Microsoft Word Munasib?tl?rin balaslasd?r?lmas? I cild doc

 

524

 

Eyni forma və məzmunlu vasitələrin piramidal tarazlığı –

burada tarazlığın özünün məzmun və forması da eynidir.  

Qrafik 6 

 

---

 

525

 

Müxtəlif  forma və məzmunlu vasitələrin piramidal tarazlığı 

–burada tarazlığın özünün məzmun və forması eynidir, lakin 

hissələrin tərkibi  və  məzmunu müxtəlifdir.  

Qrafik 7 

 

---

 

526

 

Eyni  forma  və  məzmunlu  vasitələrin  piramidaya  bənzər  

tarazlığı  –burada  sıra    tarazlığı  mövcuddur,  lakin  məsafə 

taraz  deyil,  bu  baxımdan  da  yüksək  tarazlıq  əldə  etmək 

mümkün  deyil-  burada  həm  də  əlamət  tarazlığı  var.  Yəni 

vasitələr  eyni  forma  və  məzmun  kəsb  edirlər  və  eyni  

sıradadırlar.   

Qrafik 8 

 

---

 

527

 

Dalğalı trayektoriya üzrə tarazlıq  

Qrafik 9 

 

     Dairə trayektoriyası tarazlığı  

 

Burada  yalnız  dairə  trayektoriyası  üzrə  eyni  vasitələr  taraz  vəziyyətdə  düzülüblər  və  ya 

hərəkətdədirlər. Vasitələr arasında məsafə eyni deyil. Trayektoriya tarazlığı var. Düzülüş 

və  hərəkət  istiqamətlərində  uyğunluq  var.  Tam  tarazlıq  yoxdur.  Üzbəüz  və  yan-yana 

dayanma zamanı koordinatlar uyğun gəlmir. Yalnız vasitələrin özlçüləri eynidir.   

 

Burada 

dalğavari 

trayektoriyanın 

qalxmalarında  və  ya 

enmələrində 

vasitələrin 

tarazlı 

düzülüşü 

ola 

bilər. 

Vasitələrarası  məsafə 

tarazlığını  əks  etdirir. 

Həmçinin 

dalğavari 

trayektoriyanın 

enmələri və qalxmaları 

arasında  da  uyğunluq, 

bərabərlik  ola  bilər. 

Trayektoriya 

tarazlığı 

da 

əksini 

tapır.   

  

---

 

528

 

Dairə trayektoriyası üzrə vasitələrin tam tarazlığı –

məsafə və bucaqlara nəzərən bərabər tarazlıqlar  

Qrafik 10 

 

  

   A    

 

    B 

 

   B

1

 

   

    

A

1

    

 

a 

c 

l 

h 

g 

d 

f 

b 

Burada dairə trayektoriyası üzrə dayanan vasitələr arasında tam tarazlıq var. Belə ki, şərti olaraq 

qeyd etmək olar ki, AA

1

 xətti, BB

1

 xətti ilə bərabərlik təşkil etdiyindən A və B vasitələri ilə A 

və B

1

 vasitələri arasında, eləcə də B və A

1

 ilə B

1

 və A

1

 vasitələri arasında eyni məsafə vardır. 

Bütün vasitələr mərkəzi koordinat nöqtəsindən eyni məsafədə dayanırlar. Bu baxımdan hesab 

etmək olar ki, AA

1

=ah+hm+md+df ; yaxud da AA

1

=am+mf; 

BB

1

=bg+gm+ml+lc; yaxud da BB

1

=bm+mc;  

1A=2A; 2B=1A; 2A=1B; 2A=2B; 2B=1B qarşılıqlı bərabərlik var.  

Ümumiyyətlə  qeyd  etmək  olar  ki,  müəyyən  bucaqlar  altında  mərkəzi  koordinata  nisbətən 

vasitələrin  bərabər  səviyyədə  dayanmasını  sübut  etmək  olar.  Burada  istənilən  sayda 

bərabərməsafəli nöqtələr və xətlər tapmaq olar. Bərabər məsafəli nöqtələr arasındakı müstəvidə 

dayanan vastələr  tam  taraz vəziyyətdə olurlar.   

---

 

529

 

Dairəvi    trayektoriya  üzrə  qeyri-

tam  tarazlıq  –  simmetriya  və 

asimmetriya  

Qrafik 11 

 

Burada simmetriya tarazlığı var. Dairə trayektoriyası üzrə qarşı-qarşıya, əks tərəflərdə dayanan vasitələrin arasındakı 

məsafə  eynidir.  Onlar  fəzada  simmetrik  olaraq  qarşı-qarşıya,  müəyyən  koordinatlar  üzrə    bərabər  səviyyələrdə 

dayanırlar. Məsələn, DD1 və EE1 simmetriyaları  və s.  

 

 

   

D

1 

 

    

D 

   

A

1 

   

A 

  

      

B  

     

     

B

1 

    

    C

1

  

   

   

C 

 

   E 

 

E

 1 

E  adlanan  vasitə  E1  adlanan  vasitə  ilə  dairənin  kənarındakı  qara  koordinatlara  əsasən  qarşılıqlı  olaraq 

tarazdırlar.  Lakin  CC1  xəttinin  EE1  xətti  ilə    kəsişmə  nöqtəsinə  nəzərən  qeyri-tarazdırlar.  B  və  B1 

vasitələri  mərkəzi  koordinata  əsasən  tarazdır.  Lakin  EE1  və  BB1  xəttinin  kəsişməsi  nöqtəsinə  nəzərən 

taraz deyillər. Eləcə də DD1 və BB1 kəsişmə nöqtəsinə nəzərən taraz deyillər. E1 A1 tarazlığı E1E və A-

A1  xətiinin  kəsişmə  nöqtəsinə  nəzərən  tarazdır.  Üçbucaq  trayektoriyası  tarazlığı.  Burada  vasitələr 

arasında  koordinatlar  üzrə  tarazlıqlar  və  qeyri-tarazlıqlar  mövcuddur.  Müəyyən  müstəvidə  (F 

müstəvisində)    C,  D  və  E  1,  A1  vasitələri  mərkəzi  koordinata  və  dairənin  kənarındakı  koordinatlara 

nəzərən  tarazdırlar.  Vasitələr  arasında  müəyyən  kordinatlara  nəzərən  çoxlu  sayda  tarazllıqlar  və  qeyri-

tarazlıqlar tapmaq olar.     

F 

müstəvis

i  

---