6
var. Bu başqa ifadə ilə çoxlar təklər üçün yaşayır prinsipidir. Və yaxud hər tək - çoxluğun
fəaliyyəti və onunla əlaqələr vasitəsilə yaşayır. Bu prinsip insan cəmiyyətində,
heyvanlarda, canlılarda, cisimlərdə mövcuddur. Dünya bu prinsiplə yaşayır.
Real həyatda, bəzi fərdlər bu qanunu özünün üstün hüquqlar, üstün xeyir almaq
qanunu kimi qavrayır, çoxluğun məhz onun üçün birtərəfli çalışmağa borclu olması kimi
anlayır. Tək- çox münasibətlərində Çoxun da insan şüuruna malik olması, anlaması
əks reaksiyalar yaradır, konflikt, müharibələr, təbiətin dağılması, kasıblıq və harınlıq
meydana gəlir. İnsanlar təbii – “ nə qədər xeyir alırsansa, o qədər də tərəfdaşa xeyir
verməlisən “, və yaxud “bərabər əmək, bərabər nəticələr bölgüsü “- qanununu düz başa
düşmürlər. Yəni bərabər xeyirli əməkdaşlıqı qəbul edə bilmirlər. İnsan zəkası bu prinsipə
əməl etməyə–lakin effektiv, hamının xoş həyatına gətirəcək formada istifadə etməyə
imkan verir.
Məhz bu kitabda daha ağıllı(rasional) cəmiyyətə daha çox uyğun gələn “həm özün,
həm mühitin üçün bərabər xeyir” prinsipi, başqa sözlə “hər kəsin həm özünün, həm
başqalarının - həm indiki nəslin , həm gələcək nəslin, həm təbiətin bərabər xeyrinə uyğun
fəaliyyət”
prinsipi müdafiə olunur.
Kapitalın hakimiyyətinə yox deyin və onun boğazına buxovu keçirin və ucunu
cəmiyyətin əlinə verin. Ona azadlıq verməyin, nə istəyir eləsin, cəmiyyəti özünə nökər
edib varını artırsın, özünə yaxşı həyat, cəmiyyətə isə pis həyat versin. Onu insanlığa
xidmət eləməyə məcbur edin. Bu sizin haqqınızdır. Liberal bazar bəşəriyyəti fəlakətə
sürükləyir. Məhz bazarın cəmiyyəti idarə etməsindən ibarət olan müasir kapitalizm
bəşəriyyətə daha çox bəlalar gətirəcəkdir. Kapital məhz sizin sayənizdə öz ölkənizdə
hakimiyyətə sahib olmuşdur və dünya ağalığı və hamıdan, hər işdən, bütün Yer kürəsi
təbiətindən pul çıxartmaq məqsədini güdür. Kapital sahibinə imkan verməyin, sizin
əməyinizlə və təbii sərvətlərinizlə və sizi istismar edərək layiq olmadığı gəlirin böyük
hissəsini özünə götürüb sonra onu harın yaşamağına, silahlanmağa, müharibələrə yeni
döyüş silahları yaratmağa, təbiəti korlamağa, dünyada aclıq və kasıblıq yaratmağa sərf
etsin. Kapitalistin əldə etdiyi xalis gəlirə elə normalar qoyun ki, o ancaq optimal və zəruri
ehtiyaclarını ödəyəndən sonra bu gəlir yenə cəmiyyətin inkişafına, problemlərinin həllinə
xidmət etsin. Cəmiyyətin zərərinə, bu var - dövlətin – milli gəlirin boş , mənasız,
səmərəsiz sərf edilməsinə qarşı qanuni normalar yaradın . Bu tədbirin əxlaqi cəhətdən
düzgün olması bu kitabda verilib
.
Pul-kapital insanlığa bəla olmuşdur - insanları əxlaqsızlığa sürükləyən, qudurdan,
müharibələrin, konfliktlərin səbəbkarı, insanı - insana qul edən, insanın səsini alan, ağa
qara dedirdən, bir cüzi miqdarda insanı ağa edən, var içində üzdürən, digər böyük sayda
insanları kasıb edən kapitaldır – kapitalı idarə edən sahibləridir. Kapitalın xüsusiyyəti
belədir. Siz də kapitalist olsanız belə olacaqsınız.
Mən hər bir insanı idrakın imkanlarından istifadə etməyi çağırıram.
Bu kitabın indiyədək olmuş bütün baxışlardan, nəzəriyyələrdən və kitablardan
aşağıdakı üstünlükləri vardır:
1. İnsanın təkcə özünə əxlaq və davranış haqda məsləhətlər verməkdən əlavə insanın
yaşadığı mühitin - ictimai sistemin və təbii mühütin səmərələşdirilməsi, insanın xoş
həyat ehtiyaclarına uyğunlaşdırılması məsələsini qoyur.
