46
çatdığı dərəcəyə görə nizamlaşdırılmalıdır”.
1
Eyni zamanda
bildirirdi: “Türk millətinin yürüməkdə olduğu irəliləyiş və
sivilizasiya yolunda, əlində və başında tutduğu məşəl müsbət
elmdir”, “Elm və texnika haradadırsa, biz də orada olacayıq və
onu millətin hər bir fərdinin beyninə yeridəcəyik. Elm və
texnika üçün heç bir qeyd və şərt yoxdur”.
2
Hər bir cəmiyyət
ideologiyalar əsasında inkişaf edir.
İ
deyalar mövcud olan real şəraitə əsaslanaraq inkişafın növbəti
mərhələsini, davamını həyata keçirmək üçün fəaliyyət
istiqamətlərini müəyyənləşdirmək məqsədilə meydana gəlir,
digər tərəfdən də yeni baxışlar sayəsində inkişafın yeni
istiqamətlərini yaratmaq üçün müəyyən şəxslər, aparıcı
qüvvələr, təsirə malik olan qüvvələr tərəfindən irəli atılır.
Cəmiyyətlərin daxilində balanslaşdırmanı, tərəflər arasında
harmoniyanı, uyğunluğu yaratmaq üçün cəmiyyətin, dövlətin
liderləri tərəfindən ideyalar irəli sürülür və siyasət həyata
keçirilir. Lakin nəzəri baxımdan bir qədər canlı səslənməsinə
baxmayaraq, çox zaman reallığı nəzərə ala bilməyən liderlər
tərəfindən birlik, vahidlik yaratmaq üçün yersiz, şəraitə qarşı
zalım, insanlara əzab və işgəncələr verən, dəyərləri məhv edən,
cəmiyyəti strukturuna köklü zərbələr vuran siyasət həyata
keçirilir. Bu siyasətin zərbə altında reallaşması cəmiyyətə dəmir
kimi bərk zərbələr vurur və inkişaf cərəyanları yaratmaq
əvəzinə, destruktivlik meydana gəlir. XX əsrin ən böyük
despotlarından biri olmuş Pol Potun, zamanı, şəraiti, inkişaf
səviyyəsini, reallıqları, milli xüsusiyyətləri, dini amilləri nəzərə
almadan, xalqına qarşı soyqırım siyasəti öz ölkəsini mədəni,
ictimai, siyasi, iqtisadi və xalqın genetik kodlaşması baxımından
bir neçə əsr arxaya aparmışdır.
1
Utkan Qocatürk. Atatürk.-Bakı:Elm, 1991.-212 s. Tərcümə və qeydlər Dünyamalı
Vəliyevindir. Kitabda Atatürkün ölməz sözləri bölməsi, səh.134.
2
Həmin kitab, səh.131
47
Pol Pot 1928-ci ildə anadan olub və Kampuçiyada 1975-
1979-cu illərdə “qırmızı kxmerlər”in sol ekstremist rejiminə
rəhbərlik edib. Öz xalqına qarşı soyqırım həyata keçirib. 1975-
ci
ildə
ölkə
prezidenti
Lon
Nola
hakimiyyətdən
kənarlaşdırıldıqdan sonra Pol Pot Kampuçiyada (keçmiş
Kamboca) cəmi dörd il hakimiyyət başında olub və beynəlxalq
aləmdə mənfur (iyrənc) rəhbər kimi tanınıb. Bu qısa müddət
ərzində özünün utopik ideyalarının icrası sayəsində faktiki
olaraq bütün xalqı məhv edib. Pol Potun hakimiyyəti dövründə
ölkə Canlı Ölüm Torpağı adlandırılıb. Onun rəhbərliyi altında
demək olar ki, ölkə üç milyon nəfərini (o zaman ölkədə 7-8
milyon nəfər əhali yaşayırmış) vəhşicəsinə itirib. Pol Potun əsl
adı Salot Sar olub. O, Kamponqtxom əyalətində imkanlı şəxsin
ailəsində dünyaya gəlib. O zamanlar Kambocanı fransızlar
idarə edirdilər. Salot Sar qapalı mühitdə böyüyüb və ətrafdan
kənarda qalıb. Ali təhsilini Fransada alıb və İkinci Dünya
müharibəsi illərində Hindoçin kommunist partiyasına daxil
olub. O, marksist və stalinçi dairələrə qoşulmuş və
Kambocanın kral hakimiyyətinə qarşı pamfletlər (həcvlər)
yazmışdır. XX əsrin 50-ci illərində ölkəsinə qayıtdıqdan sonra
Çin kommunistlərinin lideri Mao Tzedunun (Çzedun da demək
olar) nəzəri irsini öyrənməyə başlamışdır.
