272
Yenə o bağ olaydı,
yenə o qumlu sahil,
Sular ötəydi dil-dil.
Saçın kimi qıvrılan dalğalara dalaydım,
Dalıb ilham alaydım.
Əndamını həvəslə qucaqlarkən dalğalar,
Qəlbimdə qasırğalar,
Fırtınalar coşaydı, qısqanclıqlar doğaydı,
Məni hirsim boğaydı;
Cumub alaydım səni dalğaların əlindən,
Yapışaydım belindən,
Xəyalımız üzəydi sevda dənizlərində,
Ləpələr üzərində,
İlhamımın yelkəni zərrin saçın olaydı,
Sular xırçın olaydı,
Bu nə gözəl şeirdir, bu nə gözəl mənzərə,
Gəlin, baxın Xəzərə.
Çıxalım Buzovnada kiçik qayalıqlara,
Seyr edəlim bir ara…
Gecələr sayrışarkən ulduzlar lalə kimi,
İşıqlar jalə kimi
Çilənib dağılarkən ətrafa
damla-damla,
Ən yaxın bir adamla
Nə gözəldir dinləmək suların nəğməsini,
Təbiətin səsini!
Nə gözəldir dolaşmaq isti yay fəsilləri
Bu sərin sahilləri!
Nə gözəldir səhərlər bizim böyük ruhumuz,
Aşığ-daşan duyğumuz,
Şəklindəki sulardan baxaraq ləzzət almaq,
Bu mavi şerə dalmaq,
Dalğalar kimi qalxmaq,
dalğalar kimi enmək,
Bəzən hürküb çəkinmək.
Hər dalğa bir kişnəyən bəyaz yallı at kimi,
273
Bizim bu həyat kimi!
Yenə o bağ olaydı sevdalar ölkəsində,
O söyüd kölgəsində,
İnci qumlar üstündə yenə verib baş-başa,
Yayı vuraydıq başa.
Günlərimiz keçəydi qızğın fərəhlər kimi,
Dolu qədəhlər kimi;
Yarpaqlar arasından uzadaraq əlini,
Oxşayaraq telini,
Gecələr darayaydı saçlarını ay gözəl!
Sən gözəlsən, ay gözəl?
Əllərində əllərim, gözlərində gözlərim…
Asılaydı sözlərim
Könlünün qulağından bir qızıl
tana kimi,
Günəş doğana kimi.
Bu yaz dostlarım bir az bəxtəvər olacaqlar,
Can-ciyər olacaqlar.
Bir az da uzaqlara açacaqlar yelkəni,
Ruh yeni, həyat yeni…
Çıxacaqlar – göyləri aşaraq dönə-dönə –
Buludların fövqünə.
Uçacaqlar sabaha, uçacaqlar yarına,
Efir boşluqlarına.
Vaxtilə bir kölgə tək hür yaşamaq istəyən
Bu insan oğlu bilsən
Azadlıq ölkəsində daha şad olacaqdır,
Dünya dad alacaqdır.
Yenə o bağ olaydı, yenə yağışaraq siz
O bağa köçəydiniz.
Biz də muradımızca fələkdən kam alaydıq,
Sizə qonşu olaydıq.
274
Yenə o bağ olaydı, səni tez-tez görəydim;
Qələmə söz verəydim.
Hər gün bir yeni nəğmə, hər gün bir yeni ilham…
Yazaydım səhər-axşam.
Arzuya bax, sevgilim, tellərindən incəmi?
Söylə ürəyincəmi?
ÇAĞLAYAN
Sən uca bir dağın
göy gözlərindən
Sevincdən tökülən gur yaşlar kimi –
Axdıqca, ürəyim qopur yerindən,
Uçunur bədənim bir ruzgar kimi.
Ey böyük çağlayan, ey təmiz ürək,
Yoxmu aramızda bir könül bağı?
Səsinə səs verən bəstəkar gərək,
Ey qüvvət qaynağı, işıq qaynağı!
Sən də şəlaləsən, təbim yerində.
Ürəklər, beyinlər, ruhlar çağıldar
Sənin də ölməyən nəğmələrində.
Fikirlər torpağı, hisslər torpağı
Sənin seylabınla çiçəklər açar,
Ey həvəs qaynağı, nəğmə qaynağı!
275
YEDDİ AŞIQ
Onlar yeddi aşıqdı,
Ellərə yaraşıqdı.
Hamsının telli sazı,
İldırımdan avazı,
Fikirləri nur kimi,
Sözləri yağmur kimi,
Çıxmışlar bərkdən, boşdan,
Olmamışdan, olmuşdan
Yaxşı xəbərdardılar,
Kamil sənətkardılar.
Budur,
mənim ərənlərim,
Çox gəzib, çox görənlərim,
Bayram günü, bir şənlikdə,
Bir səfalı çəmənlikdə
Sıra vurmuş, oturmuşlar.
