Microsoft Word ittht docx



Yüklə 0,64 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə5/25
tarix27.10.2017
ölçüsü0,64 Mb.
#7034
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   25

13 

 

 



darənin  nisbi  sadəliyi.  Fərdi  müəssisənin  təşkili  nisbətən  az  rəsmiliklə 

ə

laqədardır.  Əlavə  iclas  və  protokollar  tələb  olunmur,  vacibi  ərizədir, 



təşkil  xərcləri  adətən  səhmdar  cəmiyyətlərin  təsisinə  lazım  olan 

xərclərdən azdır; 

 

Gəlirlərin  şəxsən  bölüşdürülməsi.  Mülkiyyətçi  gəlirləri  kiminləsə 



bölüşdürməyə borclu deyil; 

 

darəetmə  və  qərar  qəbul  etmə  funksiyalarının  bir  adamın  əlində 



cəmləşməsi.  Siz  istisna  olmaqla  məsləhətləşmək  lazım  gələcək  başqa 

sahib və ya tərəfdaş yoxdur; 

 

Çeviklik.  darə olunmasının əsasında qanun və sağlam düşüncəyə uyğun 



qəbul  edilən  operativ  qərarlar  duran  müəssisənin  bazarda  vəziyyətin 

dəyişməsinə tez reaksiya vermək qabiliyyəti var.

 

 

qtisadi  gerilik  və  işçi  qüvvəsinin  zəifliyi,  təşkilatın  özünü  nizamlaması 



mexanizmlərinin inkişafdan qalması, genişlənmə və tək hakimiyyətə funksional 

yüklənməsinin  artımı  səbəb  olur.

 

Bu  o  deməkdir  ki,  təşkilatın  işçi  qüvvəsinin 



ondan  asılı  olmağı  səbəbindən  bir  növ  hakimiyyət  bu  vəzifəni  öz  üzərinə 

götürməyə məcburdur.

 

Beləliklə, öz spesifik funksiyalarından başqa, hakimiyyət 



təşkilatın iqtisadiyyatına və onun nizama salmasına inzibati müdaxiləni həyata 

keçirməklə,  maddi  xeyirlərin  və  iqtisadi  resursların  bölgüsüylə  məşğul  olmaq, 

təşkilati  mədəniyyəti və mariflənməni həyata keçirməyə müvəssəl olur.

 

Bazar 



münasibətlərinin və xüsusi mülkiyyətin inkişafı tək başlı hakimiyyət tərəfindən 

sərt iqtisadi asılılıqlı şəxsiyyətləri formalaşdırır. 

 

ş

güzar  təşkilatlarda  hər  bir  istehsal  prоsesi  kоmpleks  xarakter  daşıyır. 



Həmçinin o, rəhbərin yerinə yetirdiyi kоnkret fərdi prоseslərdən ibarətdir. Fərdi 

prоseslərin  özləri  istehsal  əməliyyatlarına,  qəbullara  və  keçidlərə  bölünür

7



Təşkilatın  idarə  edilməsinin  mahiyyətini  açmaq  üçün  istifadə  edilən  əsas 



anlayışlar  və  kateqoriyalar  bunlardır:  idarəetmə,  sistem,  subyekt,  obyekt, 

                                                            

7

 

stehsal menecmenti Ş.Ə.Səmədzadə, Bakı 2006, səh 31 




14 

 

məqsəd  və  prinsiplər,  idarəetmə  münasibətləri,  metodlar,  funksiyalar  və 



idarəetmənin prosesi. 

 

ş



güzar  təşkilat,  onun  təsisçi  mülkiyyətindən  fərqli  olan  xüsusiləşmiş 

ə

mlaka malikdir və bunun əmələ gəlməsi mənbələri aşağıdakılardır: 



 

təsisçinin şəxsi pulu və maddi payı; 

 

məhsul  satışından,  görülən  işlərdən,  göstərilən  xidmətlərdən  və  habelə 



təsərrüfat fəaliyyətinin digər növlərindən alınan gəlirlər; 

 

qiymətli kağızların satışından əldə edilən gəlirlər; 



 

bank kreditləri və digər kreditlər; 

 

kapital qoyuluşu və büdcədən dotasiyalar; 



 

hüquqi və fiziki şəxslərin əvəzsiz verdikləri vəsaitlər; 

 

digər mənbələrdən daxil olan vəsaitlər. 