1963-cü
ildə
Pol
Pot
Kambocanın
kommunist
partizanlarının –“qırmızı kxmerlər”in lideri oldu. 1975-ci ildə
“qırmızı kxmerlər” Kambocanın paytaxtı olan Pompeni
tuturlar. Çin lideri Mao Çzedunun köməkliyi ilə 1976-cı ildə
Kambocada baş nazir təyin edilir. Hələ 1975-ci ildən ölkədə
“təmizləmə” işləri həyata keçirir və mövcud əks qüvvələrə və
gələcəkdə ehtimal edilə bilən qüvvələrə qarşı kütləvi
repressiyalara başlayır. Mao Çzedunun kommunalar haqqında
olan ideyalarından ruhlanaraq “Kəndlərə geriyə” şüarının
icrasına başlayır. Böyük və kiçik şəhərlərin əhalisi dağ və kənd
təsərrüfatı rayonlarına köçürülür. Paytaxtın 2-3 milyon əhalisi
məcburi olaraq, zorakılığa məruz qalaraq, kommunalar
48
şəklində kəndlərdə, təsərrüfatlarda cəmləşdirilir. Köçürmə
proqramına əsasən bütün ölkənin əhalisi üç dərəcəyə
bölünürdü: “köhnə sakinlər”, “yeni sakinlər” və əvvəlki
rejimlə əməkdaşlıq edən sakinlər. Əvvəlki rejimlə əməkdaşlıq
edən sakinlərə divan tutulurdu. “Yeni sakinlər” adlandırılan
şəhər əhalisi isə kəndlərə köçürülərək “köhnə sakinlər”in-
kəndlilərin nəzarəti altına verilmişdi. Onlar meşələrdə işləyir
və ağır kənd təsərrüfatı ilə məşğul olurdular. Ölkənin bütün
əhalisi görəcəyi işlərdən asılı olaraq qruplara bölünmüşdü.
Kampuçiyada fəhlə sinfi olmadığından belə hesab edilirdi ki,
inqilabı (Tunq Padevot) həyata keçirmək üçün sinif olaraq
yoxsul kəndliləri götürmək lazımdır.
Hər kəs kəndlərdə, “Anqka” təşkilatının (“qırmızı
kxmerlər”in siyasi təşkilatı) nəzarəti altında aclıq və səfalət
içərisində kommunalarda yaşayırdı. Uşaqlar 7 yaşından
işləyirdi və ümumilikdə gündəlik iş rejimi 12-16 saat təşkil
edirdi. “Anqka” təşkilatı əhalini güdməklə, təqib etməklə və
iradəsini sındırmaqla məşğul idi. Bu təşkilatın başlıca
funksiyası xalqın özünü dərk etməsinə və etirazlara
başlamasına imkan verməməkdən ibarət idi. Bu istiqamətdə
insanlıq əleyhinə vəhşicəsinə çoxvektorlu fəaliyyət təşkil edirdi.
Ölkədə ərzaq çatışmazlığı mövcud idi və əhali ağır işgəncələrə
və güllələnməyə məruz qalırdı. Təşkilat əhalinin ailə, sosial və
mənəvi həyatına soxulurdu. Ər və arvada bir yerdə yaşamağa
icazə verilmirdi və uşaqlar valideyinlərindən aralandırılırdı.
Məhəbbət qadağan edilmişdi və bu addımı atan gənclər
işgəncəli ölümlərə məruz qalırdılar. Ər-arvad yalnız “Anqka”
təşkilatının icazəsi ilə nikaha daxil ola bilərdi. Şəxsi əşyalar
məhv edilirdi və şəxsi mülkiyyət və ticarət tamamilə ləğv
edilmişdi. Pol Pot və tərəfdarları hesab edirdilər ki, ölkədə
yalnız daxili tələbatı ödəyə biləcək səviyyədə məhsul istehsal
etmək lazımdır. Bundan artığa ehtiyac yoxdur. İşləyən əhaliyə
ildə bir dəfə geyim verilirdi. Yemək isə əsasən düyüdən ibarət
olmaqla az miqdarda ümumi şəkildə paylanılırdı. İqtisadiyyat