55
mənimsənilməsi vasitəsi ilə əldə edəcəyiniz nəzəri biliklərin sizin hər birinizin gələcək
fəaliyyətinizdə böyük əhəmiyyəti olacaqdır.
″
nzibati hüquq″ fənninin predmetini öyrənərkən qeyd etdik ki, bu fənnin predmetini
icra hakimiyyətinin təşkili və həyata keçirilməsi prosesində yaranan, dəyişən və xitam
olunan ictimai münasibətlər təşkil edir. Bu ictimai münasibətlər də əsasən, inzibati hüquq
normaları vasitəsi ilə nizama salınırlar.
Mühazirəmizin mövzusunun mahiyyəti də ondan ibarətdir ki, icra hakimiyyətinin
təşkili və həyata keçirilməsi prosesində yaranan, dəyişən və xitam olunan ictimai
münasibətlərin qanunvericiliyə müvafiq olaraq həyata keçirilməsinə yalnız inzibati-hüquqi
normalar, onların növləri və həyata keçirilmələri barədə nəzəri biliklərə yiyələnməklə nail
olmaq olar. Digər tərəfdən isə Sizin hər biriniz hansı xidməti sahədə xidmət edəcəyinizdən
asılı olmayaraq, gələcək xidməti fəaliyyətlərinizi həyata keçirərkən xidməti vəzifələrinizin
yerinə yetirilməsi zamanı yaranan ictiami münasibətlərin əksəriyyətinin inzibati hüquq
normaları vasitəsi ilə nizama salmış olacaqsınız.
Bu günkü mühazirəmizin mövzusunu mənimsəməklə siz birinci növbədə
Konstitusiyamızın 12-ci maddəsindən irəli gələn tələblərin, yəni dövlətin ali məqsədi olan
″
insan və vətəndaş hüquqlarının və azadlıqlarının tam təmin edilməsi tələblərinin yerinə
yetirilməsində üzərinizə düşən vəzifələri qanunçuluq çərçivəsində yerinə yetirmiş olarsınız.
kinci növbədə isə, bu mövzunu mənimsəməklə Siz, Azərbaycan Respublikası prezidentinin
9 avqust 1994-cü il ″Cinayətkarlığa qarşı mübarizənin gücləndirilməsi, qanunçuluğun və
hüquq qaydasının möhkəmləndirilməsi tədbirləri haqqında″ və 22 fevral 1998-ci il ″ nsan və
vətəndaş hüquqlarının və azadlıqlarının təmin edilməsi sahəsində tədbirlər haqqında″
Fərmanlarından irəli gələn tələbləri qanunçuluq çərçivəsində yerinə yetirmiş olarsınız.
Mövzu № 4: ″″″″ nzibati- hüquqi münasibətləri″″″″
P L A N :
G R Ş nzibati- hüquqi münasibətlərin anlayışı və onların əsas xüsusiyyətləri.
1.
nzibati- hüquqi münasibətlərin quruluşu və növləri.
2.
D O-nun fəaliyyətində inzibati hüquq münasibətləri.
N Ə
T C Ə
Ə
D Ə
B Y Y A T :
1.
Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyası.
2.
Azərbaycan Respublikasının nzibati Xətalar Məcəlləsi.2000-ci il.
3.
″ nsan və vətəndaş hüquqlarının və azadlıqlarının təmin edilməsi sahəsində tədbirlər
haqqında″ Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Fərmanı. 22 fevral 1998-ci il.
4.
″Cinayətkarlığa qarşı mübarizənin gücləndirilməsi, qanunçuluğun və hüquq qaydasının
möhkəmləndirilməsi tədbirləri haqqında″ Azərbaycan Respublikası Prezidentinin
Fərmanı. 9 avqust 1994-cü il.
5.
A.Abdullayev, F.Nağıyev. “ nzibati hüquq”. Dərslik. Bakı, 2008.
56
6.
E.Abdullayev. ″ nzibati hüquq″. Dərslik. Bakı, 2007.
