Fazil SƏNAN
184
- Daha nə lazımdı? Barat Qurbandan soruşdu.
- Heç bir şey. Nə lazımdırsa özümlə gətirmişəm.
Qurban cibindən calaq üçün lazım olan şeyləri çıxartdı
və qoydu çəkilin yanına.
- Onun üçün sənin xətrini çox istəyirəm. Barat
əli ilə Qurbanın kürəyinə vurdu və güldü.
Qurban dizlərini yerə qoyub çəkilin dibini tə-
mizlədi və sonra qayçı ilə çəkilin yuxarısını ehmallıca
kəsib kənara qoydu. Bıçağın ucu ilə çəkilin gövdəsinin
qabığını nazik kəsib araladı. Gətirdiyi yaşıl budağı
əlində o tərəf bu tərəfə fırladıb diqqətlə nəzərdən ke-
çirtdi. Bıçaq ilə budağın üstündəki gözlərdən birini
ehtiyatla kəsib götürdü və sonra tumurcuğun altını tə-
mizləyərək çərtilmiş qabığı yavaşca aralayıb gövdənin
üzərinə qoydu və çəkilin aralanmış qabığı ilə tumur-
cuğun ətrafını örtdü. Cuna ilə sarıyıb, çəkilin kəsilmiş
gövdəsinin üstünə tüpürcəyi ilə islatdığı palçığı qoydu.
Ağac qırıqlarından calanmış çəkilin ətrafını və üstünü
örtdü ki, toyuq-cücə eşməsin, uşaq dəyməsin. İşini ta-
mamlayan Qurban ayağa durub dizlərinin torpağını
çırpdı. Cibindən çıxartdığı kirli dəsmalı ilə alnının və
boyun-boğazının tərini silərək, kənarda durub işin
gedişatını izləyən Barata tərəf üzünü çöndərib güldü
və dedi:
- Hə əmioğlu, bu da sənin çəkilin. Buna elə
calaq vurmuşam ki, o tutdan kənddə çox az adamda
var. Meyvələri həm çox iri, həm şirin, məhsuldar və
həm də çox gec sovulan.
- Çox sağ ol, əmioğlu. Araqların içində ən mata-
hı tut arağıdır. Mən də içən adamam. Böyüyər qapıya
kölgə salar, meyvəsindən arvad bəhməz bişirər, mən
də araq çəkərəm. Bax bu gördüyün həyətin hamısını
tut eliyəcəm. Tutdan yaxşısı yoxdur. Barat əli ilə tək-
Nifrətin göz yaşları
185
tük ağac əkilmiş həyətyanı sahəsini göstərdi və evə
tərəf yönəldi.
Darvazaya tərəf yönələn Qurban «Sağ ol, əmi-
oğlu. Mən gedim» dedi.
- Nə danışırsan. Başın xarab olub, nədi. Hələ in-
diyə kimi mənim qapıma ayağı dəyən adam süfrəmdə
bir tikə çörək kəsməmiş və yüz vurmamış getməyibdi.
Yekə bir xoruzu qanına qəltan eləmişəm. Bir şərtlə
gedə bilərsən ki, gedib mənim xoruzumun əvəzinə bir
xoruz gətirəsən.
- Yaxşı, nə deyirəm. Getmə deyirsən, getmərəm.
Qurban gülə-gülə əlindəki qayçını məhəccərin üstünə
qoyub ayaqqabılarını çıxardaraq Baratla birlikdə ey-
vanda qoyulmuş stolun arxasına keçdi.
Qarşı tərəfdə əyləşən Barat üzünü mətbəxə tərəf
tutaraq çığırdı:
- Ay arvad, gətir görək nə hazırlamısan?
Bir azdan stolun üstündə üç litrlik dolu banka
araq, soyuq pivə butulkaları, təzə göy-göyərti, pomi-
dor, xiyar, xüsusən xiyar turşusu və buludda qızardıl-
mış xoruzun əti gəl-gəl deyirdi.
- Yemək çək görək, - deyən Barat üç litrlik
bankadan qədəhlərə araq süzdü və dolu qədəhi əlinə
götürərək üzünü Qurbana tutub dedi:
- Qurban, bu qədəhləri içirik sənin sağlığına.
Əziyyət çəkmisən. Qismət olsa həmin calağın tutun-
dan araq çəkəndə səni də çağıracağam. Barat qədəhini
Qurbanın qədəhi ilə toqquşdurub başına qaldırdı.
