Microsoft Word Nifretin goz yawlari Teze kitab 2018. doc
Yüklə 0,95 Mb. Pdf görüntüsü
|
Fazil SƏNAN 202 - Sən də sağ ol, Bayram. Mənə heç bir şey lazım deyil. Dərmanın pulunu ödəsə elə mənim üçün hədiy- yə deməkdir. Afaq razılığını bildirdi. - Yox, əziyyət çəkib saxlamısan. Söz verirəm, dərmanın pulundan nə qalsa, sənə bir şey alacağam. Bayram yanında dayanmış Afaqın saçını sığallayaraq başını köksünə sıxıb yanağından öpdü. Ərinin nəvazişindən üzdə sıxılsa da ürəyində sevinən Afaq «Yaxşı, ayıbdı, görən nə deyər» deyib Bayramdan aralanıb həyətə getdi. * * * Səhər işıqlanar-işıqlanmaz Afaq qalxıb hünduş- kaları tutub ayaqlarını bağladı. İkisini bir torbaya sal- dı, ikisini də bir torbaya. Hünduşkaları yerbəyer elə- yəndən sonra, tez qayıdıb çaydanı doldurub qaz plitə- sinin üstünə qoydu. Stolun üstünə Allah verəndən qo- yub, çayı dəmlədi və yataq otağına keçib Bayramı qaldırdı: - Dur, a Bayram. Çörəyini ye, yola düş. Arvadının səsinə gözlərini ovxalayan Bayram: - Niyə məni tez qaldırmamısan? – deyən Bayram cəld yatağından qalxdı və paltarını geyinib çölə çıxdı. Bir azdan əl-üzünü qurulayıb hazır stolun arxasına keçdi. Səhər yeməyini yeyəndən sonra ayağa qalxan Bayram: «Hinduşkalar hardadı?» deyib, arvadının üzünə baxdı. - Çöldə. Torbalardadı. Qapının ağzında. Afaq Bayramın arxasınca çölə çıxdı. Torbalar əlində darvazadan çıxan Bayramın arxasınca Afaq səsləndi. - Ucuz vermə. Elə elə ki, dərmanları ala biləsən. Nifrətin göz yaşları 203 Arvadının səsinə çönüb arxaya baxan Bayram «Qorxma ucuz vermərəm. Afaq qalan pula sənə bir hədiyyə alacağam» - deyib gülümsündü. - Mənə hədiyyə lazım deyil. Elə xalamın dər- manlarını ala bilsən, mənim üçün hər şeydir. – deyən Afaq darvazadan içəri keçdi və stolun üstünü tə- mizləməyə başladı. * * * «Olar?» - deyib qapıdan boğazını içəri uzadıb dişlərini ağartdı. - Gəl görək, gəl, a Qurban! – Həsənzadə yaxın- lığında qoyulmuş boş stulda yer göstərdi. - Axşamınız xeyir, Əmrah müəllim. - deyən Qur- ban iki əli ilə Həsənzadənin irəli uzanmış sağ əlini sıxdı. - Nə yaxşı gəlmisən? – Həsənzadə soruşdu. - Əmrah müəllim, dedim bəlkə bir yarmarka təşkil edəsiniz. Bir iki günlük ərzaq qalıbdır. - Ə, nə tez qurtardınız? – Həsənzadə təəccüblə Qurbanın üzünə baxdı. - Əmrah müəllim, üç şadlıq evi, 2 kafe, 5 ka- babxana sizə zarafat gəlməsin. Hələ yarmarkanın hesabına beş-on qəpik xeyir qalır. Yarmarka olmasa tamam batarıq. - Qurban, alınan ərzağa nəzarət eləyə bilirsən, yoxsa elə kim nə deyir, ona inanırsan? Həsənzadə soruşdu. - Əmrah müəllim, siz nə danışırsınız? Hamısına özüm nəzarət edirəm. Heç bir işçi bir kartof, yaxud bir baş soğan da apara bilməz. Şadlıq evlərində keçirilən toy mərasimlərində süfrədə qalan yeməklərdən, ağzı Fazil SƏNAN 204 açılan içkilərdən bir