdılıb, viran edilibdir. Xəstəxanalar, yaşayış evləri, məktəblər, kitabxanalar, mədəniyyət sarayları, elektrik stansiyaları, körpülər və sair - insanların yaşayışı və əmək fəaliyyəti üçün illər boyu, bəlkə də əsrlər boyu yaranmış hər şey dağıdılıbdır. Bu halların heç birisi Ermənistanda yoxdur. Biz Ermənistan torpağının bir metrini də işğal etməmişik. İndi onlar Dağlıq Qarabağı faktiki olaraq ələ keçiriblər, hətta orada da belə dağıntı yoxdur. Mən bir çox başqa faktlar da gətirə bilərəm. Amma bu dediklərim də əsas verir ki, sizə bildirim: Ermənistanla Azərbaycanı bərabər vəziyyətdə qiymətləndirmək olmaz. Bir də təəssüf edirəm ki, beynəlxalq təşkilatlarda, o cümlədən ATƏT- də belə fikir hökm sürür. Prezident Koçaryanla danışıqlarımdan başa düşdüm ki, onlar həqiqətən məsələnin sülh yolu ilə həll olunmasını istəyirlər. Amma çox ağır şərtlər qoyurlar. Siz onların xoş məramının nümayişi kimi onların sizə verdikləri üç əsirin Azərbaycana gətirilməsini dediniz. Mən sizə təşəkkür edirəm ki, bizim üç vətəndaşımızı, əsirlikdə olan vətəndaşlarımızı Azərbaycana gətirmisiniz. Amma burada da işə obyektiv
__________________________________________ 401
yanaşmaq lazımdır. Bizim təklifimiz, ümumiyyətlə, beynəlxalq təşkilatların təklifi əsirlərin hamısının hamısına dəyişdirilməsidir. Ancaq Ermənistan buna riayət etmir. Biz keçmişdə əsir düşmüş və konkret siyahıları, adları olan əsirləri demirik, hansılar ki, 800-dən artıqdır. Sonra bəzi ölkələrin yüksək vəzifəli şəxsləri dedilər ki, onların heç birisi sağ deyil, hamısını öldürüblər. Amma beynəlxalq təşkilatların əlində olan məlumata görə, indi Ermənistanda 15 azərbaycanlı əsir var. Bizdə isə 4 nəfərdir, mən bunu sizə açıq deyirəm və bu gün hamını hamıya dəyişməyə hazırıq. Nə üçün onlar üçünü veriblər? Əgər doğrudan da, nə təhər deyərlər, belə bir addım atmaq istəyiblərsə, beynəlxalq təşkilatların, ATƏT-in prinsiplərinə riayət edəydilər, 15-ni də verəydilər, biz isə 4-nü də verəydik. Burada da bu məsələyə obyektiv qiymət vermək lazımdır. Mən bu barədə çox danışa bilərəm. Çünki ürəyimiz yanıqlıdır, siz bilin. Əgər ölkəmizdə bir milyon Azərbaycan vətəndaşı çadırda yaşayırsa, bizim heç birimiz rahat yaşaya bilmərik. Amma bundan xilas olmaq üçün də torpaqlarımızın bir hissəsini Ermənistana bağışlaya bilmərik. Ona görə, yenə də deyirəm, məsələnin həll edilməsində gərək ədalət olsun. Bunları sizə deyərək, eyni zamanda nikbin əhval-ruhiyyədə olduğumu bildirmək istəyirəm. Mənim nikbinliyim də ondan irəli gəlir ki, biz məsələni sülh yolu ilə həll etmək istəyirik. Ermənistan da belə bəyan edir. Beş ildən artıqdır ki, atəşkəs rejimini saxlayırıq. Mən bəyan edirəm ki, biz Azərbaycan tərəfindən yenidən müharibənin başlanmasına yol vermərik. Baxmayaraq ki, daxilimizdəki bəzi qüvvələr bu mövqeyimizə görə bizi günahlandırırlar. Ancaq mən deyirəm - beş il bundan öncə sülhün yaranmasını çox böyük hadisə hesab edirəm və məsələ sülh yolu ilə həll olunana qədər atəşkəs rejimini saxlayacağıq. Ermənistan prezidenti ilə mənim danışığım əsasında üç gün bundan öncə Azərbaycan və Ermənistanın
Yüklə 2,7 Mb. Dostları ilə paylaş:
|