______________________
Milli Kitabxana_____________________
287
MOLLA NƏSRƏDD N N YORĞANI
(“Gecə yatmaq zamanı çatmış idi”)
(Səh.123)
lk dəfə “Günəş” qəzetində (23 noyabr 1910, № 75) “Ə.S.” imzası ilə çap
olunmuşdur. Birinci nəşrdən başqa, bütün nəşrlərə daхil edilmişdir.
1
Bütün nəşrlərdə aldılar yorğanı ifadəsi əvəzinə: yorğanı qapdılar.
UŞAQ VƏ PUL
(“Kuçədən bir çocuq yüyürdü
evə”)
(Səh.124)
lk dəfə “Yeni füyuzat” jurnalında (23 noyabr 1910, № 6) “Ə.Sabir” imzası ilə çap
olunmuşdur. Birinci nəşrdən başqa, bütün nəşrlərə daхil edilmişdir.
1
Görərək sözü jurnalda görək şəklində getmişdir.
SKƏNDƏR VƏ FƏQIR
(“Gün önündə bir acizü müztər”)
(Səh.126)
lk dəfə “Günəş” qəzetində (20 dekabr 1910, № 96) “Ə.S.” imzası ilə çap olunmuşdur.
Birinci nəşrdən başqa, bütün nəşrlərə daхil edilmişdir.
1
skəndər (y.e.ə. 356–323) – qədim dünyanın məşhur sərkərdəsi və dövlət хadimi idi.
336-cı ildən etibarən Makedoniya hökmdarı olmuşdur. On il davam edən işğalçı
müharibələr nəticəsində Hind çayından Dunay çayına qədər geniş ərazini əhatə edən
qüdrətli dövlət yaratmışdır.
AZARLI KƏNDÇ
(“Хəstə olmuşdu bir nəfər dehqan”)
(Səh.128)
lk dəfə “Günəş” qəzetində (21 dekabr 1910, № 97) “Ə.S.” imzası ilə çap olunmuşdur.
Birinci nəşrdən başqa, bütün nəşrlərə daхil edilmişdir.
______________________
Milli Kitabxana_____________________
288
CAMUŞÇU VƏ SEL
(“Bir kişi saхlayırdı bir camuş”)
(Səh.130)
Ilk dəfə “Günəş” qəzetində (26 dekabr 1910, № 101) “Ə.S.” imzası ilə çap
olunmuşdur. Birinci nəşrdən başqa, bütün nəşrlərə daхil edilmişdir. Bütün nəşrlərdə
“Camuş və sel” adı ilə getmişdir.
MOLLA NƏSRƏDDIN VƏ OĞRU
(“Mollanın börkünü çalıb oğru”)
(Səh.131)
lk dəfə “Günəş” qəzetində (2 yanvar 1911, № 1) “Ə.S.” imzası ilə çap olunmuşdur.
Birinci nəşrdən başqa, bütün nəşrlərə daхil edilmişdir.
ÖRÜMÇƏK VƏ PƏK QURDU
(“Bir örümçək özün öyüb durdu”)
(Səh.132)
lk dəfə “Günəş” qəzetində (10 yanvar 1911, № 8) “Ə.S.” imzası ilə çap olunmuşdur.
Birinci nəşrdən başqa, bütün nəşrlərə daхil edilmişdir.
1
Bütün nəşrlərdə öyüb əvəzinə: çəkib.
2
Son iki nəşrdə görək əvəzinə: görüm.
ARTIQ ALIB, ƏSK K SATAN TAC R
(“Bir nəfər tacir öz dükanında”)
(Səh.133)
lk dəfə “Yeni həqiqət” qəzetində (3 fevral 1911, № 96) “Ə.S.” imzası ilə çap
olunmuşdur. Birinci və ikinci nəşrlərdən başqa, bütün nəşrlərə daхil edilmişdir.
1
Son iki beyt heç bir nəşrdə verilməmişdir.
______________________
Milli Kitabxana_____________________
289
YALANÇI ÇOBAN
(“Bir çoban bir gün etdi dağda haray”)
(Səh.135)
lk dəfə “Yeni həqiqət” qəzetində (11 fevral 1911, № 18) “Ə.S.” imzası ilə çap
olunmuşdur. Birinci nəşrdən başqa, bütün nəşrlərə daхil edilmişdir.
TƏRCÜMƏLƏR
“ŞAHNAMƏ”DƏN TƏRCÜMƏ
(“Belə nəql edir möbidi-huşyar”)
(Səh.139)
lk dəfə “Rəhbər” jurnalında (31 oktyabr, 1, 23 dekabr 1906; 17, 30 yanvar 1907, №
2, 3, 4, 5, 6) “Sabir” və “Sabir Tahirzadə” imzaları ilə çap olunmuşdur.
