Microsoft Word Munasib?tl?rin balaslasd?r?lmas? I cild doc
Yüklə 4,18 Mb. Pdf görüntüsü
|
514
-vasitələrin (sosial subyektlərin, siyasi təşkilatların- tərəflərin) tələbatları və maraq obyektlərinin, sahələrinin, əşyalarının, predmetlərinin tarazlı əsaslarla uyğunlaşdırılması; -vasitələrin (tərəflərin) təsir imkanlarının tarazlı qaydada uyğunlaşdırılması; -vasitələrin (subyektlərin) təsir istiqamətlərinin və bu baxımdan fəaliyyət sahələrinin və istiqamətlərinin tarazlı qaydada uyğunlaşdırılması; -vasitələrin (subyektlərin) məqsədəçatma vasitələrinin fərqli məzmunla taraz şəkildə (alətlər və icra vasitələri) uyğunlaşdırılması və s. Uyğunlaşdırma zamanı bərabər şəkildə paylaşma, bərabər səviyyədə təsir etmə, qüvvə tətbiq etmə, bərabər vasitələrdən istifadə etmə, bərabər səviyyədə (imkanlara və tələbata müvafiq) faydalanma, nəticələr əldə etmə kimi hərəkətlər edilir. Həmçinin uyğunlaşdırma proseslərində seçim amili əsas rol oynayır. Uyğunlaşdırma münasibətləri bir-birinə bağlayaraq sistem əmələ gətirir, eləcə də qarışıq tərkiblərin formalaşmasını əsaslandırır.
515
NƏTİCƏ: Kitabda şərh edilən mövzuda belə bir qənaətə, elmi- nəzəri nəticələrə gəlinir ki, istər cəmiyyətdə, dövlət daxilində, istərsə də dövlətlər arasında münasibətlər ehtiyac və tələbatlardan formalaşan maraqlar üzərində qurulur. Maraqların təmini məqsədilə hərəkətdə olan tərəflərin öz imkanları çərçivəsində və güclərinə müvafiq olaraq ümumi bərabərlik şərtləri əsasında fəaliyyət göstərmələri və bu baxımdan da ortaq məxrəclərə gəlmək əsasları balanslaşdırmanı meydana gətirir. İdraki nəticələr göstərir ki, balanslaşdırma özündə tərkib elementlər və onların müəyyən şərait və məkanlarda müvafiq zaman kəsiyində hərəkətlərini əks etdirən bir vəziyyətdir. Bu vəziyyətin formalaşması da müxtəlif proseslərdən (müəyyən məqamlarda və koordinatlarda mütləq və ya nisbi əsaslı, şərti məzmunlu balanslı və disbalanslı vəziyyətləri formalaşdıran proseslərdən) yaranır. Balanslaşdırma prosesləri tənzimləmə proseslərinin tərkib hissəsi olaraq, həm də tənzimləmə funksiyası üçün bir istiqamət rolunu oynayır. Balanslaşdırma cəmiyyətdaxili və dövlətlərarası hərəkətlərin meydana gətirdikləri enerjidən və əksinə olaraq, enerjinin yaratdığı və müəyyən əşyalara, vasitələrə, mənəvi aləmə təsir etdiyi proseslərdən yaranır. Balanslaşdırma bir zahiri forma olaraq daxili məzmun baxımından həm mexaniki vasitələrdə, həm də münasibətlərdə mövcud olur. Mexaniki vasitələrə təsiri də məhz insanlar həyata keçirirlər və bu baxımdan da onlar prosesləri sistemləşdirərək maraqlarının təminatı istiqamətinə yönəldirlər. Balanslaşdırma proses olaraq həm də inikasdır, təbii tarazlıqların baş beyində əks olunmasıdır. Bununla yanaşı, qeyd etmək olar ki, vərdişlərdir ki, daima ardıcıl baş verən proseslər üçün bir model, layihə rolunu oynayır. Balanslaşdırma həm iki və ya çoxtərəfli istiqamətlərə malik olur, həm də birtərəfli istiqamətlərdə həyata keçirlir. İki
516
və ya çoxtərəfli istiqamət dedikdə, burada prosesə cəlb edilən vasitələrin qarşılıqlı maraqlarını başa düşmək lazımdır. Biristiqamətli balanslaşdırma proseslərinin məzmununda da, yəni hər hansısa bir subyektin prosesləri öz maraqlarına müvafiq olaraq tənzimləməsi, istiqamətləndirməsi zamanı da balanslaşdırma prosesləri yaşanır. Bu, o deməkdir ki, proses başlıca olaraq bir istiqamət, bir trayektoriya üzrə baş verdikdə də həmin prosesin tərkibinə müxtəlif və fərqli məqamları özündə birləşdirən balanslı və disbalanslı vəziyyətlər cəlb edilir. Həm çoxşaxəli, həm də təkistiqamətli proseslər mütləq şəkildə əksliklərin mübarizəsi və vəhdətini ehtiva edir və fərqliliklərdən bütöv birmənalılıqlar, fərqli tərkiblərdən sistemlər meydana gəlir.
