Microsoft Word muxtar naz m docx
Yüklə 0,71 Mb. Pdf görüntüsü
|
4
inkişafında ofşor biznesin rolunun müəyyənləşdirilməsi və Azərbaycanda belə növ biznesin yaradılma və inkişaf perspektivlərinin araşdırılmasından ibarətdir. Тядгигатын предмети: Тядгигатын предмети кими ofşor biznesin formalaşma xüsusiyyətləri, ofşor biznesdə fəaliyyət göstərən bir sıra şirkətlərin fəaliyyət mexanizmi və ölkəmizdə ofşor biznesin yaradılmasının iqtisadi inkişafa təsirinin müəyyənləşdirilməsi чыхыш едир. Тядгигатын нязяри ясасларыны игтисад елми классикляринин, мцасир Гярб игтисадчыларынын, рус вя Азярбайжан игтисадчы алимляринин тядгигатлары, щямчинин тядгигатчынын фярди йанашмасы тяшкил едир. Диссертасийанын йазылмасында игтисади нязяриййя, бейнялхалг игтисади мцнасибятляр, beynəlxalq ticarət, Azad iqtisadi zonalar, xüsusi iqtisadi zonalar, ofşor zonalar вя диэяр елмлярин мцддяаларындан эениш истифадя едилмишдир. Тядгигатын методолоъи базасыны игтисад елминин ясасландыьы елми тядгигат методларынын эениш спектри вя проблемин тядгигиндя елми абстраксийа, тарихи вя мянтиги ялагя, индуксийа, дедуксийа, анализ вя синтез методларындан истифадя едилмякля фактлар йыьылыб-цмумиляшдирилмиш, онлар арасында ганунауйьун вя тясадцфи ялагяляр мцяййянляшдирилмиш характерик яламятляр ашкара чыхарылмыш, щямчинин мцасир şəraitdə ofşor biznesin инкишаф хцсусиййятлярини вя тямайцллярини изащ едян бир чох харижи юлкя алимляринин елми мцлащизяlяrи вя нятижяляри тяшкил едир. Елми йенилик: Маэистр диссертасийасынын елми йенилийи müasir dövrdə ofşor zonaların fəaliyyət istiqamətlərinin öyrənilməsi, dünya iqtisadiyyatında ofşor biznesin rolu, ölkə iqtisadiyyatının inkişafına ofşor biznesin təsir imkanlarının araşdırılması, Azərbaycanda ofşor biznesin formalaşması və inkişaf perspektivlərinin müəyyənləşdirilməsidir. Нязяри вя тяжрцби ящямиййяти апарылан тядгигатын ясас нятижя вя елми мцддяларындан тяклифляр вя тювсийялярдян, dünya iqtisadiyyatında ofşor biznesin yeri, ofşor biznes zonalarında fəaliyyət göstərən şirkətlərin əsas xüsusiyyətlərinin
5
öyrənilməsi və ölkəmizdə ofşor biznesin formalaşması механизминин гурулмасы хцсусиййятляринин юйрянилмясиндя лазыми модернляшdирмянин щяйата кечирилмясидир. Информасийа мянбяйи мцхтялиф бейнялхалг тяшкилатларын дюврц няшрляри, Азярбайжан Республикасы Дювлят Статистика Комитясинин, Maliyyə Nazirliyinin, Мяркязи Банкын вя Игтисади Инкишаф Назирлийининин мялуматларындан ибарятдир. Ишин структуру вя щяжми. Апарылмыш тядгигат иши эириш, цч фясил, нятижя вя тяклифлярдян ибарятдир. Диссертасийа ишинин биринжи фяслиндя ofşor biznes fəaliyyətinin konseptual əsasları öyrənilmişdir. Işin ikinci fəslində dünya iqtisadiyyatında ofşor biznes mərkəzlərinin yeri və rolu tədqiq edilmişdir. Magistr dissertasiya işinin üçüncü fəslində isə Azərbaycanda ofşor biznesin formalaşması və inkişaf problemləri araşdırılmışdır.
