__________________________________________
274
tələrində Azərbaycanın ünvanına irəli sürülən bir çox
ittihamlrın necə qiymətləndirirsiniz?
C a v a b: Mən buna inanmiram. Mən belə başa düşürəm ki, -
Azərbaycan rəhbərliyi ilə bizim aramızda şəxsi əlaqələr də
genişdir, - terrorçuları dəstəkləmək bir ölkə, respublika olaraq
Azərbaycanın dövlət mənəfelərinın xeyrinə deyildir.
Azərbaycan dünyəvi dövlətdir. İslam Azərbaycanda əsas dindir,
amma bu, - təməlçi, xüsusən də vəhhabi yönlü islam deyildir.
İslam dindir, biz hamımız ona hörmətlə yanaşırıq, çünki
xristianlıqda buddizmdə olan dəyərlər Quranda da əksini
tapmışdır, onlar əsasən uyğun gəlirlər. Bu, ümumbəşəri
mənəviyyatdır - xeyirxahlıq, əməksevarlik, məhəbbət, inam,
ümid mənəviyyatıdır. Bu baxımdan Azərbaycanın hansısa
radikal islam təriqətlərini, islam məzhəblərini dəstəkləməkdə
heç bir marağı yoxdur. Üstəlik, elə islam ölkələri var ki, dövlətin
dünyəvi xarakteri onların inkişafını təmin edir. Siz kimin
haqqında danışdığımı bilirsiniz.
S u a l: Necə bilirsiniz, bu cür ittihamlar Rusiyanın rəsmi
mövqeyidir? Axı xüsusi xidmət idarələrinə, hansısa
hərbçilərə istinad edirlər?
C a v a b: Bilirsinizmi, dövlətin rəsmi mövqeyini ölkənin
rəhbərləri rəsmi bəyanatlarda elan edirlər. Mən isə Allaha şükür,
hələlik belə şey eşitməmişətn. Hər cür söz-söhbətə isə fikir
vermirəm. Yaxşı, siz inanırsınızmı ki, Teytumu mən
öldürmüşəm?
M ü x b i r: Xeyr. Necə bilirsiniz, dövlətlərimiz hansı
qarşılıqlı addımlar atmalıdır?
C a v a b: Zənnimcə, rəhbərlərin şəxsi əlaqə və ünsiyyətləri
çox mühüm məsələdir. Özü də etimad rejimi elə nəinki rəsmi
səpgidə, həm də şəxsi əlaqələr vəsitəsilə olduqca əsaslı şəkildə
yaradılır, dövləti məsələlərin həyata keçirilməsinə kömək edir.
Əgər problemlərdən danışsaq, onda şəxsiyyətlərdən asılı
olmayaraq, sülh problemi - Azərbaycan ilə Ermənistan ara-
__________________________________________
275
sında barışıq deyil, müvafiq qərarlara əsaslanan sülh problemi
var. Bu problemi həll etmək lazımdır. Gürcü -Abxaz münaqişəsi
problemini, Çeçenistan problemini də həll etmək gərəkdir. Bax,
əgər bütün bu problemlər əsaslı surətdə həll edilərsə, onda
Şimali Qafqazda əmin-amanlıq olacaqdır. Ona görə də rəhbərlər
arasında xoş insani münasibətlər şəraitində məhz bu
problemlərlə məşğul olmaq lazımdır.
S u a l: Deyirlər ki, Qarabağ münaqişəsinin və digər
münaqişələrin həllinin açan Rusiyanın əlindədir. Rusiya bu
məsələləri həll etmək istəmir, yoxsa həll edə bilmir?
C a v a b: Yox, düşünmürəm ki, Rusiya bu məsələləri həll
etmək istəmir. Azərbaycanla dostluq Rusiyanın strateji
mənafelərinə uyğundur. Azərbaycanla dostluq Rusiyanın cənub
respublikalarının əmin-amanlığı və inkişaf etməsi deməkdir. Elə
götürək Dağıstanı. Orada bir çox ümumi məsələlər var ki, onlar
indi heç cür həll edilmir, lakin onları hər hansı məqamları
gücləndirmədən, yalnız qarşılıqlı fəaliyyət rejimində və əmin-
amanlıq şəraitində həll etmək lazımdır. Azərbaycanla
əməkdaşlıq, strateji tərəfdaşlıq Rusiya üçün prinsipial
əhəmiyyətə malikdir. Bu, dövlətin strategiyası olmalıdır.
Zənnimcə, Ermənistanla da həmçinin. Biz ən müxtəlif
məsələlərimizin həlli yollarını axtarıb tapmalıyıq. Odur ki,
Azərbaycan ilə Ermənistan arasında sülh probleminin həlli
Rusiya üçün elə bir problemdir ki, Rusiya onunla məşğul
olmalıdır. Əgər uzun sürən bu münaqişənin həlli ilə bir başqası
məşğul olsa, bu məsələ müsbət həll edilərsə, onda Rusiya Şimali
Qafqazda öz nüfuzunu kəskin şəkildə zəiflədəcək, Şimali
Qafqazda çox şey itirəcəkdir.
__________________________________________
276
ERMƏNİSTAN RESPUBLİKASININ
PREZİDENTİ ROBERT KOÇARYAN İLƏ
TƏKBƏTƏK GÖRÜŞDƏKİ SÖHBƏTDƏN
Moskva, Kreml
24 yanvar 2000-ci il
Heydər Əliyev: Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ
münaqişəsinin həlli hər iki ölkə xalqları üçün günün ən vacib və
mühüm məsələsidir. Lakin münaqişənin dincliklə, sülh yolu ilə
həlli əsas şərt olmalıdır.
Robert Koçaryan: Biz də münaqişənin sülh yolu ilə həllini
istəyirik. Lakin bu zaman hər iki tərəfin istəkləri nəzərə
alınmalıdır.
Heydər Əliyev: Əlbəttə, biz torpaqlarımızın, oradan didərgin
düşmüş bir milyon qaçqının dinə-obasına qaytarılmasını
istəyirik. Lakin bütün bu məsələlərin həlli əldə edilənədək
atəşkəs rejimi mütləq saxlanılmalıdır.
Robert Koçaryan: Biz atəşkəs rejiminin saxlanılmasının
vacibliyini dərk edirik və buna əməl edəcəyik.
Heydər Əliyev: ATƏT və onun Minsk qrupu həmsədrləri
Ermənistan - Azərbaycan münaqişəsinin sülh yolu ilə həll
olunması sahəsində fəaliyyət göstərirlər. Bu fəaliyyət sonra da
davam etdirilməlidir. Sözsüz ki, münaqişənin sülh yolu ilə
aradan qaldırılması üçün hər iki tərəfin milli mənəfelər naminə
konstruktiv mövqe tutması və qarşılıqlı kompromislərə getməsi
lazımdır.