Microsoft Word ihyo zakot ziyouz com doc
Yüklə 175,38 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- «Qachon yolg‘iz Alloh zikr qilinsa, oxiratga iymon keltirmaydigan kimsalarning dillari siqilib ketar. Qachon U Zotdan o‘zga butlar zikr qilinganida
- Allohning yo‘lida to‘silgan faqir-kambag‘allar uchundir»
- Uchinchi fasl Zakot oluvchi va uning haqli bo‘lish shartlari hamda olish odoblari to‘g‘risida
Ihyou ulumid-din. Zakot sirlari kitobi. Imom G’azzoliy
www.ziyouz.com кутубхонаси 15 va taraddudni ketkazuvchi hamda bois muqtazolaridan foydalanib qolish uchun qudratni bo‘ysundiruvchi Zotdir. Kim bunga qat’iy ishonsa, nazari faqat Musabbibul-asbob (Sabablarni paydo qiluvchi)ga qaratiladi. Bandaning mana shunday qat’iy ishonchi beruvchi uchun boshqaning maqtov va tashakkuridan foydaliroqdir. Chunki maqtov va tashakkur til harakati bo‘lib, ko‘pincha foydasi kam bo‘ladi. Ammo bunday muvahhid bandaga yordam etish zoe bo‘lmaydi. Lekin ato tufayli maqtaydigan va xayriyat so‘rab duo etadigan kishi esa atodan noumid bo‘lganda mazammat etadi, yomonlik so‘rab duo qiladi. Uning holati o‘zgarib turadi. Rivoyat etilishicha, Payg‘ambar (s.a.v.) faqirlardan biriga ato jo‘natdilar va elchiga: «Aytgan narsasini yodlab ol», dedilar. U atoni olgan vaqtda: «Zikr qilganni unutmaydigan va shukr qilganni zoe etmaydigan Zot Allohga hamd bo‘lsin! Allohim! Albatta Sen falonchini (ya’ni, o‘zini) unutmading, endi falonchini Seni unutmaydigan qilib qo‘ygin!» dedi. Rasulullohga (s.a.v.) buning xabari berilganida xursand bo‘ldilar va: «Uning bunday deyishini bilgandim», dedilar (asli yo‘q, faqatgina Ibn Munda zaif sanad bilan rivoyat qilgan.) Qara, u iltifotini yolg‘iz Allohga qanday chegaraladi! Yana Payg‘ambar (s.a.v.) bir odamga: «Tavba qil», dedilar. U odam: «Allohning o‘ziga tavba qilaman. Muhammadga tavba qilmayman», dedi. Shunda Rasululloh (s.a.v.): «Haqni ahliga munosib holda tanidi», dedilar (zaif sanad bilan Ahmad va Tabaroniylar rivoyati.) Oishaning (r.a.) «Ifk voqeasi»da beaybliklari haqida oyat nozil bo‘lganida otalari Abu Bakr (r.a.): «Tur, Rasulullohning (s.a.v.) boshlaridan o‘p!» dedilar. Shunda Oisha (r.a.) aytdilar: «Allohga qasamki, bunday qilmayman va Allohdan boshqaga hamd aytmayman!» Rasululloh (s.a.v.) ham: «Uz holiga qo‘y, ey Abu Bakr!» dedilar. Boshqa bir rivoyatda Oisha (r.a.) Abu Bakrga (r.a.): «Sizga ham, sohibingizga ham maqtov yo‘q, hamd faqat Allohgadir», deganlarida, Rasululloh (s.a.v.) bunday deyishini man etmadilar. Vaholanki, vahiy Oishaga (r.a.) Rasulullohning (s.a.v.) tillari vositasida yetib kelgandi. Narsalarni Alloh subhanahudan boshqadan ko‘rish kofirlarning vasfidir. Alloh taolo aytadi: «Qachon yolg‘iz Alloh zikr qilinsa, oxiratga iymon keltirmaydigan kimsalarning dillari siqilib ketar. Qachon U Zotdan o‘zga butlar zikr qilinganida esa banogoh ular shodlanib keturlar» (Zumar surasi, 45-oyat). Kim botinini vositalarni ko‘rishdan tozalamabdi, go‘yoki u siri maxfiy bo‘lgan shirqdan qutilmaydi. Bundan vositalarni vosita o‘laroq ko‘rgan kishilar mustasnodir. Bas, tavhidini shirk iflosliklari va dog‘laridan tozalashda Alloh subhanahudan qo‘rqing.
boodoblik libosida yashaydi. Alloh aytadi: «... qanoatlari sababli bilmagan odamga boy-badavlat bo‘lib ko‘rinadilar.
Chunki u komil iymoni sabab g‘aniy, sabri bois azizdir. Buni har bir joydagi diyonat ahlini yaxshilab o‘rganish, ahli xayr va boodob holatlarining botinini kashf qilish bilan izlash lozim bo‘ladi. Unga atoni berish savobi tilanchilikni oshkor qiladiganlarga bergandan ko‘ra bir qancha ko‘pdir.
