278
Yanaqlar qızarsın güllər içində.
Axalım gülşənə irmaqlar kimi,
Səsimiz gurlasın sellər içində.
Yamandır insanın tez qocalması,
Düşüb yol daşı tək yolda qalması,
Erkən bir ürəyin vərəm alması
Bir də görünməsin ellər içində.
Ömür
uzun olsun bizim diyarda,
Kimsə kimsənədən qalmasın arda,
İnsanların günü qışda, baharda
Keçsin şirin-şirin dillər içində.
Üçüncü. Gənc bir aşıqdı. Sazı vardı, sözü də… Ayağa
qalxıb, xitab etdi:
- mənim nəğməmdən çoxları dəm vurmuşdur. Elmə
həyat, cəhlə ölüm, ölümə varlıq, cəhlə yoxluq demişlər. Ancaq
bu sözlər bir ovuc insan ağalarına məxsusdu. Biz, babaların
nəsihətlərini hər kəsədinlətməyə gəldik. Biz təhsilin, günəşin
qapılarını insan yavrularına fərq qoymadan açdıq. Onlar onsuz
da fərqsizdirlər. Biz mədəniyyətdən qorxub ona düşmən
kəsilmədik. Elektrik sürətini buraxıb, maviliklərə sürdüyümüz
motorların sükanından əl
çəkib də, tənbəl karvan yollarına
qayıtmaqmı olur?! Biz elmin həm içinə, həm qabığına malikiz,
çünkiquş bir qanadla uça bilməz. Qarşıda uca dağlar var.
mehriban dostları ayrı salan əngin dənizlər maviləşir. Qarşıda
qara yerin sarsıntıları gözlənilir. Bu çətinlikləri həllə
mədəniyyət gərək, mədəniyyət! Mədəni bir kütlənin boynuna
minmək olmaz! –deyib saza söz verdi.
Mehriban ellərim, dinləyin məni:
Hələ bu diyarda çox işimiz var!
279
Məhsul toplamağa, çiçək dərəndə
Xəzanda, baharda çox işimiz var!
Hələ bu
yerləri sürəcəyik biz,
Hələ gözəl günlər görəcəyik biz,
Dalğalara köküs gərəcəyik biz,
Çıxınca, kənarda çox işimiz var!
Təbiət olmasın çox əngəl bizə,
Buludlar, dalğalar versin əl bizə,
Bizdə qonaqlıqdır, günəş, gəl bizə,
Qaranlıq yollarda çox işimiz var!
Dördüncü aşıq qalxdı. Məclisdə oturmuş öz arvadına
üzünü tutub xitab etdi:
-
Sən anasan, sən qadınsan, sən bu insan sellərinin
qaynağısan. Taxtın var, beşiyin var. Evin var, eşiyin var. Nə
mələksən, nə pəri. Mən səni sevərək aldım, sən mənə sevərək
gəldin. Sevişdik, güldük, ağladıq. Camalın gözlərimdə su
kənarındakı bir çəmən kimi gülümsədi. Keçən iclasların birində
bir qadın belə demişdi:
«Ayaqlara toz, ağızlara söz olduğumuz günlər getdi.
Ərlərlə hüququmuz var.
Təlimdə birik, əyləncədə birik,
cəbhədə də bir olacağıq! Bizə bu hüququ verən Oktyabra alqış!
Bizim
ərlərimizi, çocuqlarımızı, qızlarımızı
səfalət
çamurlarından çıxarıb sülhün, qardaşlığın büllur sularında
yıxayan onların qeydinə qalan, bəşər nəslinin uzanmasına-
əbədiyyətinə qanun verən insanlar üçün ana qəlbimizin
döyüntüləri milyoq-milyon əllərdən qopan alqış səslərinə
dönsün!».
Sonra sazını köksünə sıxdı, baxalım nə dedi:
Sən mənim cananım, şirin canımsan,
Ətirli bağçamda bar səni gözlər!
280
Elimsən, günümsən, mehribanımsan,
Qızğın məclisimdə tar səni gözlər!