2. Bu məsələni qoymaqdan əlavə o yeni rasional cəmiyyət quruluşunun layihəsini verir.
Belə bir quruluşun zəruriliyi mövcud fəlsəfi və siyasi biliklərin müdafiəçilərinin,
7
azad olmayan alimlərin, filosofların və din xadimlərinin heç yadına da düşmür.
Onlar mövcud quruluşların yaratdığı problemlərin həllinə çalışırlar. Bu boş işdir və
mümkün deyildir.
3. Burada yeni və təkmilləşdirilmiş rasional əxlaq və davranış normaları; yeni rasional
ictimai quruluş, yaşamaq və fəaliyyət üçün məsləhətlər verilmişdir. Mövcud dinlər,
quruluşlar və dövlətlər bundan dəfələrlə geri qalır. Və təşkilat, idarə, mədəniyyət,
davranış, əxlaq nümunəsi – etalonu ola bilməzlər. Onlar məhz qeyri - etik həyatın ,
amorallığın və ədalətsizliklərin yaradıcıları və qoruyucularıdırlar.
4. Kitabda rasional inkişaf üçün, rasional həyat üçün ən effektif iqtisadi və təşkil
prinsipləri verilmişdir. Belə ki, mövcud prinsiplər və həyat , iqtisadiyyat və idarə
modelləri cəmiyyətin effektiv inkişafına və bərabərliyinə və hər insanın
xoşbəxtliyinə gətirmir.
5. Dünyanın quruluşunun tam aydın təsvir edir və insana dünyanı və özünü dərk etmək
üçün aydın yol göstərir.
6. İnsanlara problemlərdən xilas olmaq və rasional tədbirlər görmək yollarını,
metodlarını öyrədir.
7. Azad düşünmək yolunu öyrədir, insanları onları məhdudlaşdıran köhnə anlayış və
dini doqmalardan xilas edir.
8. Cəmiyyət üzvlərinin hər birinin taleyi və haqqı haqda yeni prinsip verir. Bu , «
cəmiyyət böyük ailədir, onun hər bir üzvünün ləyaqətli, insani həyatına cəmiyyət
məsuldur, cəmiyyət üzvlərinin iştirakı ilə və onların tutduğu ərazidə ümumi təbii
ehtiyatlardan qazanılan bütün məhsul və gəlir bir neçə adamın , və ya qrupun
xeyrinə və onların xoşu ilə sərf oluna bilməz, bu bütün üzvlərin - iştirakçıların
ümumi xeyridir» prinsipidir.
Bu kitab yeni eranın - yeni rasional düşüncə ilə dərk ediləcək və yaradılacaq
rasional, yəni kamil bəşəri dünyanın başlanğıcını qoyacaq orijinal yazılmış əsərdir. Bu
kitab digər kitabların xülasəsi və ya konspekti deyil. Mən bu kitabda öz düşüncələrimi
təsvir etmişəm və bəzi tarixi mənbələrə istinad edərək oxucuların asan başa düşməsi
üçün onların fikrini sübutlar kimi qeyd etmişəm. Kitabda hər bir mülahizənin arxasında
hökmən hədsiz sübutlar var, bu bəzən göstərilməsə də, var və tapıla bilər.
Mən bu kitabla digər kitabların fərqini öyrənməyi və araşdırmağı, fəlsəfi və ictimai
qiymətləndirməni gələcək nəslin öhdəsinə buraxıram.
Bu kitabda mən yalnız öz fikrimi ifadə edirəm. Mənim məqsədim absolyut bilik
sintez etmək və təqdim etmək deyil, sizi düşündürmək, həqiqəti özünüzün tapmağınıza
kömək etməkdir.
Rasional cəmiyyət ideyasında :
1) Tək adamların fikirlərinin başqalarına qəbul etdirilməsi qəbul edilmir, bu azad
düşüncənin əksinə olardı, bu diktaturanın yaranmasına yol açardı, bu çox zərərli
istismarçı, dələduz, hiyləgər, və yaxud həyatdan uzaqlaşmış asketik, ruhlara və
uydurulmuş qeyri - adi fövqəltəbii qüvvələrə sitayiş edən qrup və bandaların
yaranmasına səbəb olardı.
2) Elm və sağlam düşüncə ilə əsaslandırılmayan, həqiqəti əks etdirməyən, təcrübədə
sübut edilə bilməyən irrasional ideya və fikirlər qəbul edilə bilməz. Bu tələb insanların
bir - birinə baxaraq və ya qorxu altında, təbliğat nəticəsində səhv ideya və fikirləri qəbul