Microsoft Word Nax. Mr. Az?ri-son end doc
Yüklə 2,85 Kb. Pdf görüntüsü
|
219 saylı Dövlət standartlarının tələblərinə cavab vermir. Buna görə də qumlar istifadədən əvvəl yuyulmalıdır. İstismar zamanı çıxarılmış qumun bir hissəsi (46%) yol tikintisi işlərində, bir hissəsi isə zənginləşdirilmədən digər tikinti işlərində isti- fadə oluna bilər. Qayma-çaqıl-qum qarışığı böyük miqdarda qayma (60 mm-dən böyük) və lil və gil hissəcikləri ilə yüksək dərəcədə çirkləndiyindən dəmir yolları üçün ballast çınqılı (DÜİST 7394-85) kimi yararlı deyildir. Bütün qayma-çaqıl və qumlu çöküntülər və ələnmiş qum dəmir və avtomobil yollarının tikintisində drenləşmə qruntu kimi istifadə oluna bilər. Yatağın hidrogeoloji şəraiti əlverişlidir, ehtiyata daxil olan qayma- çaqıl-qum qatında su müşahidə olunmamışdır. Qrunt suları yatağın cənubunda 8,80-13,5 m dərinlikdə, şimal sərhədində isə 11,40-16,90 m dərinlikdə yatır. Yatağın şimal sərhədində qrunt suları 20 m dərinliyə qədər müşahidə olunmur. Gələcək karxanaya su axımı ancaq atmosfer çöküntülərinin hesa- bına ola bilər, yatağın sərhədləri daxilində bu həcm 25,7 m 3 /saat təşkil edir. Faydalı qazıntının karxana daxilində А+B+C 1 kateqoriyaları üzrə ehtiyatları 6586 min m 3 təşkil edir. Qayma-çaqıl materialının həcmi 5005 min m 3 -dir. 4.8.4. Azaçay yatağı Suvarılan torpaq sahələrinin genişləndirilməsi məqsədilə layihələş- dirilən su bəndinin tikintisində Azaçayın qum-çınqıl çöküntülərindən istifadə etmək üçün çayın hövzəsində və terraslarda 1983-1984-cü illərdə O.İ.İsmayılov tərəfindən kəşfiyyat işləri aparılmışdır. Qum-çınqıl çöküntülərinin geoloji quruluşu çox sadədir. Stratiqra- fik cəhətdən burada Üst Dördüncü və Müasir dövr yaşlı çöküntülər işti- rak edir. Dördüncü dövr çöküntüləri qayma-çaqıl-qumla, Müasir dövr çöküntüləri isə allüvial və delüvial-prolüvial çöküntülərlə - qumca, gilcə, qum və müxtəlif süxurların qırıntıları ilə təmsil olunurlar. Azaçayın çaqıl-qum çöküntüləri makroskopik cəhətdən çox möh- kən, iri və müxtəlif ölçülü süxurlardan ibarətdir. Onların ölçüləri bir neçə millimetrdən 1,0 m-dək dəyişir. Qranulometrik tərkibində qayma (70 mm-dən yuxarı) -9,3-14,6%, çaqıl və çınqıl -49,8-57,4% və müxtəlif- dənəli qum -33,1-37,0% iştirak edir. Rəngi açıq-bozdan qarayadək 220 dəyişir və bütövlükdə tünd-boz rəngdədir. 5 m dərinliyədək qayma-çaqıl- çınqıl kütləsi əsasən yaxşı yuvarlaqlaşmış, yumru formalı intruziv süxurlardan təşkil olunmuşdur. Onlar 40%-dək andezitlərdən, 30%-dək andezit-dasitlərdən, 20%-dək dasitlərdən, 10%-dək dioritlərdən, 10%- dən çox olmamaqla əhəngdaşlarından və kvarslı qumdaşlarından təşkil olunmuşdur. Yastı və hamar formalara demək olar ki, rast gəlinmir. Faydalı qazıntıda rast gəlinən qum öz tərkibinə görə dayanıqlı olmayıb, 50%-dən yuxarı 0,63 mm hissəciklərdən təşkil olunmuşdur. Müsbət amil ondan ibarətdir ki, qumlarda xırda (lilşəkilli) hissəciklərin miqdarı azdır. Təbii nəmlik 6,1%-dən 6,9%-dək, orta hesabla 6,6% təşkil edir. Qum-çınqıl qarışığının sıxlığı 2,62-2,70 q/sm 3 olub, yataq üzrə orta göstərici 2,65 q/sm 3 -dir. Həll olmuş duzlar az miqdarda olub, 0,09-0,15%, orta hesabla 0,12% təşkil edir. Qum-çınqıl qarışığında üzvi qarışıqlar müşahidə olunmur. Filtrasiya əmsalı 4,1-5,4 arasında dəyişərək orta hesabla 4,7, sürüşmə bucağı isə 0,70-0,76 arasında dəyişərək