Qarşında səfalı beşiyin sənin,
Deyirsən: «Yat, çəkim keşiyin sənin!»
Cənnətmidir evin-eşiyin sənin?
Dövlət əlindədir, var səni gözlər!
Yıxıqlar əlinlə gülüstan olur,
Can cahana dönür, cahan can olur,
Bütün qaranlıqlar çırağban olur,
Ellərin şənliyi, yar, səni gözlər!
Yeddilərdən beşincisi qalxdı. Məclisə qururla baxıb dedi:
-
Nəğmələr içində mənim nəğməmin ayrı bir yeri var.
Mən toxunulmaz hüququmun nəğməkarıyam. Bir fərd, bir
cəmiyyət
nə qədər yüksəlirsə, yüksəlsin, hüquqsuz yenə heçdir.
Başı sərkili, üzü danlaqlı, qəlbi səksəkəli əməl yollarında
yorğun düşən, əli istəyinə irişməyən əcdadımızın göylərdən
asılı iradəsini acı-acı bir düşünəlim. Biz ümid qapılarını
asanlıqla keçdik. Azad əməllərinə, azad əməyinə yetən bizim
nəsil nə bəxtəvərdir! Təhəkkümün,
zəncirin, təhqirin hüdudu
bizim torpaqların sərhəddinə gələndə bitər. Qarayammı,
ağammı? Fərqində deyiləm. Qarlı bir dağam mən. Qaynar bir
bulağam mən. Varlı budağam mən. Qoltuğa sığınmaq da bir şey
deyil. Böyük bir palıdın həşəmətli budaqları altında bir
çiçəkfırtınalardan, boranlardan nə qədər qorunsa da, yenə
günəşsizlikdən sarı, solğun qalır. Vay o fərdə ki, asılıdır! Vay o
kütləyə ki, məhkumdur. Mən arzularımın hovuzu kənarında
durub məqsədimin surətini dərin bir heyranlıqla
müşahidə
edirəm.
Sonra sazını aldı, bir-iki ağız dedi:
Mənim ixtiyarım öz əlimdədir,
281
Ömrü çarpaşıqlı bir insanam mən!
Könül otağının pəncərələri
Güllü, sarmaşıqlı bir insanam mən!
Gəldi yaz ayları, sayrıldı güllər,
Başladı pərvaza tərlan könüllər,
Dolaşdığı ellər, gəzdiyi çöllər
Yarlı-yaraşıqlı bir insanam mən!
Təzə əməllərim ilk bahar kimi,
Ömrüm gəlib keçməz bir ruzgar kimi,
Xəyalım göylərdə buludlar kimi,
Yolları işıqlı bir insanam mən!
Söz altıncı ərənə gəldi. Görək bu nə dedi:
- «Çox bil, az danış». «Adamın dili öz başına bəladır!» -
deyən əsir babaların bu nəsihətləri nə qədər acıdır! Mənim
nəğməm
sözü əsarətdən, məhkumluqdan çıxarıb azad etmək
üçündür. O sözlər, vicdanlarda casus qulaqlarının şəkləndiyi
dövrlərin məhsuludur. Nə mey şişədə, nə gül qönçədə, nə söz
ürəkdə qalar. Bunu bir şair demişdir.
Mey içilər, qönçə öz
əsrarını rəngilə izhar edər. Söz də qanadlı bir quşdur. Yuvası
təmiz bir ürək, açır bir yuva… yaşadığımız bu inqilab dünyası
mərd oğulların dünyasıdır. Bu dünyada kütlələrə səadət müjdəsi
verən hər söz azaddır.
Sonra tərənnümə başladı:
Mənim də sözlərim bir-bir yazılmış
Sinə dəftərimin varaqlarında.
Sənin qoxladığın ətir gizlidir
Qızıl çiçəklərin yarpaqlarında.
Gözəldir insanın öz azadlığı,
Yüksəltdik hər yerdə biz azadlığı;
Qələm azadlığı, söz azadlığı,
Doğrulmuşdur sovet torpaqlarında.