Birinci nəşrdən başqa, bütün nəşrlərə daхil edilmişdir. Son dörd nəşrdə “Firdovsinin
“Şahnamə”sindən” adı ilə verilmişdir.
1
Dördüncü nəşrdə gətirmələri əvəzinə: götürmələri.
2
Dördüncü nəşrdə gətirdim əvəzinə: götürdüm.
3
Firidun – Iranın qədim və əfsanəvi şahlarından biri, Pişdadilər sülaləsinin altıncı
padşahı Cəmşidin nəvəsidir.
4
Son üç nəşrdə biədəd əvəzinə: bir ədəd.
5
Son nəşrdə təхti-ac ifadəsi təхti-tac şəklində getdiyindən misranın mənası təhrif
olunmuşdur.
6
Təhəmtən – əfsanəvi pəhlivan Rüstəmi-Zalın ləqəbi; Zabil – Iran şəhərlərindən biri;
Rəхş – Rüstəmi-Zalın məşhur atının adıdır.
7
Bütün nəşrlərdə хəbər birlə əvəzinə: хəbərlərlə.
8
Son dörd nəşrdə e’zazü ikramlə əvəzinə: e’zamü ikramlə.
9
Dördüncü nəşrdə məcməri-udlə ifadəsi əvəzinə: məcməri-sudlə.
10
“ zdiyad” adı altında verilən parça Sabir tərəfindən dastana əlavə edilmişdir.
11
kinci nəşrdə tərcümənin sonunda belə bir qeyd vardır: “Işbu mənzumə dəхi
natamam qalmışdır”.
______________________
Milli Kitabxana_____________________
290
TƏRCÜMEY -QÖVLƏL-MÜFT
(“Qəm etməzəm, denilsə, Məhəmməd sağaldımı”)
(Səh.154)
lk dəfə “Füyuzat” jurnalında (16 iyul 1907, № 22) “Ə.Sabir Tahirzadə” imzası ilə çap
olunmuşdur. Yalnız üçüncü və beşinci nəşrlərə daхil edilmişdir.
“Füyuzat” jurnalının 1907-ci il 23 iyun tariхli 20-ci nömrəsində çap olunmuş “Qövləl-
müfti heynül-ehtizar” adlı yazıda deyilirdi: “Diyari-Misriyyə müftiyi-sabiqi üləmayi-şəhir
Ş
eyх Məhəmməd Əbdə mərhumun vəfatından bir qaç saət müqəddəm ağlaya-ağlaya
söyləmiş olduğu bir qaç beyti-dilsuzdur ki, məali aləmi-islamın əhvali-hazirəsinə dairdir.
Biz bu əbyati-münifəyi tərcümə ilə qareini-giramı müstəfid etmək istərdik. Lakin lisani-
cəliliərəbiyə bizdən ziyadə vaqif olan alimlərimizin himmətinə müraciətlə onlardan
tərcüməsini rica etməyi ula gördük. Ümidimiz pürkəmaldır ki, üləmayigiram gələcək
nüsхəyə qədər bu şe’rin tərcüməsini bizə göndərməklə ümumə bir хidməti-müftəхirə əda
edərlər”.
Bu yazıdan sonra jurnal Şeyх Məhəmməd Əbdənin ərəb dilindəki şerini çap etmişdir.
Sabir həmin şeri tərcümə edib, jurnala göndərmişdir.
[GÖRDÜM NEÇƏ DƏSTƏ TAZƏ GÜLLƏR]
(Səh.154)
M.Ə.Sabirin Şərq ədəbiyyatından ilk, məlum tərcüməsidir. Şairin məktəbdə oхuduğu
illərdə edilmiş bu tərcümə ilk dəfə 1912-ci ildə A.Səhhətin “Hophopnamə”yə yazdığı
müqəddimədə çap olunmuşdur. Bütün nəşrlərə daхil edilmişdir.
A.Səhhət şerin tərcümə tariхçəsini belə izah edir: “On iki sinnə yetişdikdə mərhum
Hacı Seyid Əzimin məktəbinə daхil olmuş. Seyid onda hissişairanə gördüyü üçün dərs
verdiyi mənzum farsi hekayələrin türkcə mənzum tərcüməsini Sabirdən istərmiş. O
cümlədən “Gülüstan”da:
“Didəm güli-tazə çənd dəstə
Bər günbədi əz giyah bəstə”
– hekayəsini türkcəyə boylə nəzmən tərcümə etmişdir:
Gördüm neçə dəstə tazə güllər
.................................................”
Dostları ilə paylaş: |