Microsoft Word Munasib?tl?rin balaslasd?r?lmas? I cild doc
Yüklə 4,18 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Münasibətlərin koordinasiyasına dair aşağıdakı qaydada ümumiləşdirilmiş fikirlər bildirmək olar
- (Qeyd, ümumiyyətlə, düşüncədə, qavrayışlarda istənilən bir konkret və mücərrəd elementin ölçüsünü, kəmiyyətini
- Vasitələrin tarazlı qaydada uyğunlaşdırılmasını aşağıdakı əsaslarla ümumiləşdirmək olar
511
yollarını, metodlarını müəyyən edir.
Yarımsistemlərin koordinasiyası sistemin ümumi mexanizmisinin formalaşması yollarını müəyənləşdirir. Koordinasiya üsul və vasitələrin müəyyən edilməsində mühüm rol oynayır. Sxemdən görünür ki, yarımsistemlər fərqlidir (dairələrin fərqliliyi). Hər bir yarımsistem daxilində yaranan fərqli hərəkətlər yarımsistemin balanslı mühitini yaradır. Balanslı vəziyyət əkslikərin mübarizəsindən və vəhdətindən yaranır. Tam sistemin özünün balanslı mühiti onun yarımsistemlərinin fərqliliyi, müxtəlifliyi, çalarlığı ilə müşahidə edilən vəziyyətindən formalaşır. Buradan bir daha belə qənatə gəlinir ki, balanslı vəziyyət fərqli-fərqli məkanlarda (hər bir məkan dairəsi üzrə) fərqli hərəkət məzmunlarından, balanslaşdırma fəaliyyətinin tərkib
elementlərinin koordinasiyasından yaranır. Münasibətlərdə koordinasiya və tarazlaşdırma Belə bir prinsipdən çıxış etmək olar: hər bir varlıq,- istər konkret, istər mücərrəd olsun,- şüurda, anlayışlarda müəyyən nöqtələrlə sərhədlənən, müəyyən nöqtələr arasında xətlərin birləşməsindən əmələ gələn, müəyyən sahələri əhatə edən təzahürlərdən ibarətdir. Bu təzahürlər beyində təsvir olunur, yaddaşlarda həkk olunur. Əvvəlcə qeyd edildiyi kimi, münasibət anlayışının özü də mücərrəd koordinatlar arasında mövcud olan anlayışdır. Münasibət canlı aləmi əks etdirən, canlı varlıqlar arasında, canlı varlıqla cansız aləm arasında tellər yaradan mücərrəd vasitələrdir. Münasibətin özünün mahiyyətində kəmiyyət, ölçü amili var. Bu baxımdan münasibətin koordinatları var və
münasibətlərarası koordinasiya prosesləri həyata keçirilir. Münasibətlərin tərkib elementləri, münasibətlər sisteminin forma və məzmun tərkibi, mahiyyəti əlaqəli şəkildə, birləşmiş qaydada vahid bir məzmun təşkil edir. Münasibətlər hərəkətlərdən formalaşdığından hərəkətlərin forma və
512
məzmunu da koordinasiyaları müəyyən edir. Hər bir hərəkətin nöqtələri (koordinatları) mövcud olur ki, bu koordinatlar da hərəkətin formasını, kəmiyyətini, başlanğıc və sonunu müəyyən edir. Münasibətlərin koordinasiyası amilinə iki aspektdən yanaşmaq olr: birincisi, müəyyən məkanda, müəyyən
sahədə mövcud
olan münasibətlərin tərkib elementlərinin koordinasiyası; ikincisi, sahələrarası münasibətlər sistemininin koordinasiyası. Hər iki istiqamət münasibətlərin iki və çoxtərəfli balanslaşdırılmasını təmin edir, münasibət subyektlərinin uyğunlaşdırılmış şəkildə fəaliyyətini əsaslandırır. Digər tərəfdən də koordinasiya münasibətlərin təbəqəli və sahəli şəkildə inkişafını zəruri edir. Hər bir münasibət, eləcə də münasibətlərin tərkib elementlərinin uzlaşması, əlaqələndirilməsi müəyyən trayektoriya üzrə münasibətlərin inkişafını və balanslaşmasını zəruri edir. Həmçinin fərqli mühitlər yaradır. Fərqli hərəkət momentlərinin uzlaşması, əlaqələndirilməsi müəyyən trayektoriya üzrə hərəkətlərin eyniləşməsini, eyni son məqsədlər üçün edilməsini zəruri edir. Bu baxımdan da hesab etmək olar ki, münasibətlər məzmununun, münasibətlər tərkibinin əlaqələndirilməsi münasibətlərin tarazlı vəziyyətinin yaranmasını şərtləndirir.
qaydada ümumiləşdirilmiş fikirlər bildirmək olar:
-münasibətlərdə koordinasiya müəyyən əşyalara təsirlər istiqamətində tərəflərin tələbat və ehtiyac kəmiyyətlərinin eyniləşdirilməsidir-müəyyən istiqamətlər üzrə; -münasibətlərdə koordinasiya münasibət sahələri, münasibət istiqamətləri aralarında halların, məqamların, zaman, məkan və şəraitlərin eyniləşdirilməsidir, uzlaş- dırılmasıdır-zaman, məkan, şərait amillərinin də koordinatları mövcuddur; 513
-münasibətlərdə oxşar məzmunlu proseslərin başlanğıcı və sonu arasında proses davamlılığının əlaqələndirilməsidir; -proses məzmunu olan halların, vəziyyətlərin (təsiretmə, hissələrə parçalama, tamın əldə edilməsi, bu baxımdan tənzimləmə, nəticə
olaraq istifadə etmə, faydalanma məqamlarının eyniləşdirilməsi, əlaqələndirilməsi) uzlaşdırıl- masıdır; -ümumi münasibətlər sahəsində, sistemində koordinasiya münasibətlərin yarımsistemləri arasında məzmun tərkiblərinin, proses tərkiblərinin koordinatlarının əlaqələndirilməsidir.
-balanslaşdırma proseslərində koordinasiya sistemin yarımstrukturları daxilində və arasında tərkib elementlərin qarşılıqlı mübarizə məqamları arasında bərabərlik və qeyri- bərabərlik hallarını birləşdirici amildir; -balanslaşdırma proseslərində koordinasiya hər hansı bir əşyaya (əşyalara) təsirlər zamanı vasitələrin təsir tərzləri və təsir səviyyələri, təsir imkanları arasında koordinatların, ölçülərin əlaqələndirilməsidir.
-vasitələrin (subyektlərin) forma və məzmun baxımından (məsələn, fərdlərin yaşlarının uyğunlaşdırılması, əmək qabiliyyətlərinin uyğunlaşdırılması, cəmiyyətin sosial təbəqələri arasında uyğunluq və birliyin yaradılması, statusların müəyyən edilməsi və onlar arasında əlaqələrin qurulması və s.) tarazlı şəkildə uyğunlaşdırılması; Yüklə 4,18 Mb. Dostları ilə paylaş:
|