7.
V. Abışov, A. smayılov, R. Nəcəfquliyev. ″ nzibati hüquq″ 1 hissə. Dərs vəsaiti. Bakı,
2007.
8.
″ nzibati hüquq″ (sxemlərdə). Dərs vəsaiti. AR D N-in Polis Akademiyası. Bakı, 2002.
9.
E.M.Kozlov, L.L.Popov. ″Administrativnoe pravo″ Dərslik.M., 2000.
10.
D.N.Baxrax. ″Administrativnoe pravo Rossii″. Dərslik. M., 2000.
G R Ş
Hüquqi dövlət quruculuğunun başlıca vəzifələrindən biri də dövlət idarəetmə
sistemində yaranan inzibati hüquq münasibətlərin nizama salınması, onların
istiqamətləndirilməsi və mühafizə edilməsidir.
Bu günkü mühazirəmizin mövzusunun köməkliyi ilə dövlət idarəetmə sistemində
yaranan hüquqi munasibətlərin anlayışı, onların növləri, quruluşu və xüsusiyyətləri haqqında
anlayış əldə etmiş olacağıq. Qeyd etmək lazımdır ki, dövlət idarəetmə sistemində yaranan
hüquq münasibətlərinin növlərindən biri də inzibati hüquq münasibətlərdir.
Hüquq-mühafizə orqanlarının əmkdaşları kimi bizim dövlət idarəetmə sistemində
yaranan inzibati hüquq münasibətləri haqqında anlayış, nəzəri biliklər əldə etməyimizin
böyük əhəmiyyəti vardır. Çünki əsas vəzifələrindən biri də dövlət idarəetmə sistemində
yaranan inzibati hüquq münasibətlərin mühafizəsini həyata keçirməkdir. kinci tərəfdən isə
inzibati hüquq münasibətləri, təkcə dövlət idarəetmə sistemində yaranmır. Hüquq mühafizə
orqanların işinin təşkilində və onların qarşısında duran vəzifələrin yerinə yetirilməsində
inzibati hüquq münasibətləri yaranır. Lakin dövlət idarəetmə sistemində yaranan inzibati
hüquq münasibətlərdən fərqli olaraq, hüquq mühafizə orqanların fəaliyyətində yaranan
inzibati hüquq münasibətləri özünə məxsus xüsusiyyətlərə malikdirlər. Bu xüsusiyyətlər
haqqında anlayışın əldə edilməsinin və onların yaranmasının əsaslarının və qaydasının
öyrənilməsinin böyük əhəmiyyəti vardır.
Sual 1.
nzibati hüquq münasibətlərin anlayışı və onların əsas xüsusiyyətləri
Azərbaycan Respublikasının hüquq sistemini təşkil edən hüquq sahələri müxtəlif
ictimai münasibətləri tənzimləyir. Lakin həm də hər bir hüquq sahəsi özünəməxsus ictimai
münasibətləri tənzimləyir. Bu da, müxtəlif hüquq sahələrinin tənzimlənən sahəsindən
(predmetindən) danışmağa imkan yaradır.
nzibati hüquq da digər hüquq sahələri kimi özünəməxsus ictimai münasibətləri
tənzimləyir, yəni inzibati hüququn tənzimləmə predmeti mövcuddur.
nzibati hüququn predmetini dövlət idarəetmə sahəsində icra hakimiyyətinin təşkili və
həyata keçirilməsi zamanı yaranan, dəyişən və xitam olunan ictimai münasibətlər təşkil edir.
Bu idarəetmə xarakterli ictimai münasibətlər də inzibati hüquq münasibətləri adlanırlar.
nzibati hüquq münasibətləri inzibati hüquq normaları vasitəsi ilə tənzimlənir.
nzibati hüquq münasibətləri - dövlət idarəetmə sistemində yaranan hüquq
münasibətlərinin növlərindən biri olaraq, hüquqi normalar vasitəsi ilə tənzimlənir.