«(Sadaqa-ehsonlar) Allohning yo‘lida to‘silgan faqir-kambag‘allar uchundir» (Baqara surasi, 273-oyat). Ya’ni, ular bola-chaqa yoki tirikchilik og‘irligi yoxud qalb islohi uchun oxirat yo‘lida o‘zlarini ushlagan kishilardir. «... biror yerga safar qilishga qodir bo‘lmaydilar» (oyat davomi). Chunki ular qanotlari qirqilgan va qo‘loyog‘i bog‘langan Ihyou ulumid-din. Zakot sirlari kitobi. Imom G’azzoliy
www.ziyouz.com кутубхонаси 16 kishilardir. Mana shular tufayli Umar (r.a.) ahli baytga o‘nlab miqdor qo‘y berardilar. Payg‘ambar (s.a.v.) atoni bola-chaqa miqdoricha berardilar. (Mazkur lafzda naql qilinmagan.) Umardan (r.a.) ko‘rgilikning eng kattasi haqida so‘rashganida: «Moli kam bo‘lgani holda bola-chaqaning ko‘pligi», deya javob berganlar. Oltinchi sifat - yaqin va qarindosh-urug‘laridan bo‘lmog‘i. Shunda ham sadaqa, ham silai-rahm bo‘ladi. Silai-rahmda esa sanog‘iga yetib bo‘lmaydigan savob bordir. Ali (r. a.) aytadilar. «Bir qarindoshimga bir dirham bilan silai-rahm qilmog‘im yigirma dirham sadaqa qilmog‘imdan mahbubdir. Yigirma dirham bilan silai-rahm qilmog‘im yuz dirham bilan sadaqa qilmog‘imdan mahbubdir. Yuz dirham bilan silai-rahm qilmog‘im qul ozod etmog‘imdan mahbubdir». Yaxshi do‘st va birodarlar ham begonaga nisbatan yaqinlari muqaddam qilingani singari xayr-ehsonda oldinga qo‘yiladi. Bundagi daqiq ma’nolarga rioya etgin. Bular talab etilgan sifatlardir. Har bir sifatning o‘z darajasi bordir. Bulardan eng oliysini istamoq lozim bo‘ladi. Agar mana shu sifatlarning jumlasini jamlagan kishi topilsa, bu ulug‘ zahira va buyuk g‘animat bo‘ladi. Kishi bu to‘g‘rida qanchalik ijtihod qilib to‘g‘ri topsa, ikki savob, agar xato qilsa, bir savobga ega bo‘ladi. Chunki ikki savobdan biri darhol nafsini baxillik sifatidan poklash, qalbidagi Alloh azza va jallaga bo‘lgan muhabbatini ta’kidlash va Uning toatida ijtihod etishda bo‘ladi. Bu sifatlar qalbni quvvatlantiradi va Alloh azza va jallaga yetishishga shavqlantiradi. Ikkinchi savob sadaqa oluvchining duosi va himmatiga bog‘liqdir. Chunki abrorlar qalbining holda ham, istiqbolda ham ta’siri bordir. Agar buni to‘g‘ri topsa, ikki savobni hosil qiladi. Agar adashsa, ikkinchi emas, birinchi savobni topadi. Shu sababli ham ijtihodda to‘g‘ri topuvchining savobi bu yerda ham, boshqa o‘rinlarda ham ikki barobar qilingandir. Vallohu a’lam.
Zakot oluvchi va uning haqli bo‘lish shartlari hamda olish odoblari to‘g‘risida
Bilgilki, zakotga hoshimiy, muttalibiy bo‘lmagan, Alloh azza va jalla kitobida zikr qilingan, sakkiz sinf sifatlari bilan tavsiflangan ozod, musulmon kishigina haqli bo‘ladi. Zakotni kofirga, qulga, hoshimiyga, muttalibiyga berish yo‘qdir. Ammo agar valiylari zakotni olsa, sabiy va jinniga berish joizdir. Endi sakkiz sinf sifatlarini zikr qilamiz:
uning bir kunlik ozuqasi va o‘ziga yetarli kiyimi bo‘lsa, u faqir emas, balki miskindir. Agar yarim kunlik ozuqasi bo‘lsa, unda faqirdir. Agar unda ko‘ylak bo‘lsayu ro‘molcha, mahsi, ishton bo‘lmasa, ko‘ylagining qiymati bularning barchasiga teng bo‘lmasa, ya’ni faqirlarga xos bo‘lsa, u holda faqirdir. Chunki u bu holda muhtoj bo‘lgan narsasiga ega bo‘lmagan, undan ojiz qolgandir. Faqir to‘g‘risida satri avratdan ortiq kiyimi bo‘lmasligini shart qilish durust emas. Chunki bu haddan oshishdir. Ko‘p holatda bunga o‘xshashi topilmaydi. Odam tilanchilikni qilgani uni faqirlikdan chiqarmaydi. Lekin uni kasb qilib olmagan bo‘lishi kerak. Ammo agar kasb etib, tirikchilikka qodir bo‘lsa, bu hol uni faqirlikdan chiqaradi. Agar u bir asbob bilan tirikchilik etishga qodir bo‘lsa, faqirdir. Unga shu asbobni sotib olib berish joizdir. Agar sha’niga va o‘ziga loyiq bo‘lmagan kasbga qodir bo‘lsa, bu holda ham faqirdir. Agar ilm oluvchi bo‘lsa, kasb bilan shug‘ullanish uni ilm olishdan mahrum etsa bu ham faqirdir. Qodirligi e’tiborga olinmaydi. Agar obid bo‘lsa va kasb qilish uni ibodatdagi vazifalardan, vaqtli virdlardan mahrum etadigan bo‘lsa ham kasb qilsin. Chunki kasb qilish mazkur holatdan afzaldir. Payg‘ambar (s.a.v.) aytganlar- «Halolni talab qilish farz namozlaridan keyingi farzdir» (Tabaroniy va Bayhaqiylar zaif sanad bilan rivoyat qilishgan.) Yüklə 175,38 Kb. Dostları ilə paylaş:
|