qramını işçilərin nə yeməyinə, nə də içməyinə imkan vermirəm. Yarımçıq olan şüşələri bir-birinin üstünə boşal- daraq ağzını yenidən bağladıb işə keçirirəm. Təşkil et- diyiniz yarmarkanın hesabına az-maz qazanc olur. Özünüz bilirsiniz ki, bazar od tutub yanır. Əgər bazar qiymətinə ərzaq alası olsaq vəziyyətimiz daha çətin olar. – sözləri ilə Qurban Həsənzadəyə sadiq olduğunu sübut etməyə çalışırdı. - Bilirsən Qurban, mən sənə inanıram. İnan- masaydım bir elə obyektin nəzarətini sənə tapşırmaz- dım. Özün də babat dolanırsan. Yaxşı bilirsən ki, qa- zanc çox olanda sənin də vəziyyətin yaxşı olur. Hə- sənzadə Qurbana sirayətedici baxışlarla baxdı. - Əmrah müəllim, bir qəpik də o yan-bu yana ola bilməz. Sizin sayənizdə əməlli-başlı ev-eşik düzəltmi- şəm, cibim pul tanıyıbdı. Adam yediyi çörəyə xəya- nətkarlıq eləməz. Hesabatı dəqiq nəzərdən keçirin. Xərclənən bir manatın da yeri dəqiqliklə göstərilibdir. Mən özümü həmişə sizə borclu hesab edirəm. Sözünü tamamlayan Qurban qoltuq cibindən bir qat yazılı kağız çıxardıb stolun üstünə qoydu. - Bu nədir? Həsənzadə soruşdu. - Keçən aya xərclənən pullar və qazanc haqqında hesabatdır. Qurban digər cibindən isə böyük bir qəzet bükü- lüsünü çıxarıb yenidən stolun üstünə qoydu. - Bəs bu nədir? Həsənzadə qəzet bükülüsünü ötəri nəzərdən keçirtdi. - Keçən ayın qazancıdır. Qurban cavab verdi. - Yaxşı, səhər yarmarkadır. Əsl vaxtında gəlmi- sən. İzahata ehtiyac yoxdur. Həmişə olduğu kimi sən tezdən bazara gedib lazımi işləri təşkil edirsən. Saat Nifrətin göz yaşları 205 onda yarmarkaya gələcəyəm. Oldumu? Həsənzadə Qurbanın üzünə baxdı. Bu o demək idi ki, söhbət qurtardı. Gedə bi- lərsən. Qurban ayağa durdu: - Oldu, Əmrah müəllim. Gecəniz xeyirə qalsın, - deyərək Qurban qapıya tərəf yönəldi. - Yaxşı yol! Həsənzadə qəzet bükülüsünü açıb seyfə qoydu. Hesabatı qarşısına çəkib vərəqləməyə başladı. * * * Qurban evə gəldi. Yeməyini yeyəndən sonra te- lefonu götürüb bəzi kəndlərin icra nümayəndəsinə, bəzi kəndlərin isə bələdiyyə sədrlərinə zəng vurub Həsənzadənin adından lazımi tapşırıq və göstərişlərini verdi. Öz-özlüyündə «Hə, əsas işləri yoluna qoydum!» deyib dəftəri qarşısına qoydu və səhər alacağı ərzaq məhsullarının siyahısını tutmağa başladı. Qurtarandan sonra dəftəri qatlayıb pencəyinin cibinə qoydu. Durub çölə çıxdı və bir az gəzinərək yataq otağına qayıdıb yatağına girdi. Dan yeri ağarar-ağarmaz Qurban tələsik qalxıb əl-üzünü yuyub bir stəkan çay içdi və sonra çölə çıxıb maşının mühərrikini isə saldı. Darvazanı açıb maşını çölə çıxartdı. Düşüb darvazanı bağladı və yenidən sü- kanın arxasına keçdi. Bir az keçmiş Qurban maşını münasib bir yerdə saxlayıb maşından düşdü. Qapıları bağlayaraq bazara doğru addımlamağa başladı. Bazarın qələbəliyindən ağız deyəni qulaq