Microsoft Word ittht docx
Yüklə 0,64 Mb. Pdf görüntüsü
|
16
tərcümeyi-halının və əmək stajının öyrənilməsi, özünü artıq necəsə göstərmiş insanların seçimi və s. daxildir.
Tanınmış amerikalı tədqiqatçı liderlik Stiven Kovi iddia edir ki, liderlərin işgüzar fəallığın nəinki yuxarı səviyyələrdə hətta bütün səviyyələrdə tapmaq olar 9 . Ən yaxşı liderlər adətən dəyərlərin ümumi kompleksinə tərəfdardırlar, hansına ki, ədalət bərabərlik, qərəzsizlik, bütövlük, dürüstlük, etibar daxildir. Hər bir insan aşağıdakı səkkiz meyarların köməyi ilə liderliyə özünün yararlı olmasını müəyyən edə bilər: 1)
fasiləsiz özünü təkmilləşdirmə; 2)
başqalarının işinə diqqətlə yanaşmaq; 3)
müsbət enerji, xeyirxahlıq emissiya və mənfi enerji münaqişənin aradan qaldırılması; 4)
5)
vaxtın və səylərin rasional bölgüsü; 6)
daxili əminlik, optimizm, hadisələrə təzə baxış, macəralar kimi həyatın götürməsi; 7)
özünütənqid etmə, dözüm, tolerantlıq, başqaların xidmətlərini və özünü ifadə etməyə onlara bərabər hüququnun tanınması; 8)
Bu tipli liderlər əllərində hakimiyyət uzun müddət saxlıya bilirlər. Məhz onlar yuxarıda göstərilən şəksiz nüfuza malik olan həqiqi liderdir 10 .
2.
Liderliyin inkişafı — məqsədyönlü formalaşmadır və uyğun olan keyfiyyətlərin və bacarıqların dərinləşməsidir.
Təşkilatda liderliyin idarəetmə probleminin bu aspekti çox və ya az miqdarda formalaşdırmaq, öz-özünə təhsil alma, təlimlər və praktik təcrübə yolu ilə lider qabiliyyətlərini inkişaf etdirmək imkanlarını nəzərə alınır.
Onların istifadəsi “lider olmağa” qrupun və ya kollektivin tanınmasını əldə etməyə kömək edir. Bu prosedurlara daxildir.
9
правила успешного лидера, Стивен Кови, "Альпина Паблишер", — 2013, səh 19. 10
Веснин В.Р. Менеджмент для всех. - М., 2006, səh 116
17
a) Möhkəm lider olmaq arzusu, özündə əminliklər, hazırlıqlar qərarlar qəbul etmək və məsuliyyəti öz üzərinə almaq, ümumi məqsədlərin reallaşdırmasında ardıcıllıqlar və inadlar, şəxsi gücün şüurları, hədəfin nailiyyətinə inamlar, azarkeşlik və s. məqsədlərə nail olmaq üçün əxsi motivasiyanın hazırlanması və ya təkmilləşdirməsi; b)
Həmdə bu keyfiyyətlər ilk növbədə, peşəkar səriştə, təmizlik (səmimiyyət, ortaq- görülmüş əxlaqi normalara riayət) var ki, onsuz bir qayda olaraq nüfuz qazanmaq mümkün deyildi. Ağlın çevikliyi, bacarığı, inkişaf etmiş intellekti, görünən problemlərin mahiyyətini anlamaq sürəti, məqsədlərini planlaşdırmaq və s. aiddir. c)
Lider və onun xeyirxahlığından sosial etibarlılığı təmin edilməsi, qrupunun üzvləri ilə münasibətlərdə ünsiyyət mədəniyyəti hesab edilir: fikirlərini aydın və dəqiq ifadə etmək bacarığı, onları anlamaq, dərk etmək bacarığı, digər insanların ləyaqətinə hörmət, diqqət, məsləhət vermək, qeydlər etmək, düzgün dinləmək, əməkdaşlarının qayğı və problemləri göstərmək, onlara dəstək və s. d)
maraqlarını, sorğular və gözləntilərinin alınması, bacarıq və vərdişlərini bilmək və xüsusiyyətlərini nəzərə almaq. Liderlik üçün öz güclərinin və qrupun imkanlarının vəziyyətini düzgün qiymətləndirilməsi daha çox ə həmiyyətlidir. Qrup fəaliyyətinin bu müvəffəqiyyəti olmadan uğur əldə edilə bilən deyil. Təkrarlanan uğursuzluqlar adətən liderə inamın itkisinə aparır.
3.
Qrup üzvlərinin təşkilati məqsədləri ilə sıx əlaqə, fərdi məqsəd və maraqlarının inteqrasiyası, ehtiyaclarının həyata keçirilməsi, nümayəndəlik və kollektivin ayrı-ayrı üzvlərinin qrup kimi bütövlükdə maraqlarının qorunması bu təşkilatın fəaliyyətinə zərər vuran dağıdıcı qrupların yaranması üçün şəraiti
18
aradan qaldırır, həmçinin əməkdaşlar gözlərində rəhbərin nüfuzunu və emosional liderliklə bağlı işgüzar liderliyin əhəmiyyətini yüksəldir. 4.
Formal və qeyri-formal liderliyin rəhbərin fəaliyyəti ilə əlaqələndirilməsi.
Tabe olanlar həmişə rəhbərlikdə müdiri görməməyi arzu edirlər və ya emosiyaları quru texnokratın həyəcanlarından məhrum olmuş, həm də ən yaxşı ə xlaqlı keyfiyyətlərə malik olan, yalnız təşkilatın effektivliyi haqqında və özü haqqında şəxsən qayğısına qalmayan insan əməkdaşlara daha yaxın hesab etmək olar.
5.
Liderlərin təşkilati inteqrasiyası, onların fəaliyyətinin və dağıdıcı liderliyin aradan qaldırmasının konstruktiv istiqamətinin təminatı.
Liderlərin inteqrasiyası mövcud rəhbərin loyallığının təminatını güman edir. Təşkilatın hədəflərinin reallaşdırmasına əsaslandırılmış ən bacarıqlı işçilərin seçilməsinə dəstək onların peşəkarlıqla vəzifələrinin artması, təbii surətdə yaranmış qruplarla və onların liderləriylə xeyirxah münasibətlərin və əməkdaşlığın qaydaya salması, formallaşdırılması məqsədəuyğundur.
Sosial-psixoloji ədəbiyyatlarda təsnifatı üzrə bölmə rəhbərliyinin liderlik müxtəlif tipləri mövcuddur. Liderləri mövcudluğuna görə üç əsas tiplərə ayırırlar: Avtoritar tipli lider; Demokratik tipli lider; Neytral tipli lider.
Avtoritar tipli lider üçün sərt, təkbaşına qərarların qəbulu səxsi keyfiyyətlər kimi ilə xarakterizə olunur.
Demokratik tipin lider münasibətlərin qeyri-formal insan aspektinə maraq göstərərək konkret qərarların hazırlanmasına (təkmilləşdirməsinə) cəhd edir.
Liderin neytral tipli üçün kollektiv işlərdən kənar tam tənhalıq xarakterikdir. Təşkilatda liderin Yüklə 0,64 Mb. Dostları ilə paylaş:
|