Microsoft Word Hazir secilmis eserleri mir celal doc

143 
 
adamlarından da gəlib stol başında əyləşəcəklər. Bəs sonra? Elə məsələ də 
buradan başlanacaq, sonra nə deyəsən, necə deyəsən?" 
- Necə  məsləhət bilirsiniz, istəyirəm elə  mətləbdən başlayam. Bu ağır 
vəzifəni ki, öhdəmə qoyursunuz, istəyirəm çayı içməmiş xahiş eləyəm: 
qızın hərisini almamış stəkana əl vurmayacağıq. Ev sahibindən iki cavanın 
birləşib, məqsədinə çatmağını xahiş eləməyə  gəlmişik. Necə deyərlər, bu 
qapıya təmənnaya gəlmişik, hamılıqca!.. 
İlyas müəllim bunu məsləhət bilmədi: 
- Yox - dedi, - Mirzərəhman, münasib düşməz, hər halda bir müqəddimə 
lazımdır. Kiçik də olsa, lazımdır. O yandan-bu yandan, havaların xoş 
keçməsindən-zaddan... 
Mirzərəhmanın qonşusu Əsəd də müəllimin sözünə qüvvət verdi: 
- İlyas müəllim düz deyir. Əvvəl başdan gərək bir söhbət salaq. Güman 
ki, oğlan barədə, Nazim barədə. Hərçənd tanıyırlar, qız onu tanımamış 
deyil, amma yenə beş-üç kəlmə söz açmaq pis olmaz. 
Kimdir, kimin oğludur, nə sənətin sahibidir, səriştəsi nəyədir, filan... 
Mirzərəhman şərik oldu: 
-  Əsəd, onu mən unutmamışam. Nazimə,  əlbət ki, necə lazımdır, 
xasiyyətnamə verəcəyəm. Düşünmüşəm. Amma istəyirəm söhbət açılandan 
sonra eləyəm, çünki damdandüşdü olmasın. 
- Damdandüşdü olmaz. Bilirlər ki, qız almağa gəlmişik və qızı da Nazim 
Əliyevə istəyirik. Bunu bilirlər, oğlan barədə də çox maraqlanacaqlar. 
İlyas müəllim də Əsədin sözünə tərəfdar idi: 
- Sual verəcəklər. Mümkündür ki, oğlanın lap tərcümeyi-halını da 
soruşacaqlar. 
- Soruşmağa da ixtiyarları var, çünki xalq qız böyüdüb, özü də tərifli bir 
qız! Xalq bilmək istəyəcək ki, görək qızı kimə veririk, necə veririk. 
Mirzərəhman sözün uzandığını görüb yekunlaşdırdı: 
- Qardaş, belə yerdə ehtiyat lazım deyil. Necə sorğu-suala tutsalar, 
cavabımız var. Şükür ki, oğlumuz qızlardan əskik adam deyil. 
Mərifətli, əsil-nəsəbi, zəmanəyə görə... Nə soruşsalar, cavabını verərik, 
müzayiqə yoxdur! 
Mirzərəhman doğrudan da qız evində rastlaşacağı sorğu-suala cavab 
hazırlamışdı. O, yəqin bilirdi ki, əvvəlcə  oğlanın ailəsini,  əsil-nəsibini 
soruşacaqlar. Qızın nənəsi köhnəpərəst adamdır. Yəqin deyəcək 
  

---

144 
 
görüm atası kim imiş, anası hardan imiş. Zatı, südü... Sonra ev-eşiyini, var-
dövlət babətindən halını soruşacaq, qohum-əqrəbasından, yerindən, 
yurdundan xəbər tutmaq istəyəcək. Bunların hamısına cavab vermək 
gərək... 
 
