İnformasiya sistemləri menecmenti
118
rəhbərin şəxsi dəstəyini və mürəkkəb qərarların tez qəbulunu
dəfələrlə tələb edəcək.
Əməkdaşların güclü motivasiyası. Yeni sistemin
tətbiq edilməsi bir çox əməkdaşlar üçün sınaqdır, çünki
onlardan çoxlu əlavə səylər tələb olunur. Bu proses yeniliyin
işləməyə başlaması üçün məsləhətçilərin yanında keçirilmiş
yeni sxemlərin öyrədilməsi və yeni formatda informasiyanın
toplanmasınadək olan mərhələləri əhatə edir. Adamların
seçilməsi üçün rəhbərlər əməkdaşlara tez-tez vəd verirlər ki,
tətbiq olunan texnologiya onların iş yerindəki fəaliyyətini
ciddi surətdə sadələşdirəcəkdir. Lakin sözün əsl mənasında
hər şeydən öncə o, bütövlükdə təşkilatdakı prosesi sadələş-
dirəcək, ancaq bir çox əməkdaşlar üçün yalnız öhdəliklərini
artırır və ya onların funksiyasını köklü surətdə dəyişir. Yeni
şəraitlərə uyğunlaşma isə zaman və səy tələb edir. Ona görə
də şirkətin rəhbərliyi layihənin həyata keçirilməsində
əməkdaşların güclü marağının yaradılmasına çox diqqət
ayırmalıdır. Rəhbərlik əməkdaşlara həm maliyyə, həm də
mənəvi dəstək verməlidir. Özü də o, bütövlükdə şirkətin
nəticəsinin yüksəldilməsi ilə bağlı olmalıdır. İlk növbədə
onları aşkar etmək lazımdır ki, kim layihəyə ciddi təsir edə
bilər. Ancaq təşkilata həddindən artıq bağlı deyil, layihəyə
marağı yoxdur və rəhbərlik onların “möhkəmlənməsi” üçün
təsirli tədbirlər həyata keçirməlidir. Motivasiya nöqteyi-
nəzərindən onların öz ixtisasının artırılmasının imkanlarını
əməkdaşlara başa salmaq çox faydalıdır.
Layihənin güclü meneceri. Burada söhbət məslə-
hətçilər tərəfindən işə rəhbərlik edən adamdan deyil, yeni
avtomatlaşdırılmış informasiya sistemini tətbiq edən şirkətin
əməkdaşı haqqında gedir.
İnformasiya sistemləri menecmenti
119
7.4. İnnovasiya layihələrinin idarə olunması:
Avtomatlaşdırılmış informasiya sisteminin tətbiqi
Müəssisənin innovasiya fəaliyyəti ayrı-ayrı innovasiya
proqramlarından ibarətdir. Onlardan hər biri isə öz
növbəsində ayrı-ayrı innovasiya layihələrini özündə əks
etdirir.
Hər bir layihəni elə planlaşdırmaq lazımdır ki, onun
yerinə yetirilməsi qoyulmuş vaxt ərzində və məhdud resurs-
lardan istifadə etməklə qarşıya qoyulmuş məqsədə nail
olunsun. Bununla yanaşı nə isə yeni bir şeyin yaradılması üzrə
istənilən layihələrin həyata keçirilməsi cari istehsal fəaliy-
yətindən əhəmiyyətli dərəcədə fərqlənir. Avtomatlaşdırma və
informasiyalaşdırma layihəsinin həyata keçirilməsi əhəmiy-
yətli xərc tələb edir.
Yuxarıda deyilənləri ümumiləşdirərək belə bir nəticəyə
gələ bilərik ki, həm həyat qabiliyyətli AİS-in yaradılması,
həm də onun iqtisadi effektivliyi layihənin idarə olunması
informasiya menecmentinin səviyyəsindən asılıdırlar.
Layihənin müvəffəqiyyətlə tətbiq edilməsi üçün müştəri
şirkətinin əməkdaşlarının üzərinə işin xeyli hissəsi düşür və
əgər o, arzuedilən nəticələrə nail olmaq istəyirsə, rəhbərlik
hələ müqavilənin imzalanmasına qədər bu fikrə alışmalıdır.
Müəssisələrin rəhbərləri üçün məsləhətçilərlə birgə işləmək
üçün əməkdaşların müəyyən olunması ən çox çətinlik yaradan
haldır. Bu xüsusən müştəri tərəfindən layihənin ixtisaslaşmış
menecerinin təyin edilməsində özünü göstərir. Aşağıdakı
cədvəldə icraçı iştirakçıların tərkibini və onların funksiya-
larını əks etdirən sxem verilmişdir.
