Microsoft Word kapak doc Ankara üNİversitesi
Yüklə 96,48 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 7.3.3.4 Krom (Cr)
- 7.4.1 Schoeller diyagramı
67 Tez Kapsamında örneklenen su noktalarının tümünde belirleme sınırları içinde kalan bakır derişimleri tüm numuneler için benzer değerler almakta ve 0,012-0,035 g/l arasında değişmektedir. 7.3.3.4 Krom (Cr) Mağmatik kayaçlarda minör bileşen olarak ve bazik-ultrabazik kayaçlarda genellikle kromit minerali halinde bulunan krom, endüstriyel ve tarımsal kaynaklı olarak da yeraltısuyuna katılmaktadır. Krom mineralerinin de bakır mineralleri gibi çözünürlüklerinin düşük olması dolayısıyla yeraltısularındaki derişimleri 0,01 mg/l’nin altındadır. Dünya Sağlık Örgütü ve Türk Standartları Enstitüsü tarafından belirlenen içme suları için izin verilebilen en yüksek krom derişimi 0,05 mg/l olarak belirlenmiştir. Tez kapsamında örneklenen bazı soğuk su noktaları ve bir adet Kızılırmak örneği hariç tümünde krom derişimleri belirleme sınırları içinde yer almakta, birbirine yakın değerler sergilemekte ve 0,33-0,55 µg/l arasındadır. 7.4 Hidrokimyasal Analiz Sonuçlarının Diyagramlarla Değerlendirilmesi Bu bölümde araziden elde edilen fizikokimyasal değişkenler ve örneklerde yapılan hidrokimyasal analiz sonuçları Schoeller, Piper, Dairesel ve Stiff diyagramları ile değerlendirilerek su tipi, su-kayaç ilişkisi açısından yorumlamalara gidilmiştir. 7.4.1 Schoeller diyagramı Hidrokimyasal analiz sonuçları yarı logaritmik Schoeller (1962) diyagramında (Şekil 7.1) incelendiğinde Bayramhacılı kaynak alanında farklı noktalardan ve farklı dönemlerde alınan örneklerin benzer karakterde oldukları saptanmıştır. Bayramhacılı bölgesine ait sıcak sular genel olarak katyonlar bakımından rCa +2 > r(Na + + K + ) > rMg +2 şeklinde, anyonlar bakımından ise rHCO 3 - > rCl - > rSO 4 -2 şeklinde dizilmektedir. Bulut Motel sondajından alınan örnekte ve BKK-2 örneğinde anyonlardaki dizilim rHCO 3 - > rSO 4 -2 > rCl - şeklinde gerçekleşmektedir. Bu bölgeye ait tüm sıcak sularda baskın 68 katyon Ca +2 , baskın anyon ise HCO 3 - ’ tır. Bunların dışında Na + ve Cl - (BKK-2 ve BMS hariç) ikincil katyon ve anyonlardır (Çizelge 7.6). Tekgöz ve Çiftgöz kaynaklarından alınan örnekler ise Şekil 29’daki Schoeller (1962) diyagramında katyonlar bakımından rCa +2 > rMg +2 > r(Na + + K + ) şeklinde, anyonlar bakımından ise rHCO 3 - > rSO 4 -2 > rCl - şeklinde dizilim sergilemektedirler. Bu durum suların benzer kökene sahip olduklarına işaret etmektedir. Bölgedeki tüm örneklerde hakim katyon Ca +2 , hakim anyon ise HCO 3 -’ tır. Mg +2 ikinci derecede baskın katyonu, SO 4 -2 ise ikinci derecede baskın anyonu temsil etmektedir. Bayramhacılı köyü civarından alınan soğuk su örnekleri ise anyon ve katyonlar bakımından düşük derişimlerde zenginleşmişlerse de Schoeller (1962) grafiğinde (Şekil 7.1) sıcak sularla benzer dizilimler sergilemektedirler. Bu örneklerin katyon dizilimleri rCa +2 > r(Na + + K + ) > rMg +2 , anyon dizilimleri ise BSK-4 örneği hariç rHCO 3 - > rSO 4 -2 > rCl - şeklinde gerçekleşmiştir. BSK-4 örneğinin anyon dizilimi ise rHCO 3 - > rCl - > rSO 4 -2 şeklindedir. Sularda hakim katyon Ca +2 , hakim anyon HCO 3 - iken Mg +2 ikinci derecede zenginleşmiş katyonu, SO 4 -2 ise ikinci derecede baskın anyonu temsil etmektedir. Bayramhacılı yakınlarından alınan iki adet Kızılırmak Nehri örneği ise Şekil 7.1’de sunulan Schoeller (1962) diyagramında üst üste çakışmıştır ve iyon dizilimleri katyonlarda rCa +2 > r(Na + + K + ) > rMg +2 , anyonlarda ise rSO 4 -2 > rCl - > rHCO 3 - şeklindedir. Kızılırmak Nehri örneklerinde baskın katyon Ca +2 , baskın anyon ise SO 4 -2 iken katyonlarda Na + ve anyonlarda ise Cl - ikincil iyonlar olup son derece zenginleşmiştir. Elde edilen bu verilere göre katyonlar bakımından Ca +2 , anyonlar bakımından ise HCO 3 - ‘ca zengin olan Bayramhacılı sıcak ve mineralli su kaynaklarının baskın olarak bölgede temeli oluşturan Kırşehir metamorfitlerine ait mermerlerden beslendikleri tahmin edilmektedir. Sularda ikinci derecede zenginleşmiş olan katyonlardan Na + ’un siyenitoid ve tüflerden, Mg +2 ’un ise olivin ve piroksen bazaltlardan beslenim sonucunda suya katıldıkları düşünülmektedir. Bu nedenledir ki siyenitoidlerin ve 69 volkanosedimanterlerin yaygın olarak bulunduğu Bayramhacılı kaynak alanına ait örneklerde Na + ikincil katyon iken Miyosen-Alt Pliyosen volkanitlerine ait olivin bazalt ve piroksen bazaltlardan oluşan Tekgözköprü volkanitlerinin geniş yayılım gösterdiği bölgede bulunan Tekgöz ve Çiftgöz kaynaklarında ikincil katyon Mg +2 ’dur. Sıcak sulardaki Cl - derişimleri incelendiğinde Bayramhacılı kaynak alanına ait örneklerinden elde edilen değerlerin Tekgöz ve Çiftgöz örneklerine göre çok yüksek olduğu saptanmıştır. Bu durum Bayramhacılı sularının derin dolaşıma sahip oldukları ve su-kayaç etkileşiminin bu sularda daha etkin olduğunu göstermektedir. Şekil 7.1 Çalışma alanındaki su noktalarına ait Schoeller (1962) diyagramı Kızılırmak’da SO 4 -2 ve Cl - derişimlerinin yüksek olması başta Bayramhacılı olmak üzere sıcak suların oluşumu sırasında yukarıya yükselirken nehir sularının bu iyonlarca Kızılırmak tarafından kısmen kirletilmiş olabileceğine işaret etmektedir. Yüklə 96,48 Kb. Dostları ilə paylaş:
|