44
DT – 177.......................................................300
KT – 174.......................................................250
KT – 521........................................................ 50
ç) carədardan icarəyə verənin hesablaşma hesabına 300 manat məbləğində
pul daxil olub:
DT – 223.......................................................300
KT – 177.......................................................300
d) Bir il keçəndən sonra ödənilməyən məbləğ üzrə faizlər hesablanıb (1000-
250)x0,125=93,75 manat
DT – 442.......................................................93,75
KT – 801.......................................................93,75
e) kinci ilə görə icarə ödəməsi 250 manat məbləğində faizlər (750-250-
93,75)x0,125=74,22 manat hesablanmışdır
DT – 177.......................................................300
KT – 174.......................................................250
KT – 521........................................................50
carəyə görə faizlər 74,22 manat məbləğində hesablanıb
DT – 442.......................................................74,22
KT – 801.......................................................74,22
Oxşar yazılışlar icarənin 3-cü, 4-cü və 5-ci illəri ərzində tərtib olunurlar
(faizlərin məbləğləri dəyişirlər)
ə
) beşinci ilin axırında avadanlıq icarədara 70 manata satılır. ƏDV-ni nəzərə
almaqla 84 manata hesab tərtib edilib:
DT – 177.......................................................840
KT – 731.......................................................700
KT – 521........................................................14
f) Tikili və avadanlıqların satışından olan pul ümumi müəyyən edilmiş
qaydada maliyyə nəticələrini əmələ gətirir:
DT – 731.......................................................70
KT – 801.......................................................70
45
g) carənin başa çatmamış icarəedilmiş vəsaitlər satın alındıqda bir neçə
yazılış tərtib edilir.
Satın alınma hesabına vəsaitlərin hesablaşma hesabına daxil olması 223 saylı
223 saylı “Bank hesablaşma hesabları” hesabının debetinə və 174 saylı “ carə
üzrə uzunmüddətli debitor borcları” hesabının krediti üzrə əks etdirilir. Növbəti
müddətə görə əlavə gəlirin məbləği 174 saylı “ carə üzrə uzunmüddətli debitor
borcları” hesabının debeti, 442 saylı “Gələcək hesabat dövrlərinin gəlirləri”
hesabının krediti üzrə əks olunur.
2. carədarların mövqeyi
a) carədarlar dəyəri 1000 manat olan avadanlığı icarəyə alır:
DT- 112.2 .........................1000
KT – 406...........................1000
Bu halda dəyər üzrə icarəyə alınmış vəsaitlərödəməyə öhdəçilik kimi həmin
məbləğdə əks olunurlar.
b) carə müddətinin əvvəlində 250 manat məbləğində birinci icarə ödəməsi
hesablanıb, ona ƏDV-si 50 manat təşkil edir:
DT – 241.......................................................50
KT – 406.......................................................250
KT – 177.......................................................300
c) Birinci ilin axırında icarəyə verənin xeyrinə 750 manatdan 12,5% faizlər
hesablanırlar, bu da 93,75 manat təşkil edir. Həmçinin ikinci icarə ödəməsi 250-
93,75=1562,25 manat məbləğində olur:
DT – 343.......................................................93,75
KT – 406.......................................................156,25
KT – 177........................................................250
Uzunmüddətli icarə üzrə faizlər icarədar tərəfindən onun mənfəətinin
azalmasına aid edilirlər.
46
ç) 1000 manatlıq ilk dəyərdən ildə 20% məbləğində köhnəlmə hesablanır, bu
da bir ayda 1000x0,2:12=16,66 manat təşkil edir, ildə isə 200 manat olur.
DT – 202.8.......................................................16,66
KT – 112.2.......................................................16,66
Uzun müddətli icarə olduqda icarədar onlar tərəfindən hesablanmış
köhnəlməni istehsal xərclərinə aid edir. Vəsaitləri istismara verdikdən sonra,
icarəyə görə ödənilmiş ƏDV-ni, icarənin müvafiq dövrü ərzində bərabər hissələrlə
həmin vergi üzrə büdcə ilə hesablaşmalara silinir.
Oxşar yazılışlar icarənin sonrakı illərinə icarə ödəməsi hesablanan zamanda,
habelə icarəyə verənin xeyrinə faizlər də tərtib edilir.
d) carənin axırında icarəçi həmin avadanlığı 70 manata satın alır. ƏDV-ni
nəzərə almaqla hesablaşma hesabından ödəmə:
DT – 241..........................................................140
DT – 111.2.......................................................70
KT – 223..........................................................84
Belə halda vəsaitlərə görə ödənilmiş dəyər, 241 saylı hesab üzrə əks etdirilən
Ə
DV-nin məbləğini çıxmaqla 111.2 saylı hesabın debeti üzrə uçota alınan onların
dəyərinə əlavə olaraq birləşdirilir.
e) Tam hesabladıqdan sonra avadanlıqlar onun tam dəyəri üzrə xüsusi
vəsaitlərin tərkibində daxil edilir.
DT – 111.1..........................................................1070
KT – 111.2..........................................................1070
Eyni zamanda hesablanmış köhnəlmə uçota alınır:
DT – 112.2..........................................................1000
KT – 112.1..........................................................1000
Torpaq, tikili və avadanlıqlar əldə edilən zaman ödənilən ƏDV-ni büdcəyə
ödənilməli olan həmin verginin məbləğini müəyyən edən zaman hər ay altı ay
ə
rzində bərabər hissələrlə hesaba alınır. (kiçik müəssisə olduqda tamamilə hesaba
alınır).
Dostları ilə paylaş: |