Bu kitabdakı mövzu istiqamətləri üzrə aşağıdakı konkret nəticələrə gəlindi:
-dövlətlərin daxili siyasətində balanslaşdırma sabitliyə və dinamik inkişafa xidmət edir; dövlətlərin daxili siyasətində olan tarazlığı xarici siyasətləri ilə sıx bağlıdır; -dövlətlər daxildə tarazlıq yaratmq üçün hər kəsin hüquqlarını qoruyan normalar yaratmalı və icra etməlidir; -dövlət ümumi və xüsusi hallarda nəzrət funksiyasını yerinə yetirməlidir; -dövlət-cəmiyyət əlaqələrində olan sabitlik və yüksək səviyyə cəmiyyətin inkişafına xidmət edir və cəmiyyət sabit qalır;
-dövlət tarazlı münasibətlər üçün proseslərin dönərliliyini və zaman və məkan, şərait çərçivəsində statistik və dinamik hərəkətləri etməlidir, hadisələrin trayektoriyalarında mərkəzi və ətraf elementləri müəyyən etməlidir; -dövlət müşahidə funksiyasını yerinə yetirməlidir;
517
-cəmiyyətdə və dövlətdə, eləcə də beynəlxalq aləmdə münasibətlərin balanslaşdırılması idarəedən şəxsin, rəhbərin də şəxsi keyfiyyətləri, baxışları ilə əlaqədardır; -münasibətlərin balanslaşdılrılması əsasən
dövlətin sisteminə aid olan strukturların qarşılıqlı maraq doğuran şəraitdə işləməsidir; -beynəlxalq münasibətlərdə tarazlaşdırma beynəlxalq resursların imkanlara və güclərə görə bərabər paylanmasıdır.
Gəlinmiş nəticələr: -balanslaşdırmanın tərkibini formalaşdırmaq üçün
elementlər sistemyaratma, sistemə cəlb olunma xassələrinə malik olmalıdır; -elementlərin fəaliyyəti mexanizm və struktura malik olmalıdır; -elementlərin qarşılıqlı düzülüşü və fəaliyyəti simmetrik xassələrə malik olmaldır; -elementlərin qarşılıqlı düzülüşü və fəaliyyətində zaman və məkana müvafiq olaraq harmonik vəziyyətlər meydana gəlməlidir; -balanslı vəziyyətlərin yaranması subyektlərin qarşılıqlı şəkildə maraqlarını təmin etməkdən asılıdır.
kinci fəsil üzrə Gəlinmiş nəticələr: -balanslaşdırma münasibətlərdən, əlaqələrdən, mövqelərdən irəli gələn hərəkət vəziyyətləridir və tərəflərin bərabər şəkildə bölünmüş əsaslarla maraqlarının təminatına əsaslanır;
Yüklə 4,18 Mb. Dostları ilə paylaş:
|