Beləliklə, AİS-in tətbiq edilməsinin iştirakçıları şirkətin
ali menecmentinin, layihənin menecerinin (informasiya mene-
ceri), avtomatlaşdırma şöbəsinin əməkdaşlarının (şirkətin in-
formasiya texnologiyası bölməsi), işçi qrup layihəni hazır-
İnformasiya sistemləri menecmenti
120
layan şirkətin məsləhətçilərinin və s. hər birinin funksiyala-
rına daha ətraflı baxaq.
Layihənin iştirakçıları Onların funksiyaları
Şirkətin ali rəhbərliyi
Layihənin məqsəd və
vəzifələrini müəyyən edir
Layihənin meneceri
Təklif edilmiş alternativlərdən
konkret qərarı seçir, işi təşkil
edir, layihənin həyata
keçirilməsinə görə
cavabdehlik daşıyır
Layihə iştirakçılarının
avtomatlaşdırılmış sisteminin
şöbəsi
Yeni texnologiyaları tətbiq
edir, əməkdaşları öyrədir
İşçi qrup (gələcəkdə sistemin
istifadəçiləri olacaq
mütəxəssislər daxil olmaqla)
Zəruri informasiyanı toplayır,
seçilmiş texniki qərarı tətbiq
edir
Xarici məsləhətçilər
Texniki qərarları işləyib
hazırlayırlar, tətbiq prosesini
müşaiyət edir, əməkdaşları
öyrədirlər və s.
Cədvəl 1. Avtomatlaşdırılmış informasiya sisteminin
tətbiq edilməsi layihəsinin iştirakçıları və onların funksiyaları.
Layihənin meneceri hər şeydən əvvəl avtomatlaşdır-
manı həyata keçirən müəssisənin əməkdaşıdır. İdealda bu
avtomatlaşdırma və informasiyalaşdırma (informasiya mene-
ceri) məsələləri üzrə ixtisaslaşmış idarəçidir. Layihənin
“ideal” menecerinin şəxsi keyfiyyətlərinə və ixtisasına aşağı-
dakı tələblər aid edilir:
İnformasiya sistemləri menecmenti
121
yaxşı təhsilə, avtomatlaşdırma üzrə ixtisaslaşmış
təhsilə malik olmalı;
yüksək texnoloji sistemlərin tətbiqi üzrə iş
təcrübəsinə malik olmalı;
tez öyrənən olmalı;
çevik olmalı;
intizamlı olmalı;
“çətin” qərarları tez qəbul etməyi bacarmalı;
işçiləri həvəsləndirməyi bacarmalı.
Sifarişçi tərəfindən informasiya sisteminin tətbiq edil-
məsi üzrə kompleks layihənin rəhbəri məhz qeyd olunan key-
fiyyətlərə malik olmalıdır. O, yaxşı başa düşməlidir ki, layihə-
nin həyata keçirilməsi biznesə hansı təsir göstərəcək? Şirkətin
əsas biznes proseslərindən baş çıxacaqmı? İstehsalçılarla sıx
kontaktı saxlamaq lazımdır ki, məsləhətçilərin təklif etdikləri
model praktikada istifadə edilən rahat alət olsun. Layihənin
meneceri şirkətin hər bir əməkdaşı ilə praktiki olaraq kontakt
tapmağı, meydana çıxan münaqişələri yerindəcə həll etməyi
və layihənin tətbiqi üzrə gərgin əməyə bütün ətrafdakıları
həvəsləndirməyi bacarmalıdır.
Bu, əsasən o hallarda aktualdır ki, yeni texnologiyaların
paralel olaraq tətbiqilə təşkilat özünün biznes layihələrini
yenidən qurmaqla məşğul olur. Bu isə işin sxeminin və
hamının adət etdiyi prosedurları dağıdan və əksər işçilərin
maraqlarına toxunan münaqişəli məsələdir. Hər şeydən əvvəl,
şirkətlər elə bu iki məsələni əvəzləyir. İnformasiya texno-
logiyası mütəxəssislərin təklif etdikləri ideal modelin tələbi
altında biznes proseslərinə düzəliş verirlər. Belə layihə çətin
məsələlərin və potensial ziddiyyətlərin dumanıdır. Lakin
bütün bunların öhdəsindən yalnız yüksək ixtisaslı mütəxəssis,
yəni sifarişçinin nümayəndəsi gələ bilər. Lakin sadəcə olaraq
başa düşmək lazımdır ki, layihənin meneceri və müştəri
tərəfindən əməkdaşların qrupu lazımdır. Bu isə nəticəyə nail
Dostları ilə paylaş: |