eşit- mir. Kimisi kartof dolu kisəni sürüyür, kimisi də kənd- dən gətirdiyi göy-göyərtini, lobyanı, xiyarı, pomidoru, mer-meyvəni və s. piştaxtanın üstünə düzür. Bazar Fazil SƏNAN 206 alverçiləri isə kəndlərdən gətirilmiş bostan və tərəvəz məhsullarını ucuz alıb baha satmaq üçün çənə döyür. Qurban isə qiymətləri soruşa-soruşa bazarı hər- lənməkdə davam edir. Bazarın toyuq-cücə satılan yeri- nə çatan Qurban, satılan ev quşlarını nəzərdən keçir- məyə başladı. Ayaqları bağlı hünduşkalar Qurbanın diqqətini çəkdi. Yaxınlaşıb hünduşkaları ayaqlarından tutub sanballamağa başladı. Axırıncı hünduşkanı da sanballayıb yerə qoyandan sonra üzünü onun hərə- kətlərini izləyən oğlana çevirdi: - Sənindi? - Bəli! Mənimdi! - Birini neçəyə verirsən? - Biri 30 manatdır. - Nə yaman bahadır? - Baha deyil. - Biri neçə kilo olar? - Aşağısı 9-10 kilo olar. - Ola bilməz. Onda sənin hünduşkalarının hər biri bir toğludur ki? Qurban sifətinə istehzalı bir gülüş donu geyindirdi. - İnanmırsınızsa, çəkə bilərəm. – deyən Bayram cibindən tərəzi çıxartdı. - Yox, yox lazım deyil. Əziyyət çəkməyə dəy- məz. (Qurban bilirdi ki, hünduşkaların hər biri 10 kq- dan ağırdır). Birini 30 manata deyirsən, eləmi? Qurban Bayramı başdan-ayağa nəzərdən keçirtdi. - Bəli, biri 30 manatdır? - Satacağın qiyməti de görək. - Hamısını alası olsan 28 manatdan Allah xeyir versin, - dedi Bayram. - Gəl, belə razılaşaq - Necə? - Hünduşkaların birini 30 manata demirsən? Nifrətin göz yaşları 207 - Bəli, biri 30 manatdır. – deyən Bayram ürəyin- də sevindi. - Bacı oğlu, belə eliyək. Hünduşkaları mənlə gö- türüb gedirik yarmarkaya. Sən orada hünduşkaların yanında durursan. İcra başçısı saat 10-da gəlib yarmar- kanı gəzəcək. Bir-bir qiymətlərlə maraqlanacaqdır. Sə- nin yanına çatanda «hünduşka neçədir?» deyə soruşa- caq. Sən də cavab verirsən ki, hünduşkanın biri 9-10 manatdır. - A kişi, 9-10 manata hünduşka var? Varsa gətir mən alıram, - deyən Bayram əsəbini güclə boğdu. - Bacı oğlu bir səbrin olsun. Qoy bir sözümü qurtarım, sonra yenə hirslənərsən. Mən də bilirəm ki, 9-10 manata hünduşka yoxdur. - Hə, yaxşı sonrası nə olsun? Bayram marağını gizlətmədi. - Sonrası da odur ki, başçı gedəndən sonra yenə malını öz istədiyin qiymətə sat. Kimdi sənin kefinin ağası? - Adınız nədir? - Qurban. - Görürəm, ziyalı adamsınız. Qurban müəllim, yarmarkada başçının arxasınca bir dəstə ac-gic hərlə- nir. Həmin adamlar elə fürsət gözləyirlər. Ağzından qiymət çıxar-çıxmaz o saat dediyin qiyməti çıxardıb verirlər. Sən də qalırsan içindən yana-yana. Yox, qa- dan alım Qurban müəllim. Siz dediyinizi mən bacar- maram. Anam xəstədir. Bu hünduşkaları gətirmişəm ki, satıb, anamın dərmanlarını alam. Xahiş edirəm, xətrinizə dəyməsin, bir az kənara durun, malımı satım. - Bacı oğlu, gəl