orta hesabla 0,72 təşkil edir. Gil, lil və tozvari hissəciklərin miqdarı 0,5%-dir. Sürtünmə “S-20”, xırdalanma “X-8”, şaxtayadavamlılığı “Şax-25” markasına uyğun gəlir. Qum-çınqıl qarışığının həcm kütləsi 2,0 t/m 3 , boşalma əmsalı isə yataq üzrə orta hesabla 1,31 təşkil edir. İrilik moduluna görə qumlar iridənəli tipə aid olub, irilik modulu 2,68-3,08-ə bərabərdir. Qumun tökmə həcm kütləsi 1,56-1,61 q/sm 3 , sıxlığı isə 2,60-2,70 q/sm 3 -dir. СО 3 - ün miqdarı 0,15-0,3% arasında dəyişir. Yatağın B+C 1 kateqoriyaları üzrə ehtiyatları 4374,9 min m 3 təşkil edir. 4.8.5. Əlincəçay yatağı Yataq Culfa rayonu ərazisində Əlincəçay hövzəsində yerləşərək, 26,5 km uzunluğunda 250-300 m enində ərazini əhatə edir. Yataq 1978-1979-cu illərdə T.M.Seyidov, İ.Ə.Məmmədov və O.İ.İsmayılov tərəfindən öyrənilmiş, 1980-ci ildə isə O.İ.İsmayılov tərəfindən yataqda kəşfiyyat işləri aparılmışdır. Yataq 7 m-dən 12 m-dək qalınlığında allüvial-delüvial mənşəli qayma, çaqıl, qum çöküntüləri ilə mürəkkəbləşərək, müxtəlif tərkibli effuziv və intruziv süxurlardan təşkil olunmuşdur. 70 mm-dən yuxarı hissəciklərin miqdarı 3-12%, 5-70 mm 30-58%, 5 mm-dən kiçik hissəciklərin miqdarı isə 35-56% təşkil edir. Tökmə 221 həcm kütləsi 1610-1700 kq/m 3 , gilli, lilli və tozvari hissəciklərin miqdarı isə 1,8-3,6% təşkil edir. Üzvi qalıqlar müşahidə olunmur. Yastı və iynəvari hissəciklərin miqdarı 7,0-11,3% arasında dəyişir. Çınqıllar sürtünmə üzrə “S-1”, xırdalanmasına görə “X-8” marka- sına uyğun gəlir. Əlincəçay yatağının çınqılları yuyulduqdan sonra bütün növ tikinti işlərində və avtomobil yollarının tikintisində istifadə oluna bilər. Yataq üzrə qumun orta miqdarı bütün kütlənin 42,7%-ni təşkil edir. Qumun tökmə həcm kütləsi 1440-1590 kq/m 3 , məsaməlilik 42-44%-dir. İrilik modulu 2,55-3,38 arasında dəyişərək iri qumlara aiddir. Gilli-lilli və tozvari hissəciklərin miqdarı yataq üzrə orta hesabla 3% təşkil edir və istifadədən əvvəl qumların yuyulması tələb olunur. Yatağın B+C 1 kateqoriyaları üzrə ehtiyatları 18845,0 min m 3 təşkil edir. 4.8.6. Naxçıvan I yatağı Yataq Babək rayonu ərazisində Naxçıvan şəhərindən 1,5-2,0 km cənubda, Naxçıvançay hövzəsində yerləşir. 1968-ci ildə M.S.İsmayılov tərəfindən yataqda kəşfiyyat işləri aparılmışdır. Yatağın geoloji quruluşunda Naxçıvançayın allüvial çöküntüləri - qayma, çaqıl, çınqıl, qumlu və lilli çöküntülərlə təmsil olunan Müasir dövr çöküntüləri iştirak edir. Yatağın kəşf olunan dərinliyi 15 m-ə qədərdir. Qayma və çınqıllar andezit-dasitdən, dioritdən, pelitomorf əhəng- daşlarından, qumdaşlarından və c. süxurlardan təşkil olunmuşdur. Dənəvərlik tərkibinə görə çınqıllar iriqırıntılı tipə aid olub, 20 mm- dən böyük ölçülü hissəciklərin miqdarı ümumi süxur kütləsinin 70-90%- ni, o cümlədən 40-60 mm hissəciklər 54%-ni, qaymalar isə 13,8%-ni təşkil edir. Çınqılların tökmə həcm kütləsi orta hesabla 1375 kq/m 3 , məsa- məlilik 5%-ə qədər, boşluqlar 43% təşkil edir. Yastı və iynəvari hissəciklərin miqdarı 12,0-35,0% arasında dəyişir. Gilli, lilli və tozvari hissəciklərin miqdarı 1-2% arasında dəyişir. Çınqıllar sürtünmə üzrə “S-I” və “S-II”, xırdalanmasına görə isə “X-12” və “X-16” markasına uyğun gəlir. Çınqıllar şaxtayadavamlı (Şax.-150) olub, suudma qabiliyyəti 2,37%, nəmliyi 1%-ə qədərdir. Yüklə 2,85 Kb. Dostları ilə paylaş:
|