Microsoft Word milli inkishaf doc
Yüklə 4,51 Kb. Pdf görüntüsü
|
ƏL İ H ƏS ƏNOV 160 sürətlə itirmişdir. Bütün bunlar həmin dövrdə ölkənin siyasi və sosial-etnik təhlükəsizliyi üçün ciddi təhdidlər yaratmışdır. Məlumdur ki, dövlətin siyasi hakimiyyətinin, ölkənin sosial-ictimai strukturlarının, milli-etnik cəmiyyətlərin və s. daxili institutların fəaliyyətinin səmərəlilik dərəcəsi və daya- nıqlığı ictimai-siyasi təhdidlərin müvəffəqiyyətlə dəf edilməsi zamanı ortaya çıxır. Siyasi təhlükəsizliyin təmin olunması əsasən ictimai-siyasi sabitliklə bağlıdır və bu istiqamətdə döv- lət hakimiyyətinin apardığı siyasətin uzaqgörənliyindən ası- lıdır. Bunları nəzərə alaraq, Ümummilli lider Heydər Əliyev 1993-cü ildə vətəndaş müharibəsi təhlükəsi ilə üzləşmiş Azər- baycan cəmiyyətində ictimai-siyasi sabitliyin, qanunçuluğun və vətəndaş birliyinin təmin olunması və qorunub saxlanıl- masını dövlət siyasətinin prioritet vəzifəsinə çevirdi və milli təhlükəsizlik maraqlarının əsası kimi müəyyənləşdirdi. Azər- baycanın ictimai-siyasi təhlükəsizliyinə qarşı yönəlmiş təh- didlərin aradan qaldırılmasının əsas və ən mühüm şərtini ictimai-siyasi sabitliyin təmin olunmasında görən Heydər Əliyev o dövrdə bəyan edirdi ki, biz nəyin bahasına olursa- olsun respublikada ictimai-siyasi sabitliyin pozulmasına yol verməyəcəyik, ölkə daxilində anarxiya və xaos yaradılmasına yönəldilmiş hallarla qətiyyətlə mübarizə aparacağıq, Azər- baycanda qanunçuluğu, milli dövlətçiliyi möhkəmləndirmək üçün bütün imkanlarımdan istifadə edəcəyik. 90 Milli təhlükəsizlik sistemində ictimai-siyasi, sosial-etnik təhlükəsizliyin mahiyyəti, məqsədi və vəzifələri ilə bağlı ümu- mi istiqamətlər Azərbaycan Respublikasının Milli Təhlükəsiz- lik Konsepsiyasında öz əksini tapmışdır. Sənəddə ölkə daxilin- 90 Bax: Əliyev H.Ə. Müstəqilliyimiz əbədidir: çıxışlar, nitqlər, bəyanatlar, məktublar, müsahibələr.Birinci kitab: iyun, 1993 – may, 1994 / bur. məsul R. Mehdiyev. Bakı, 1997, s. 183 AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASININ MİLLİ İNKİŞAF VƏ TƏHLÜKƏSİZLİK SİYASƏTİNIN ƏSASLARI 161 də qanunun aliliyinin təmin olunması, ictimai asayişin qorun- ması, insan hüquq və azadlıqlarının müdafiəsi dövlətin əsas daxili idarəçilik funksiyaları kimi təqdim edilir, bu funksiyaları pozmaq cəhdi, separatçılıq, etnik, siyasi və dini ekstremizm kimi hallar milli təhlükəsizliyin mümkün təhdidləri hesab olu- nur və öz məzununa görə ictimai-siyasi təhlükəsizliyə təhlükə kimi dəyərləndirilir. İctimai-siyasi təhlükəsizlik dedikdə şəx- siyyət, cəmiyyət və dövlətin maraqlarını təmin edən siyasi sis- temin, siyasi münasibətlərin və institutların xarici və daxili təhdidlərdən müdafiəsi vəziyyəti başa düşülür. 91 Milli Təhlükəsizlik Konsepsiyasında Azərbaycan Respub- likasının ictimai-siyasi təhlükəsizliyinin təhdidləri sırasına öl- kənin konstitusiya quruluşunun sarsıdılması, ictimai-siyasi sa- bitliyin pozulması, sosial-siyasi qarşıdurmanın qızışdırılması, cəmiyyətdə xaos və münaqişələrin yaradılması, vətəndaşların siyasi hüquq və azadlıqlardan məhrum edilməsi, Konstitusiya- nın tələbləri ilə real siyasət arasında uyğunsuzluq, müxtəlif si- yasi qüvvələrin toqquşması, qanunun aliliyinin pozulması, və- təndaş cəmiyyətinin dövlət hakimiyyəti institutları üzərində zəif nəzarəti, etnik separatizm və millətçilik, etnik münasibət- lərin kəskinləşməsi və s. kimi məsələlər göstərilir. 