Microsoft Word Nax. Mr. Az?ri-son end doc

---

Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi  
Milli Geoloji Kəşfiyyat Xidməti  
 
 
 
V.N.NAĞIYEV, İ.Ə.MƏMMƏDOV 
 
 
 
 
 
 
 
NAXÇIVAN 
MUXTAR 
RESPUBLİKASININ  
FAYDALI 
QAZINTILARI 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Bakı – “Elm” – 2010 
 

---

 
2
Kitab Naxçıvan Muxtar Respublikasının  
yaradılmasının 85-ci ildönümünə  həsr 
olunur 
 
 
 
 
 
Baş redaktor:         professor H.S.BAĞIROV 
 
Redaktor:     
 
             Y.Ə.Kərimov 
 
 
 
 
 
 
Vasif Nağı oğlu Nağıyev, 
İlman Əsdan oğlu Məmmədov. 
Naxçıvan Muxtar Respublikasının faydalı qazıntıları. 
Bakı: “Elm”, 2010. – 240 səh. 
 
          İSBN 978-9952-453-34-8 
 
Kitabda Naxçıvan Muxtar Respublikasının metal, qeyri-metal, 
bəzək  daşları və tikinti materialları yataqları haqqında  məlumat verilir. 
Kitab faydalı qazıntı yataqlarının öyrənilməsi, axtarışı, kəşfiyyatı 
və istismarı ilə  məşğul olan geoloq-mütəxəssislər üçün nəzərdə tutul-
muşdur.  
 
 
1804000000
655(07) 2010

 
 
 
 
 “Elm” nəşriyyatı, 2010
 
 

---

 
3
M Ü N D Ə R İ C A T 
 
 
GİRİŞ ........................................................................................................ 6 
Bölmə 1. METAL  FAYDALI QAZINTILAR ........................................ 9 
1.1.Dəmir və manqan filizləri ...................................................... 9 
1.2. Mis filizləri ......................................................................... 11 
1.2.1.Sərbəst mis yataqları ......................................................... 11 
1.2.2. Mis-molibden-porfir yataqları ......................................... 14 
1.3. Molibden filizləri ................................................................ 20 
1.3.1. Damar tipli molibden yataqları ........................................ 20 
1.3.2. Molibden-porfir yataqları  ............................................... 31 
1.4. Volfram filizləri .................................................................. 39 
1.4.1. Damar tipli kvars-volfram təzahürləri  ............................ 39 
1.4.2. Skarnlaşmış əhəngdaşlarında və ştokverk tipli  
          molibden-mis-porfir filizlərində volframit  
           təzahürləri ....................................................................... 40   
1.5. Qurğuşun və sink filizləri ................................................... 42 
1.5.1. Paleozoy çöküntülərində qurğuşun-sink yataqları ........... 42 
1.5.2.Kolçedan-polimetal yataqları ............................................ 46 
1.5.3. Səpdərə filiz sahəsi .......................................................... 52 
1.5.4.Ortakənd-Başkənd təzahürlər qrupu  ................................ 54 
1.6. Alüminium filizləri ............................................................. 54  
 
1.6.1. Boksit yataqları ................................................................ 54 
1.7. Maqneziumlu karbonat  filizləri ......................................... 64 
1.7.1. Dolomit yataqları ............................................................. 64 
1.8. Kobalt filizləri. .................................................................... 68 
1.8.1. Kotam yatağı .................................................................... 68 
1.9. Civə-sürmə-mərgümüş filizləri ........................................... 70
 
 
1.9.1. Darıdağ filiz sahəsi. ......................................................... 70 
1.9.2. Əylis filiz sahəsi .............................................................. 76 
1.9.3. Əlincəçay təzahürlər qrupu. ............................................. 77 
1.9.4. Salvartı təzahürü. ............................................................. 78 
1.10. Qızıl filizi yataqları. .......................................................... 78 
1.10.1.Ordubad filiz rayonu. ...................................................... 78 
1.10.2. Əlincəçay (Başkənd) təzahürlər qrupu  .......................... 81 
1.11. Uran filizləri. .....................................................................  82 
1.11.1.Vulkanogen-çökmə mis-uran filizləri. ............................ 82 

---

 
4
Bölmə 2. QEYRİ-FİLİZ FAYDALI QAZINTILAR. ............................. 89 
2.1.Dağ kimyəvi xammal yataqları ............................................  89 
2.1.1. Daşduz. ............................................................................ 89 
2.1.2. Dolomit. ........................................................................... 98 
2.1.3. Kükürd ........................................................................... 102 
2.1.4. Şüşə sənayesi üçün mineral xammallar ......................... 106 
2.1.4.1. Paleozoy yaşlı kvarsitlər. ............................................ 108 
2.1.4.2. Pliosen yaşlı opalsaxlayan törəmə kvarsitlər .............. 112 
2.1.4.3.Şüşə sənayesi üçün digər xammallar  .......................... 116  
2.1.5. İncə keramika istehsalı üçün xammallar. ....................... 119 
2.1.5.1. Çətinəriyən gillər ........................................................ 119 
2.1.5.2. Çini daşı ...................................................................... 120 
2.2. Aqrokimyəvi xammal yataqları ........................................ 124 
2.2.1. Fosforit ........................................................................... 124 
2.2.2. Seolit .............................................................................. 132 
2.3. Yanar faydalı qazıntılar .................................................... 135 
2.3.1. Torf ................................................................................ 135 
2.3.1.1. Biçənək (Batabat) torf yatağı ...................................... 136 
2.4. Mineral piqmentlər (təbii mineral boya xammalı) ............  138 
2.4.1. Gülüstan  oxra yatağı ..................................................... 139 
 
Bölmə 3. BƏZƏK  DAŞLARI ............................................................. 142 
 
Bölmə 4. TİKİNTİ MATERİALLARI ................................................. 149 
4.1. Üzlük daşları ..................................................................... 149 
4.1.1. Travertin ........................................................................ 150 
4.1.2. Paleozoy yaşlı mərmərləşmiş əhəngdaşları .................. .157 
4.1.3. Maqmatik mənşəli üzlük daşları .................................... 162 
4.1.4. Vulkanogen-çökmə mənşəli üzlük daşları  .................... 167 
4.2. Divar (mişar) daşı ............................................................. 169 
4.2.1. Travertin ........................................................................ 169 
4.2.2. Tuf və tufqumdaşları ..................................................... 170 
4.3. Gil ..................................................................................... 174 
4.3.1. Tikinti keramikası istehsalı üçün gillər ..........................  175 
4.3.2. Aqloporit istehsalı üçün gillər ....................................... 184 
4.3.3. Bənd tikintisi üçün gillər ............................................... 188 
4.4. Palıqorskit gili. ................................................................. 190 
4.5. Sement sənayesi üçün xammalla ...................................... 194 

---