6
1.1. Ofşor biznes fəaliyyətinin əsas xüsusiyyətləri
«Offshore» termininin ingilis dilindən hərfi tərcüməsi «sahildən uzaq yerləşən» məkan, yer mənasında başa düşülür. Ofşor mərkəzlərindən istifadənin başlıca məqsədi müəssisənin həm fəaliyyət göstərdiyi, həm də yerləşdiyi ölkədə vergi öhdəliklərinin minimumlaşdırılmasıdır. Bu məqsədə yüksək vergiqoyma səviyyəsi olan ölkələrdən qanuni yolla gəlirlərinin dövriyyələrinin əmlakının ya bütün hamısını və ya bir hissəsini başqa ölkəyə çıxartmaq vasitəsi ilə nail olunur. Son onilliklər ərzində dövriyyənin ofşor zona institutunun tətbiqilə həyata keçirilən artım templəri beynəlxalq iqtisadi fəaliyyətdə ümumi dövriyyələrin artım templərindən üstündür. Beynəlxalq vergi planlaşdırılması təcrübəsində 40-50 ölkə və ə razilərin vergi xüsusiyyətləri və üstünlüklərindən fəal surətdə istifadə olunur. Bu ölkələrin daha çox hissəsi Avropada və Karib regionunda yerləşir. Avropada olan ölkə və ofşor ərazilər - Andorra, Macarıstan, Hernsi, Cəbəllütariq, Danimarka, Cersi, rlandiya, Kipr, Latviya, Lixtenşteyn, Lüksemburq, Madeyra, Malta, Monako, Men adası, Niderland, Böyük Britaniya və Şimali rlandiya Birləşmiş Krallığı, Fransa, sveçrədir. Ayrı-ayrı beynəlxalq vergi planlaşdırılması sxemlərində Fransanın, Almaniyanın və Rusiya Federasiyasının vergiqoyma sistemlərinin xüsusiyyətlərindən istifadə oluna bilər. Karib regionunda beynəlxalq ofşor biznesinin liderləri aşağıdakılardır: Antiqua və Barbuda, Aruba, Baham adaları, Barbados, Beliz, Bermud adaları, Britaniyanm Virciniya adaları, Kayman adaları, Nefis və Sent-Kits, Niderlandın Antil adaları, Panama, Terks və Kaykos adaları. Ş imali Amerikada dünya ofşor mərkəzlərinin vergi rejimlərilə tutuşdurulan və vergiqoymanın xüsusi güzəştli rejimlərini təmsil edən ərazilərə Kanada (Нуu- Bгаnsuik) və АBŞ (Vayominq və Delaver) ştatları aiddir. 7
Sakit okean regionunda ən iri ofşor mərkəzlər aşağıdakılardır: Vanuatu, Honkonq, Qərbi Samoa, Kuk adaları, Labuan, Nauru. Xüsusi vergi sxemlərində Sinqapur və Yaponiyanın vergiqoyma sistemlərinin xüsusiyyətlərindən istifadə oluna bilər. Afrikada ofşor biznesinin liderləri Liberiya, Mavriki, Madeyra adası, Kanar adaları, Cənubi Afrika Respublikasıdır. Gəlir və əmlaka vergiqoymanın əlverişli rejimləri olan ölkə və zonalarda şirkətlərin qeydiyyatdan keçməsi barədə məlumatlar ofşor fəaliyyətinin miqyaslarına dəlalət edir. Ofşor şirkətlərin miqdarına görə Antil adaları, Bermud adaları, Britaniyanm Virciniya adaları, Kayman adaları, Kipr və Lixtenşteyn dünya liderləridir. Lixtenşteyndə 50 min qeydiyyatdan keçmiş ofşor ş irkətlərdən gələn gəlir büdcə daxilolmalarının (qeydiyyat və illik ödənişlər) 30%-dən artığını təşkil edir. Kiprdə 2000-cı illərin ortalarında 20 min qeydiyyatdan keçmiş ofşor şirkətdən gələn gəlir hər il 200 mln. dollar təşkil etmişdir (2000-ci illərin sonlarında Kiprdə artıq 28 min ofşor şirkət qeydiyyatdan keçmişdir). Kayman adalarında 25 min şirkət yaranmışdır. 2010-cı ildə Britaniyanm Virciniya adalarında 15 mindən artıq ofşor şirkət qeydiyyatdan keçmişdi ki, bu da adanın hər bir sakininə 1 şirkətin düşməsi demək idi (Virciniya adalarının inzibati mərkəzi olan Rod Taunun ə halisi 4 min nəfərdir). Bermud adalarında hər il 6,5 mindən artıq qeydiyyatdan keçmiş şirkətlərdən gəlir 2010-cu ildə ümumi milli gəlirin 25%-dən artığını (250 mln. dollar) təşkil etmiş, bütün beynəlxalq maliyyə fəaliyyətinin gəlirləri isə ölkənin ümumi daxili məhsulunun 40%-ə qədərini təşkil etmişdir. Terks və Kaykos adalarında 7 mindən artıq ofşor şirkət qeydiyyatdan keçmişdir. 80-ci illərin ə vvəllərindən ofşor ərazilərdə yaradılan bank və bank şöbələrinin, sığorta və təkrarsığorta şöbələrinin gur və daimi artımı qeyd olunur. Kayman adalarnda 500-dən artıq ofşor bank qeydiyyatdan keçmişdir, o cümlədən dünyanın 40-50 iri banklarının ş öbə və filialları bu adada mövcuddur. 2013-cü ilin ortalarında Кауman adalarında bank şöbələrinin depozit ə manətlərinin məcmu məbləği 150 mlrd. dollardan artıq olmuşdur. Honkonqda baş lisenziyası olan 300- dən artıq bank və xarici bankların 1,5 mindən artıq şöbəsi, 16 depozit və 250 sığorta şirkəti fəaliyyət göstərir. Baham adalarında bank və maliyyə Yüklə 0,71 Mb. Dostları ilə paylaş:
|