92 Azərbaycanın siyasi təhlükəsizliyinin obyektlərinə- ölkə- nin ərazisi, dövlət və ictimai-siyasi institutlar, hakimiyyət strukturları, vətəndaşların və sosial qrupların hüquq və azadlıq- ları, subyektlərinə isə siyasi təhlükəsizliyin təmin edilməsini həyata keçirən orqanlar, cəmiyyət və vətəndaşlar daxil edilir. İctimai-siyasi təhlükəsizliyin təmin olunması sistemi özündə ictimai-siyasi təhlükəsizliyinin təmin edilməsi zamanı tətbiq 91 Azərbaycan Respublikasının Milli Təhlükəsizlik Konsepsiyası: //http://e- qanun.az 92 Yenə orada ƏL İ H ƏS ƏNOV 162 olunan bütün vasitələri, metod və üsulları, eləcə də ictimai- siyasi təhlükəsizlik siyasətini birləşdirir. İctimai-siyasi, sosial- etnik təhlükəsizliyin təmin olunması və milli insan resursları- nın idarə edilməsi siyasəti əsasən ölkədaxili ictimai institutlar, siyasi vasitələr, milli ehtiyatlar və s. vasitəsilə idarə edilir və təmin olunur. Bu istiqamətdə milli siyasətin formalaşdırılması və həyata keçirilməsi həm də ölkənin siyasi sisteminin mövcud vəziyyətini və inkişaf dinamikasını, dövlətin yerləşdiyi geosi- yasi ərazinin ətraf aləmlə (xarici aktorlarla) bağlılıq dərəcəsini, etnik-sosial vəziyyəti və s. məsələləri nəzərə almaqla müşaiyət olunur. Siyasi təhlükəsizliyin təminatı sahəsində ölkənin dövlət idarəçiliyinin effektivliyinin və cəmiyyət həyatının dayanıq- lığının əsas göstəricilərindən biri ictimai-siyasi sabitliyi təmin etmək və cəmiyyətdə vətəndaş həmrəyliyi yaratmaq qabiliyyəti hesab olunur. İctimai-siyasi təhlükəsizlik ehtiyacı həm də ölkə daxilində siyasi fəaliyyət həyata keçirən əksər institutların fəa- liyyətlərini yaradıcı-konstruktiv məcraya yönəltməklə, onların öz maraqları çərçivəsində cəmiyyəti böhrana sürükləyə biləcək dağıdıcı qüvvəyə çevrilməkdən çəkindirir. İctimai-siyasi və sosial-etnik təhlükəsizliyin təmin olunması hər bir ölkədə, ilk növbədə xüsusi xidmət orqanlarının səmərəli fəaliyyətinin öl- çüsü olmaqla yanaşı, həm də bütövlükdə dövlət hakimiyyətinin apardığı daxili və xarici siyasətin ölkə vətəndaşları tərəfindən dəstəklənməsi səviyyəsinin, ölkənin nüfuzlu ictimai-siyasi ins- titutlarının hakimiyyətə münasibətinin göstəricisi hesab olunur. Geniş mənada götürsək, ictimai-siyasi və sosial-etnik təhlükə- sizlik cəmiyyətin siyasi sisteminin sabitliyinin və effektiv inkişafının təmin olunması prosesidir. O, müxtəlif xarakterli təhlükələr, çağırışlar, risk və təhdidlər şəraitində dövlətin və cəmiyyətin dinamik inkişafını təmin etmək qabiliyyətini ifadə AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASININ MİLLİ İNKİŞAF VƏ TƏHLÜKƏSİZLİK SİYASƏTİNIN ƏSASLARI 163 edir. Burada bir məqamı vurğulamaq olar ki, siyasi sistemin xarakteri ictimai-siyasi təhlükəsizliyin təmin edilməsi üsulları və məqsədlərinin formalaşmasına birbaşa təsir göstərir. Mə- lumdur ki, istənilən dövlətin siyasi təhlükəsizliyinin təmin olunmasında əsas rolu ölkənin siyasi elitasının səviyyəsi və dəyanəti, ali hakimiyyət orqanlarını funksional fəaliyyəti, həm- çinin dövlətin təhlükəsizliyin əsas subyektləri hesab olunan güc strukturlarının fəaliyyəti oynayır. Demokratik siyasi siste- min mövcud olduğu dövlətlərdə ictimai-siyasi təhlükəsizliyin təmin olunması prosesində müvafiq hakimiyyət orqanları ilə yanaşı, digər təbəqələr, ictimai təşkilatlar, bütövlükdə vətəndaş cəmiyyəti də yaxından iştirak edir. Bu baxımdan, Azərbaycan Respublikasının milli təhlükəsizliyinin təmin olunmasında müvafiq dövlət strukturları ilə bərabər bütöv cəmiyyət iştirak edir, yaranan təhlükələr haqqında rəsmi qurumları xəbərdar edir, dövlətin təhlükəsizliyi, habelə vətəndaşların hüquq və maraqlarının müdafiə olunmasına bütün qanuni vasitələrlə ça- lışır. 93 Bu isə onu göstərir ki, cəmiyyətin mütərəqqi inkişafının təmin olunması və siyasi sistemin davamlılığına təminat verilməsi dövlətlə vətəndaş cəmiyyəti institutlarının birgə səylərindən çox asılıdır. Qeyd edək ki, ictimai-siyasi və sosial-etnik təhlükəsizliyin təmin olunmasına təsir göstərən mühüm amillərdən biri də siyasi maraqlardır. Azərbaycanın geosiyasi vəziyyətinin xüsu- siyyətləri, təbii resursları, əhalisi və milli tərkibi, sosial-iqtisadi inkişaf səviyyəsi, xarici və daxili təhdidlərin mövcudluğu, döv- lət quruluşu, siyasi mədəniyyəti və s. siyasi maraqların forma- laşmasında mühüm təsir göstərir. Milli təhlükəsizlik Konsep- 93 Bax: Milli təhlükəsizlik haqqında Azərbaycan Respublikasının Qanunu: http://e-qanun.az Yüklə 4,51 Kb. Dostları ilə paylaş:
|