3 
 
Bəli, elçilər həyət qapısında ehtiram ilə qarşılandılar. "Buyur-buyur!" ilə 
otaqlara üz qoydular. Şərəbanı xala özü bir-bir stul çəkib, onlan əyləşdirdi, 
xoş gəldin elədi. Qız evinin də yaxın adamlarından bir neçəsi gəlib əyləşdi. 
Bir dəqiqə çəkməmiş mis məcməyidə təraş stəkanlarda buğlanan rəngli çay 
verildi, doğranmış  kəllə  qənd qoyuldu, mürəbbə qabları ortalığa gəldi. 
Söhbət açıldı. Özü də elə açıldı ki, kimin ilk danışdığını seçmək heç 
mümkün olmadı. Mirzərəhman bir zaman onu gördü ki, Şərəbanı xala 
üzünü ona tərəf tutub deyir: 
- Allah sizinkiləri də saxlasın, indi bu zəmanədə cavanlar tez böyüyür, 
tez yetişir, tez də boya-başa çatırlar. Məsələn, mənim özümdən soruşsalar, 
deyərəm: o bir dənə indi həm oğuldur, həm  ərdir, həm qızdır. Məndən 
soruşsalar, deyərəm: onu dünən beşikdən qaldırmışam. Lap elə bil dünən 
idi. Handa ki, uşaq, maşallah, kim demiş, sizinkilərdən artıq olmasın, 
görürsən... 
Mirzərəhman qız tərəfin belə  fəal tərpəşməsini, qarının lap qabağa 
düşüb, mətləbdən danışmasını öz acizliyinə  dəlalət gətirdi, stulunu bir az 
qabağa çəkib, yerindən qalxdı, təzədən oturdu, oturanlara göz gəzdirib, 
sinəsini arıtdı, sözə başladı: 
- Şərəbanı xala çox yaxşı deyir ki, indiki cavanlar tez boya-başa çatırlar. 
Bəli, zəmanənin buna təsiri olmamış deyil. Hökumət uşaqları atadan-anadan 
da artıq əzizləyib oxudur, öyrədir, böyüdüb adam eləyir. Görürsən dünənki 
çolpa bu gün bir idarədə oturub iş aparır. 
Məsələn, bizim Nazim, vaxtında yetim bir uşaq idi, məktəb ona lap ata 
oldu. İki il deyil ali məktəbi qurtarıb... 
Şərəbanı xala qonağın sözünü kəsdi: 
- Siz buyurduğunuz oğlan, yəni Nazim ali dərsini qurtarıb? 
- Bəli, iki ildir ali dərsi qurtarıb. 
- Zaştası necə, varmı? 
- Var, səriştəsi var, çoxdan işləyir. 
- Yox, onu demirəm. 
  
 
  

---

145 
 
Mirzərəhman duruxdu: 
- Nəyi soruşdunuz, mültəfıt olmadım? 
Şərəbanı xala da stulunu irəli çəkib,  əlini ağzına apardı, ehmalca bir 
öskürdü və sonra soruşdu: 
- Onu soruşdum ki, a qadan alım, oğlanın zaştası necə, varmı? 
Mirzərəhmandan səs çıxmadı, yoldaşlarının üzünə baxdı. Şərəbanı xala 
izah etdi: 
- O ki deyirsiniz oxumuşdur, dərsini də qurtarıb, çox əcəb, zaştası necə, 
varmı? Qurtarıbmı? 
Mirzərəhman İlyas müəllimə, İlyas müəllim Əsədə baxdı. Şərəbanı xala 
suallı  nəzəri ilə elçiləri süzdü. Bir an məclisdə intizarlı sükut oldu. İlyas 
müəllim üzünü Mirzərəhmana tutub dedi: 
-  Şərəbanı xala soruşur ki, Nazim dissertasiya yazıb, zaşişat eləyibmi? 
Yəni... 
- Bəli, mən onu soruşuram ki, zaşitası varmı oğlanın? Nazimin? 
Mirzərəhman belə bir sual gözləmirdi və gözləməzdi də. 
- Yoxdur, xeyr, yoxdur! - dedi. 
Şərəbanı xala təəccüb elədi: 
- Bəs elə oxumuş, ali dərs qurtarmış oğlan nə əcəb zaştasızdır? 
Mirzərəhman üzr gətirdi: 
- Yəni qabil oğlandı, dalınca düşsə  əlbət ki, heç vaxt dissertasiya 
yazanlardan əskik deyil. Ancaq başı işə qarışıb, tikintidə çox əmək qoyur, 
vaxtı yoxdur. Elektrik aparatları düzəldir, yoxlayır, elmində, sənətində yaxşı 
qabildir. Ancaq dissertasiyası hələ ki, yoxdur! 
Şərəbanı xala bu cavabdan məmnun qalmadı, dübarə soruşdu: 
- Həftəreferatı necə, varmı? 
- Xeyr, yoxdur. 
- Oğlanın ki, siz deyirsiniz dərsi var, nə əcəb bəs dərsini başa vurmur? 
- Başa vurmağına vurub. Diplomu cibindədir. Amma dissertasiya 
yazmır. Mühəndislik eləyir. Özü də tikintidə elektrik işlərinə baxır. 
Təzə şəhərdə - Sumqayıtda onu yaxşı tanıyırlar. Yaxşı da hörməti var. 
Şərəbanı xala qonaqları  məyus eləməmək üçün başı ilə razılıq işarəsi 
verirdi: 
- Olsun, təki olsun. Ev tikən də lazımdır, elektrik işi də vacibdir. 
Hamısı bunlar xeyir işdir, olsun, niyə  də olmasın! Amma bizim 
institutda 
  

---