332
Ç o b a n
Bu bir əmək-nafilə!
Buraxaraq işimi,
Arasam keçmişimi,
O gül altından ancaq
Bir göz də çıxmayacaq.
M ə r c a n
Eşələ, çıxar, çoban,
Orda bir od var, çoban.
Üzümə diqqətlə bax!
Ç o b a n
Mərcan!
M ə r c a n
Sus ancaq.
. . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . .
7
Bir səhər hava gözəl,
Dağ gözəl, ova gözəl,
Dumanlı deyil hava.
Xan bu gün çıxmış ova.
Ətraf dolmuş adamla,
Bir yığın izdihamla.
Tuşlayırlar, atırlar,
Ətrafı çınlatırlar.
333
Qorxmaz adlı çoban da
Dağ başında, oyanda
Söykənərək ağaca,
Sürüsünü yamaca
Buraxaraq, dayanmış
Üzü mis kimi yanmış.
V ə z i r
Xan, nişan al çobanı!
Yerində çıxsın canı!
X a n
Yox, canım.
V ə z i r
Görünür xan,
Vuramayacağından
Qorxur…
X a n
Vəzir, qorxumu?
Bu günədək oxumu
Boş çıxan gördünüzmü?
V ə z i r
Ay canım, bu da sözmü?
Hünərlisən gözətlə,
Öyünməyin nafilə!
334
X a n
Mən atıram, dayanın,
Oxum dəyməz çobanın
Əgər olarsa baxtı.
Çəlik yayı buraxdı.
Uğuldadı dağ, dərə,
Yıxıldı Qorxmaz yerə.
Görünür baxtı yoqmuş,
Tale ona soyuqmuş.
8
Xan bir çobanı vurmuş.
Xan yenə də qudurmuş
Azğın bir köpək kibi.
Bilinməyir səbəbi.
Neçin çobanı vurmuş?
Xan yenə də qudurmuş.
Xan qaçırmış bir qızı.
Yetimbir günahsızı, -
Diyə, gizlicəxalq da
Qaynayır aralıqda.
9
Bir gün Dəmirdaş yenə
Yayıb dağın döşünə
Sürüsünü, dayandı,
Günəş üfüqdə yandı,
Qızardı yavaş-yavaş.
Düşünürdü Dəmirdaş.
Köhlən başlı buludlar,
Gözü yaşlı buludlar
335
Üfüqdə yol kəsirdi.
Onu hankı təsirdi
Düşündürən, əcəba?
Derdi: - Görən əcəba,
Bizdən nə istəyir xan?
Yetməzmi tökdüyü qan?!
Neçin, neçin bu qansız
Qaçırır gündə bir qız?!
Xan yenə də qudurmuş,
Nəçin Qorxmazı vurmuş?
Yetməzmi vurduğu baş?..
Düşünürdü Dəmirdaş.
Yerlər, göylər açıqdı,
Dəmirdaş dağa çıqdı.
Çıxardı qavalını,
Bəyan etdi halını:
O çaldıqca, güllərin
Qaçdı qırmızı rəngi,
Dəyişdi bülbüllərin
Nəğməsinin ahəngi.
O çaldıqca, buludlar
Göy üzündə dayandı,
Şəbnəmli məxmər otlar,
Gün çıxmış kimi yandı.
O çaldıqca, axan su
Şırıltısını kəsdi,
Söyüdlərin, doğrusu,
Suda qolları əsdi.
Nəsir var – duyan anlar –
Çobanın havasında.
O çaldıqca, ilanlar
Uyudu yuvasında.
Qavalın bu səsinə,
336
Bu duyğulu səsinə
Qoşaraq, gəldi Mərcan,
Ürəyində həyəcan.
337
M ə r c a n
Mana da öyrət, çoban,
Sən bu qaval çalmağı.
Mana da öyrət, çoban,
Dağlara ün salmağı.
D ə m i r d a ş
Xan daha gözəl bilir
İncə-incə çalmağı.
Xan daha gözəl bilir
Dağlara ün salmağı.
M ə r c a n
Dəmirdaş, buraq, buraq!
Kinayəni ataraq,
Bir az da məni dinlə,
Səni sevəni dinlə!
D ə m i r d a ş
Sən xan qızı, mən çoban!
Nə çıxar boş xəyaldan?
M ə r c a n
Xəyal deyil, həqiqət!..
Mərcan sənindir fəqət.
D ə m i r d a ş
Yox, Mərcan, ola bilməz.
338
Bu bir dərd ki, çəkilməz!
M ə r c a n
Onu bil ki, sevməsən,
Öləcəksən yəqin sən!
D ə m i r d a ş
Səni xan mana verməz,
Yoxsul çobana verməz!
Bir də deyirlər ki, xan,
Əgər kim xalınızdan
Doğru xəbər verərsə,
Sahib olacaq sizə.
M ə r c a n
Qoy deyim: xallarım bu!
Yetər, sıxma ruhumu.
Ürəyini aç mana,
Xəstəyəm, əlac mana!
D ə m i r d a ş
Söylə «möhtərəm» atan,
Bizim «ədalətli» xan
Neçin Qorxmazı vurmuş?
Yenə neçin qudurmuş?
Qaçırmışdır bir qızı,
Yetim bir günahsızı?
M ə r c a n
339
Mən neyləyim?
340
D ə m i r d a ş
Sən heç nə!
Qulaq as mən deyənə,
Ey sarayın laçını!
Sevgi ehtiyacını
Ruhunda duyan gözəl,
Bir qədər özünə gəl!
Səni kim istəməz, kim?
Hər lətafətə hakim
Sevimli bir pərisən,
Dillərin əzbərisən.
Bu şərtlə sevərəm mən:
Çıxmasan dediyimdən.
M ə r c a n
Yox, sözündən çıxmaram,
Ürəyini sıxmaram,
D ə m i r d a ş
Desəm atanı öldür!
Ağlayan xalqı güldür.
Edərsənmi?
M ə r c a n
Edərəm,
Ölümə də gedərəm!
D ə m i r d a ş
341
Yox, hələ öldürmə, yox!
Xanın ölməsi ən çox
Xalqa gətirər ziyan;
Üsyan etməli, üsyan!
Lakin dediklərim, baq,
Yanında qalsın ancaq!
M ə r c a n
Yazıq ki, bu yaxında,
Bu ayın axırında
Köçəcəyik şəhərə,
Bu mehriban dağ-dərə,
Ah, bu səfalı yaylaq
Yenə sizə qalacaq!
D ə m i r d a ş
Yalnız bu dağ-dərə yox,
Bu gözəl mənzərə yox,
Sərin yaylaqlar deyil,
Qaynar bulaqlar deyil,
O kor, o sağır kəndlər,
Vergisi ağır kəndlər,
Barlı bağ, gözəl çəmən,
Dağ döşündə dəyirmən,
Sürü, ilxı, çapar at,
Uçan quş, gərgin qanat,
Göy zanbaqlı ovalar,
Dalğa vuran tarlalar,
Sarısünbül zəmilər,
O çılğın Xəzərin də,
Hər zaman üzərində
Ləngər vuran gəmilər,
Dostları ilə paylaş: |