- Allah qoysa, - deyən Qurban Baratın ağzını
bürüşdürməsinə baxıb əlindəki qədəhi bir dəfəyə bo-
ğazına tulladı. Tez pivə dolu bakalı götürüb başına
çəkdi. «Bəh, bəh! Kopolunun pivəsindən olmaz. Can
dərmanıdır» deyən Qurban xiyar turşusundan dişlədi.
Fazil SƏNAN
186
Üç litrlik bankada arağın səviyyəsi aşağı düş-
dükcə və pivə butulkaları boşaldıqca Baratla Qurbanın
kefi də durulurdu.
- Qurban, neçə gündən sonra calağın alıb-alma-
masını bilmək olar?
- Barat, on-on beş günə gözün yanında olan ya-
şıl yarpağa ehmalca əlinnən toxunan kimi yarpaq sap-
laqdan qırılıb düşsə, bil ki, calaq alıb, yarpaq düşmə-
yib bürüşmüş olsa, onda calaq almayıb.
- Ayrı cür calamaq olmazdı? Barat soruşdu.
- Bilirsən əmioğlu, var yaz calağı, yay calağı,
bir də payız calağı. Yaz calağında yarma, qabıqaltı,
göz calaqları qoymaq olur. Yay, payız calaqlarında isə
ən yaxşısı göz calağıdır. Biz indi caladığımız bu ca-
lağa yay calağı deyilir.
- Əmioğlu, alma, armud nə bilim başqa ağacları
da calıya bilirsənmi? Barat qədəhləri yenidən dol-
durdu.
- Bilirsən əmioğlu, hansı ağacı, hansı ağaca de-
yirsən calayım. Üzümü qoza calayım. Qızılgülü nara,
saftalını söyüdə. Ürəyin nəyi istəyir onu ona calayım.
- Əmioğlu sən yavaş-yavaş məni avam yerinə
qoyursan?
- Allah eləməsin. O nə sözdü deyirsən? Xətrimə
dəyirsən.
- Ə, üzümün qoza calandığını birinci dəfə eşi-
dirəm. Onu nətəri calıyırsan? Barat maraqla soruşdu.
- Qozun budağını deşirəm, sonra üzümün üz
qabığını təmizləyib həmin deşikdən keçirirəm və
sarıyıram. Qaynayıb qarışandan sonra kökdən gələn
tənəyi kəsirəm. Calanmış tənək qoz ağacının üstündə
qalır. Bir də baxırsan ki, ağacın üstündə həm qoz, həm
də üzüm var. Necədi sənin üçün?
- Ə, sən lap Miçurinsən ki.
Nifrətin göz yaşları
187
- Mənim yanımda Miçurin kimdir? Deyən Qur-
ban qədəhini Baratın qədəhi ilə toqquşdurub başına
qaldırdı. Qədəhi yerə qoyub xiyar turşusundan birini
götürüb dişlədi və bir az keçmiş stoldan tutaraq birtə-
hər özünü tarazlayıb ayağa qalxdı: «Hə əmioğlu, mən
yavaş-yavaş gedim» dedi.
Bir-birinə dayaq dura-dura darvazanın ağzına
gəldilər və öpüşüb ayrıldılar. Qurban səntirliyə-səntir-
liyə yolu əlinə aldı. Barat isə birtəhər evə döndü.
* * *
Aradan iyirmi günə yaxın bir vaxt keçibdi.
Barat aradabir yadına düşəndən-düşənə calağa baxsa
da, bir şey hiss etmirdi. Axşama yaxın darvazanın dö-
yülməyinə qapıya çıxan Barat qapı ağzında Qurbanı
gördü və salamlaşıb görüşdü.
- Nə yaxşı, a Qurban?
- Heç, elə burdan keçirdim dedim baxım görüm
calaq alıb, ya yox.
- Yaxşı eləmisən. Gəl içəri görək. Barat Qur-
banla birlikdə içəri keçdilər və calağın yanına getdilər.
Qurban calağın ətrafına qoyulmuş çır-çırpını təmiz-
lədi. Boy atmış yaşıl zoğa baxaraq «Maşallah, nə qə-
dər boy atıbdı» - dedi Qurban.
- Bir-iki dəfə baxmışam. Amma bir şey gör-
mədim. Barat sevincini bildirdi.
Qurban tez quru bir ağac budağı tapıb calağın
böyrünə basdırdı.
- Bunu neynirsən?
- Təzə zoğu basdırdığım quru budağa bağla-
yacağam ki, külək əsəndə qırılmasın. Qurban boy at-
mış yeni zoğu bir-iki yerdən basdırdığı ağaca bağladı.
Dostları ilə paylaş: |