sən mənə yaxşılıq elə. - Nə yaxşılıq eləyim. Mənim əlimdə nə imkanım var? Fazil SƏNAN 208 - Səhərdən danışırıq, adını da bilmirəm. – deyən Qurban səsinə bir şirinlik qatdı. (Qurbanın gözü hün- duşkaları yaman tutmuşdu. «Həsənzadənin əziz qo- naqları üçün gözəl kabablıqdır» fikri beynindən çıx- mırdı). - Adım Bayramdır. - Çox yaxşı. Bayram, mən özüm də yarmarkada olacağam. Başçı yarmarkanı təşkil etməyi, xüsusilə də yaxşı və ucuz mal təşkil etməyi mənə tapşırıbdır. Qorxma, sən deyən vəziyyət yaransa, yəni sən 9-10 manat deyən kimi hünduşkalarını alsalar, sonra hün- duşkalarının hər birinin 35 manatdan pulunu məndən istə. Danışdıq? Razılaşdıq? – deyən Qurban mehriban- casına sağ əlini Bayramın çiyninə qoydu. Qurbanın 35 manat deməsi Bayramın içində sevincə səbəb olsa da, özünü o yerə qoymayaraq dedi: - Qurban müəllim, qorxuram sözünüzə əməl et- məyəsiniz, sonra aramızda inciklik yarana. - Bayram, fikrinə başqa heç bir şey gəlməsin. Yəni 4 hünduşka 140 manat eliyir də. Ürək eləmirsən lap çıxardım 140 manatı bəri başdan verim. Kişinin ağzından söz çıxar. Dörd hünduşkadan ötəri qaçıb giz- lənəcəyikmi? Qurban bir az da səsinə nəvaziş qatdı. - Yaxşı, siz deyən olsun. Yenə deyirəm. Əgər mən 9-10 manat deyən kimi hünduşkaları alsalar pu- lun qalanını sizdən alacağam. Razısınızmı? – dedi Bayram. - Ayıb olan sözdü. Di götür hünduşkaları bazarın başı ilə düz get. Görəcəksən maşınlar dayanıb. Stollar düzülüb. Münasib bir yer tap, hünduşkalarını qoy ye- rə, dur yanında. Başçı gələnə kimi 35 manatdan de. Alan olsa sat. 35-dən sata bilməsən, narahat olma. Başçı gəlib qiymət soruşsa birini 9-10 manatdan de- yərsən. Sonrası mənlikdir. – deyən Qurban nəvazişlə Nifrətin göz yaşları 209 Bayramı yarmarkaya yola salıb özü bazarda hərlən- məyə başladı. * * * Yarmarkanın bir tərəfində, münasib bir yerdə Bayram hünduşkaları qarşısına qoyub özü də dayandı yanında. Yarmarkada nə yox idi? Axtarsan quş südü, lap can dərmanı da tapmaq olardı. Malların üstündə yazılmış qiymətlər bazar qiymətindən çox aşağı idi. Qurbanın adamları yarmarkada gəzinərək qiymətləri nəzərdən keçirir, amma heç bir şey almırdılar. Gözlə- yirdilər ki, başçı gəlsin. Ondan sonra Qurbanın tapşır- dığı kimi, yəni başçı qiyməti soruşan məqamda həmin adamlar siyahıda lazım olanları alıb aradan çıxmalı idilər. Bu zəhmətləri müqabilində Qurban onlara da- nışdığı kimi cib xərcliyi verəcəkdi. Kəndlərin icra nümayəndələri və bələdiyyələri Qurbanın tapşırığına əsasən kəndlərində olmasa da tapşırılan malları ciblərinin pulu ilə alıb yarmarkaya gətirmişdilər. Kəndlərdən gələn bostan-tərəvəz bitkilə- ri yüklənmiş maşınların arxası açılmış, qiyməti və kəndi yazılmışdı. Kəndin icra nümayəndəsi, yaxud bə- lədiyyə sədri isə kəndini təmsil edən maşının yanında dayanıb başçının gəlişini gözləyirdilər. Nəhayət, gözlənilən an gəlib çatdı. Başçı başının dəstəsi və polisin müşayiəti ilə yarmarkaya daxil oldu. Hamı əl çaldı və bir ağızdan (xüsusən kənd icra nüma- yəndələri və bələdiyyə sədrləri) «Yaşasın Həsənzadə! Camaat üçün bolluq yaradır, qayğı göstərir! Var olsun Həsənzadə!» çığırmağa başladılar. Deyilən xoş sözləri eşidən Həsənzadə üzündə tə- bəssüm əlini qaldıraraq hamını salamladı və «Sağ olun! Sağ olun!» - deyərək razılığını bildirdi. Sakitlik Fazil SƏNAN 210 yaranandan sonra Həsənzadə başının dəstəsi ilə əvvəl- cə arxası açılmış maşınların yüklərini nəzərdən keçir- məyə başladı. Qurban isə Həsənzadənin ətəyini əldən buraxmayaraq izahat verirdi. Elə ki Həsənzadə hansı maşının yanında dayanıb yazılmış qiymətə nəzər sa- laraq «Neçəyədir?» soruşan kimi maşın sahibi qiyməti bir az da aşağı deyirdi. Fürsəti əldən qaçırmayan Qur- banın adamları ucuz qiymətə kisələrini doldurub ara- dan çıxırdılar. Həsənzadə hər maşının yanında qəsdən çox dayanırdı ki, alıcı malı alıb qurtarsın. Həsənzadə bilirdi ki, kirəvədən səmərəli istifadə edənlər Qurbanın adamlarıdır. Başçı gəzə-gəzə gəlib Bayramın yanına çıxdı. - Qurban, bunlar nə yaxşı hünduşkalardı. - Əmrah müəllim, yarmarkada hər şey var. Bol- luxdu. Kimin ürəyi nə istəyir ala bilər. Bazardan da çox ucuz. Hamı sizə dua edir. Qurban mütiliklə cavab verdi. - Yaxşı təşkil etmisən, Qurban. - Borcumuzdu, Əmrah müəllim. - Quşlar neçəyədir? – deyən Həsənzadə Bayram- dan soruşdu. - Doqquz-on manatdı. - Hamısı, yoxsa biri? – deyən Həsənzadə gülüm- sündü. - Xeyir, müəllim. Biri 9 manatdır. – deyən Bay- ram udqundu. Bayramın ağzından söz çıxan kimi arxadan çə- limsiz, arıq bir kişi irəli yeriyərək əlini cibinə salıb bir qom pul çıxartdı və başladı saymağa. «Düzdürmü bacı oğlu?» deyib hünduşkaların dördünü də götürdü. - Hə düzdü, 36 manatdı. – dedi Bayram. - Toya xərcləyəsən. – deyib kişi cəld adamların arasında gözdən itdi. Nifrətin göz yaşları 211 Həsənzadə başının dəstəsi ilə aralandı. Bayram pulu cibinə qoyub başladı aralıdan-aralıya Qurbanı tə- qib etməyə. Lakin Qurban Həsənzadədən aralanmırdı ki, aralanmırdı. Artıq Həsənzadə hiss etdi ki, Qurbanın adamları öz yüklərini tutublar, başladı yavaş-yavaş maşına tərəf getməyə. Elə ki, Həsənzadə maşına əyləşib yarmarka- dan aralandı. Qurban baxdı ki, Bayram yanında daya- nıbdı: - Sizə nə lazımdı? – Qurban soruşdu. - Qurban müəllim, necə nə lazımdı? Mənim pulumun qalanını verin mən də gedim. Səhərdən düşmüşəm sizin arxanızca. - Başa düşmürəm. Siz kimsiniz, nə danışırsınız? – Qurban bozardı. - Deyəsən siz məni axmaq yerinə qoymusunuz. Dörd hünduşkanın yiyəsi. Bəs biz söz danışdıq. Hün- duşkanın birini 35 manat qiymət elədik. Heç aradan iki-üç saat keçməyibdir. Sizin