77
Мисал цчцн, маддялярин торпаьын цст гатында чеврилмяляри
вя бухарланмасынын лаборатор шяраитиндя нязарят олунмасыны
тядгиг етмяк олар.
Лаборатор тяърцбяляриндя чиркляндириъи маддялярин торпаг
тяряфиндян сорбсийасыны (удулмасыны) вя чеврилмясини юйрянмяк
олар. Лакин, алынан нятиъяляри бцтцн торпаг нювляриня аид етмяк
олмаз, диэяр тяряфдян лабораторийада эедян просесляр тябиятдя
эедян просеслярдян кяскин фярглянир.
Истиликханаларда вя лабораторийа шяраитиндя торпаг нцму-
няляри цзяриндя апарылан тядгигатлары цмумиляшдиряряк конкрет
чиркляндириъиляр щаггында мцфяссял мялуматлар ялдя етмяк
олар.
3.2. Avtomatladırılmış nəzarət sistemləri
Еколожи тядгигат методларынын стасионар аваданлыглар база-
сынын ясасыны, комплекс шякилдя техники васитяляр – автоматлаш-
дырылмыш нязарят sistemləri (АНS) тяшкил едир.
Щазырда автоматлашдырылмыш нязарят sistemləri (АНS)
дцнйанын бцтцн инкишаф етмиш юлкяляриндя тяшкил едилмиш вя
фяалиййят эюстярир.
АНS-нин щялл етдийи
мясяляляри бир нечя qrupa бюлмяк
олар: сянайе, шящяр, яйалят, цмумидювлят вя глобал.
Сянайенин АНS-nin vəzifəsi сянайе мцяссисяляринин
зийанлы туллантыларына нязарят етмяк вя онларын чиркляндириъилик
дяряъясини мцяййян етмякдир. Нязарят мянтягяляри мцяссися
туллантыларынын ян чох йайылдыьы зоналарда йарадылыр. Туллантылар
газ щалында вя бярк щиссяъиклярин тцстц иля бирликдя олдуьу
щалда оларса, кцляйин йашайыш мянтягясиня доьру ясдийи
йерлярдя йарадылыр.
Шящяр АНS-и шящяр яразиндя йерляшян сянайе мцясси-
сяляри вя няглиййат васитяляринин атмосфери чиркляндирмя дяря-
ъясиня нязаряти щяйата кечирир. Бу нязарят системляри шящярдя
йерляшян сянайе мцяссисяляринин туллантыларынын зярярлилик
дяряъясини мцяййян етмяк, онларын туллантыларынын су щювзя-