 

ş

güzar  təşkilatlarda  idarəetmə  münasibətləri  koordinasiya  və  ictimai 



ə

laqələrin  qarşılıqlı  asılılığı  əsasında  formalaşır.  darəetmə  münasibətlərində 

sosial qarşılıqlı təsirin xüsusi xarakteri tabelik, subordinasiya şərti olan özünün 

bir tərəfdən nüfuzu, digər tərəfdən bu nüfuzuna tabe xarakterinə əks olunur. 

 

Təşkilati idarəetmənin əsasını aşağıdakı istiqamətlərdə göstərmək olar:  

 

darəetmə  münasibətlərinin mahiyyəti kimi insanların qarşılıqlı fəaliyyət 



sisteminin təşkili (onların birgə həyatı bağılılığı) ; 

 

Müxtəlif  sosial-iqtisadi  sistemlərin  idarəetmə  mexanizmi  qurulması  və 



onların tənzimlənməsi; 

 

Özünü təşkil etmənin və özünü nizamlamanın mexanizmi təşkili; 



 

darəetmə prosesinin metodikası və texnologiyası seçilməsi; 

 

darəetmə sisteminin struktur elementlərinin təyini; 



 

darəetmə prinsipləri, metodları və s. 

 

 

 



 


15 

 

1.2.



  şgüzar təşkilatlarda rəhbərlik sistemin ümumi parametrləri 

 

 



qtisadiyyatın əsas vahidi kimi təşkilatı idarəetmə qərarlarını geniş tətbiq 

edildiyi  sahə  kimi  nəzərdən  keçirək.  Təşkilat  qarşılıqlı  əlaqəli  hədəflərin 

yığımına  malik  olan  müəyyən  sərhədlərlə  şüurlu  olaraq  əlaqələndirilən  sosial 

yaranmanı təşkil edir. Sistem kimi təşkilat bütövlüyü yaradan qarşılıqlı əlaqəli 

elementlərin  məcmusunu  təşkil  edir.

 

stənilən  təşkilat  açıq  sistemdir,  çünki 



xarici mühitlə qarşılıqlı təsir edir.

 

O cümlədən təşkilatda üç əsas proses reallaşır: 



xarici  mühitdən  resursların  alınması,  məhsulun  istehsalı  və  xarici  mühitə 

ötürülməsi. 

 

Rəhbərliyin  effektivliyi  üçün  liderliyin  ən  mühüm  əhəmiyyəti,  personalı 



idarə  etməyə  onun  pozitiv  və  neqativ  təsiri  məsələsinə  xüsusi  praktik 

ə

həmiyyəti  verirlər.



 

Mütəxəssislərin  arasında  indiyə  qədər  lider  haqqında 

müzakirə başa çatmamışdır, liderliyin formalaşması idarə olunandır və ya bu öz 

ə

sasında  təbii  prosesdir.  Başqa  sözlə,  lider  olurlar  və  ya  doğulurlar?



 

Bu  suala 

birmənalı  cavab  olmadığına  baxmayaraq  nəzəri  və  praktik  hazırlamalar 

təşkilatda liderliyi idarəetmə problemini ən azı beş aspektdən araşdırmaq olar: 

1.

 

Anadangəlmə  və  ya  əmələ  gəlmiş  lider  keyfiyyətləriylə  şəxslərin  və 



rəhbərlik  edən  mövqelərin  məşğuliyyəti  üçün  onların  cəlb  etməsinin  üzə 

postların  xüsusiyyətləri.

 

lk  öncə  lider  qabiliyyətlərinin  aşkar  edilməsi  və 



təşkilat hədəflərində onların istifadəsi haqqında söhbət gedir, sonra cəlb etmə 

haqqında  (  və  ya  öz  tərəfinə  çəkmə)  özünü  artıq  hazırlanmış  və  göstərmiş 

liderlər müəssisəsəyə idarəetməni yerinə yetirir. 

Lider  qabiliyyətlərinin  üzə  çıxardılmasının  bir  neçə  üsulu  mövcuddur.

 

Rəhbər  öz  növbəsində  gözlənilməz  forsmajor  hadisələrdən  sərbəst  şəkildə 



çıxmağı  bacarmalıdır.  Ona  görə  də  risklərin  qiymətləndirilməsi  və  onun 

ə

sasında  idarə  edilməsi  həm  də  itkilərin  azaldılmasına  imkan  verər



8

.  Bura 


yoxlama və başqa psixoloji metodlar, rəhbərlik edən vəzifələrə gənc iddiaçıların 

                                                            

8

 

qtisadi riskologiya, Ş.T. Quliyeva, Bakı 2009, səh 64



 


Yüklə 0,64 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   25




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə