___________________________________________________437
70. Varşava paktı - 1955-ci il mayın 14-də Varşavada socialist ölkələrini
qorumaq, Avropada sülhü və təhlükəsizliyi təmin etmək məqsədilə yaradılmışdı. Bura
ADR, Albaniya, Bolqarıstan, Macarıstan, Polşa, Rumıniya, SSRİ və Çexoslovakiya
daxil idi. 1991-ci ildə SSRİ süqut etdikdən sonra bu təşkilat da öz-özünə dağılmışdır. -
81, 82, 89, 136, 175, 184, 185, 204, 230.
71. Naxçıvan - Azərbaycan Respublikasında şəhər. Naxçıvan Muxtar
Respublikasının paytaxtı. Ərazisi 0,013 min km
2
, əhalisi 67 min nəfərdən çoxdur.
Naxçıvan Azərbaycanın ən qədim şəhərlərindəndir. Müasir Naxçıvan qədim, antik və
orta əsr şəhər yerinin xarabalıqları üzərində salınmışdır.
Naxçıvan e.ə. IX-VI əsrlərdə qədim Manna və Midiyanın, eramızın əvvəllərində
isə Albaniyanın tərkibində, IV əsrdən Sasanilərin tərkibində olmuşdur. 654-cü ildə isə
Naxçıvanı ərəblər işğal edirlər. 1828-ci il Türkmənçay müqaviləsinə qədər Naxçıvan
müxtəlif dövlətlərin nüfuz dairəsində olur. Məhz bu ildən Naxçıvan Rusiya
imperiyasına birləşdirildi və qəza mərkəzinə çevrildi. Naxçıvan 1924-cü il fevralın 9-
da Naxçıvan MSSR təşkil edilərkən respublikanın paytaxtı oldu. - 84, 85, 88, 89, 95,
402 ,403, 409, 410
72. Xalq
Cəbhəsi, Azərbaycan Xalq cəbhəsi (AXC) -ictimai-siyasi təşkilat.
1989-cu ildə təsis konfransı keçirilmiş, Proqram və Nizamnaməsi qəbul olunmuşdur.
1999-cu il iyulun 25-də keçirilmiş qurultayının qərarı ilə Azərbaycan Xalq Cəbhəsi
Partiyası adlandırılmışdır. - 84,88,89,90,136,175,187,236.
73. Surət Hüseynov, Surət Davud oğlu (d. 1959) – 1993-94-cü illərdə
Azərbaycan Respublikasının Baş naziri olmuşdur. 1994-cü ilin oktyabrında
Azərbaycanın müstəqilliyinə, suverenliyinə qarşı yönəlmiş çevriliş cəhdinə rəhbərlik
etmişdir. - 84, 85, 86.
74. Mütəllibov Ayaz, Ayaz Niyazi oğlu (d. 1938) - 1989-90-cı illərdə
Azərbaycan SSR Nazirlər Sovetinin sədri, 1990-cı ildə Azərbaycan KP MK-nın
birinci katibi seçilmişdir. 1992-ci ildə Azərbaycan Respublikasının prezidenti
olmuşdur. Ayaz Mütəllibov işində ciddi səhvlərə yol vermiş, nəticədə Ermənistan
silahlı qüvvələri Dağlıq Qarabağdan azərbaycanlı əhalini çıxarmış və ərazini işğal
etməyə nail olmuşlar. - 84, 86, 90, 136, 137, 138, 175, 187.
___________________________________________________438
75. Elçibəy, Ə l i y e v Əbülfəz Qədirqulu o ğ 1 u (1938-2000) - 1989-cu
ildə yaradılan AXC-nin, sonralar AXCP-nin sədri.1992-93-cü illərdə Azərbaycan
Respublikasının prezidenti olmuşdur.-85.
76. İsa Qəmbər, İsaYunis oğlu (d.1957) – 1990 – 95 - ci illlərdə Milli
Məclisin deputatı, 1992-93-cü illərdə parlamentin sədri olub. 1992- ci ildən Müsavat
partiyasının başqanıdır. - 85,188.
77. Rəhim Qazıyev, Rəhim Həsən oğlu (d. 1943) – texnika elmləri namizədi.
1992-93-cü illərdə Azərbaycan Respublikasının müdafiə naziri olmuşdur. Ordu
quruculuğunda kobud səhvlərə yol vermiş,nəticədə Azərbaycan torpaqlarının bir
hissəsi, o cümlədən Şuşa şəhəri ermənilər tərəfindən işğal olunmuşdur.- 86, 90, 91,
137, 138, 175, 188, 230.
78. OMON - 1992-95-ci illərdə Daxili İşlər Nazirliyinin tərkibində olan Xüsusi
Təyinatlı Polis Dəstələri (XTRD) - 86.
79. Beynəlxalq Valyuta Fondu - BMT-nin hökumətlərarası ixtisaslaşdırılmış
idarəsi, beynəlxalq valyuta təşkilatı.1945-ci ildə yaradılmış,1947-ci ildən fəaliyyətə
başlamışdır.İdarə heyəti Vaşinqtondadır. Dünyanın 130-a yaxın ölkəsi fondun
üzvüdür. Nizamnaməsinə görə məqsədi beynəlxalq valyuta əməkdaşlığına yardım
etmək, ölkələr arasında valyuta-hesablaşma münasibətlərini nizama salmaq, fonda
daxil olan ölkələrin ödəmə balanslarını tarazlaşdırmaq və valyuta məzənnəsini
tənzimləməkdən ibarətdir. 1992-ci ildə Azərbaycan Respublikası Beynəlxalq Valyuta
Fonduna qəbul olunmuşdur. - 87,327.
80. Murtuz
Ələsgərov, Murtuz Nəcəfoğlu (d. 1928) - Azərbaycanın dövlət
xadimi. Hüquq elmləri doktoru, professor. Respublikanın əməkdar hüquqşünasıdır.
Yeni Azərbaycan Partiyasının sədr müavini və partiyanın Siyasi Şurasının üzvüdür.
1993-cü ildə Bakı Dövlət Universitetinin rektoru olmuşdur.1995-ci ildə Azərbaycan
Respublikası Milli Məclisinin deputatı seçilmişdir. 1996-2005-ci illərdə Azərbaycan
Respublikası Milli Məclisinin sədri idi. Azərbaycan Respublikasının «İstiqlal» ordeni
ilə təltif edilmişdir. - 88.
81. Fəraməz Maqsudov, Fəraməz Qəzənfər oğlu (1930- 2000) - riyaziyyatçı,
elm təşkilatçısı, ictimai xadim. 1997-2000-ci illərdə Azərbaycan Respublikası Milli
Elmlər Akademiyasının prezidenti ol-
___________________________________________________439
muşdur. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisin 1-ci çağırış deputatı seçilmişdir.
Azərbaycan Respublikasının «İstiqlal» ordeni ilə təltif edilmişdir. - 88.
82. Vəli Axundov, Və1i Yusif oğlu (1916-1986) - Azərbayca - nın partiya və
dövlət xadimi. 1959-69-cu illərdə Azərbaycan KP MK-nın birinci katibi olmuşdur.
Azərbaycan SSR EA-nın həqiqi üzvü seçilmişdir. - 93.
83. Brejnev
Leonid
İliç (1906-1982) - Rusiyanın partiya və dövlət xadimi.
1964-82-ci illərdə Sov. İKP MK-nın Baş katibi, 1977-ci ildən həmçinin SSRİ Ali
Soveti Rəyasət Heyətinin sədri olmuşdur. - 93, 96, 267, 352.
84. Ağdam - Azərbaycan Respublikasında inzibati rayon. 1930-cu ildə təşkil
edilmişdir. Sahəsi 1094 km
2
, əhalisi 101,6 min nəfərdir. 1993-cü ildə erməni
qəsbkarları tərəfindən işğal edilmişdir. - 94,101.
85. KQB - burada SSRİ Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsi nəzərdə tutulur. - 93.
86. «Literaturnaya
qazeta» - Rusiya Federasiyasında ədəbi, ictimai, siyasi
qəzet. 1929-cu ildən Moskvada (fasilələrlə) nəşr edilir. - 99.
87. Vəzirov Əbdürrəhman, Əbdürrəhman Xəliloğlu(d.1930)- 1988-90-cı ilin
yanvarınadək Azərbaycan KP MK-nın birinci katibi olmuşdur. - 99.
88. Qorbaçov, M i x a i 1 S e r g e y e v i ç (d.1931) - 1985-91-ci illərdə
Sov.İKP MK-nın Baş katibi, 1990-91-ci illərdə SSRİ-nin ilk və son prezidenti.
Qorbaçov «yenidənqurma» adı ilə «aşkarlıq və demokratiya» siyasi xəttini,
«humanist, demokratik sosializm» şüarını meydana atdı. Sovet totalitar rejimi ilə
uyuşmayan «yenidənqurma» ölkəni dərin siyasi və iqtisadi böhrana saldı. Qorbaçovun
milli münaqişələrə səbəb olan siyasəti xüsusən Azərbaycana qarşı qərəzli,
düşmənçilik mövqeyi ilə səciyyələnirdi. Ermənilərin Azərbaycana olan torpaq
iddialarını dəstəkləyən Qorbaçov 1990-cı ilin yanvarında Bakıda baş verən Qanlı
Yanvar faciəsinin təşkilatçısı və günahkarıdır. -99,100,125.
Dostları ilə paylaş: |