İçlərindən ən ixtiyar,
Bir ağsaqqal ərən qalzdı.
Bulud keçdi, şimşək çaxdı
O qalxarkən bu məclisdən,
Qopdu alqış alqış üstdən.
Xitab etdi qoca ərən:
-
Dostlar! – dedi, - çərən-pərən
Söhbətlərin vaxtı keçdi;
Ağır günlər axdı, keçdi.
Biz ruhların fəzasına,
Könüllərin dəryasına
Dalıb, dalıb tapmalıyız
Yeni inci, yeni ulduz.
İndi saya vadilərdən
Külək kimi əsməliyiz.
Yeni yollar kəsməliyiz.
276
Aranızda varsa yayan,
Dənliyində söz olmayan
Xəcalət verməsin bizə,
Girişməsin bu məclisə.
Məclis
başqa bir məclisdir,
Hamı həkim, mühəndisdir
Öz işində, öz gücündə.
Əziz dostlar, bu şad gündə
Bayağı söz oxumayın!
Alçaq qumaş toxumayın! –
Deyib qoca aşıq oturdu. Sıradan ilk dəfə orta yaşlı biri
çıxdı. Üzünü məclisə tutub dedi:
-
Mənim nəğməm alnımızın qırışlarından tər kimi sızar,
həyat bağçamızın arxlarından sərin sular kimi axar, sərhədsiz,
azad torpaqlarımızda azad əməyin nəğməsini oxumaq mənə
nəsib oldu. Bu bizim əzəliyyət və ədəbiyyət mahnımızdır.
İnsanı insan mərtəbəsinə çıxaran da odur. Vaxtilə göz
yaşlarımızı andıran sular, dərdimiz kimi qat-qat torpaqlar artıq
öz əlimizdədir. Atalarımız becərdikləri bağçalara hasar
söküklərindən həsrətlə baxardılar. İndi bu bağçaların bağbanı
da, sahibi də bizik. Hər kəs öz əmək baharından istədiyi feyzi
aparsın. Bizdə ancaq işləməyən dişləməz! Xoşdur təzə bir
çiçəkdən gülab çəkər kimi dirilikdən kam almaq! Arzularımızın
torpaqlarına gülə-gülə saçdığımız həvəs toxumlarının
meyvəsini dadmaq ləzzətlərin ləzzətidir!
Sonra sazını döşünə sıxdı, oxumağa başladı:
Ellər,
gəlin iş görəlim
Siz bir yandan, biz bir yandan.
Ömrümüzü xoş sürəlim
Siz bir yandan, biz bir yandan.
Məhəbbətlə sarışalım,
277
Ayla, günlə yarışalım,
Ulduzlara qarışalım
Siz bir yandan, biz bir yandan.
Azad əmək, azad torpaq,
Qəlbimizdə sevgi, maraq,
Əl çalalım şaraq-şaraq
Siz bir yandan, biz bir yandan.
Yeddilərdən ikincisi meydana atıldı. Yarışa çıxmış kimi,
ətvarında bir dirilik sezilirdi. Bir o başa, bir bu başa getdi;
baxalım nə dedi:
- Mən gəlib keçən nəsillərin
eşitmədiyi bir nəğməni
tərənnüm edəcəyim. Bu nəğməni keçmişin yazıq oğulları
oxumaq istədi, ancaq yapılmş sazların pərdələri buna kafi
gəlmədi. Mənim nəğməm istirahət üçündür. Qəlb qəlbliyilə
vurmasa mümkün deyil, bir vurub ikinciyə keçərkən arada bir
nəfəs alır. Külək küləkliyilə ətrafı sarsıdıb keçdimi, havaya ani
bir sükut çökmüş olur. Buludlar oynar, göylər gurlar, şimşəklər
çaxar, yağmur yağar, sel olar. Sonra göylər əmin bir çöhrə kimi
gülümsər. Dəniz şahin qanadlarını qaldırıb qayalara çarpar,
tufan keçər,
dalğalar susunca, həmən dəniz anasının qoynunda
süd əmə-əmə uyuyan bir yavruya dönər. Bəs insan! Onun
istirahəti? Yeddi saat iş… sonra klub… Fikir açan siyasi dərs…
çalğı, oyun, rəqs!.. Ruhun tuğyanı! Budur mənim nəğməm!
Mənim dəzgah yoldaşım bu saat istirahət evindədir. O indi
güllü, sarmaşıqlı bir eyvanda, könlünün gözünə sükunət
pəncərələri açılmış bir təbiət parçasını seyr etməkdə. Dimağına
istirahət gülşəninin ətri saçılır. O, bəlkə də sərin kölgələr kimi
bir ağac altına sərilmişdir; lakin günəşlə həmsayədir. O, sovet
dövrünün rahat insanıdır.
Sonra sazını aldı, tərənnümə başladı:
Açılsın gönlümüz ilk bahar kimi,