sözünüzə görə 4 hün- duşkanı 36 manata vermişəm. Qalan pulumu verin çı- xım gedim. - Maraqlıdır. Hünduşkanı satmısan, çıx get də. Mən sənə nəyə görə pul verməliyəm? Deyəsən, məni dəyişik salmısan? Qurban Bayramın üstünə çəmkirdi. - Demədin ki, kişiyik. Bazarda malımı satdığım yerdə məni aldadıb bura gətirmisən. İndi də deyirsən məni tanımırsan. Bu nə deməkdi. Ayıb deyilmi? – de- yən Bayramın dodaqları səyirməyə başladı. - Nə axmaq, axmaq danışırsan? Qurban səsini qaldırdı. - Mənəm axmaq? Bayram Qurbanla qabaq-qən- şər dayandı. - Axmaqsan ki, nə danışdığını bilmirsən. Bazar- da hünduşkanı satıb, gəlib burda da məndən pul is- Fazil SƏNAN 212 təyirsən. Bu haranın dəlisidir? Qurban kənarda dayan- mış polisə üzünü çevirdi. - Bu dəlini məndən aralayın. - Mənəm dəli? – deyən Bayram qəflətən Qurba- nın ağzına bir kəllə vurdu. Gözlənilməz zərbədən asfalt döşəməyə sərilən Qurbanın üz-gözünün və üst-başının al qırmızı qana bulaşmağı bir göz qırpımında baş verdi. Özünü çatdıran polis yerə yıxılmış Qurbanı tə- pikləyən Bayramı bir təhər aralayıb əlavə kömək ça- ğırdı. 28.07 - 25.10.2016 Nifrətin göz yaşları 213 M Ü N D Ə R İ C A T Rəsul Murovdağlı: Sevdalı könüllər (ön söz) ............................................3 POVESTLƏR Nifrətin göz yaşları........................................................10 Bir cüt qərənfil ..............................................................60 Ürək ağrisi.....................................................................89 Kolleksiya .....................................................................109 HEKAYƏLƏR I bölmə Həsrətində gözlə məni Bağışla...........................................................................137 Uçurum .........................................................................144 Məhəbbətin dərddi mənə...............................................151 Hardan gəldin tənhalığıma ............................................160 İşıldaquş ........................................................................168 II bölmə Ağlaya bilmədim Əjdər əmi.......................................................................177 Calaq .............................................................................184 Razborka .......................................................................191 Müasir ailə.....................................................................194 Yarmarkada...................................................................200 Nifrətin göz yaşları 215 “Elm və təhsil” nəşriyyatının direktoru: Professor Nadir MƏMMƏDLİ Korrektor: Anar FAZİLZADƏ Operator: Məlahət XƏLİLOVA Dizayner: Sona İSAYEVA Çapa imzalanmış 20.02.2018 Şərti çap vərəqi 13,5. Sifariş № 15. Kağız formatı 84х108 1/16. Tiraj 500. Fazil SƏNAN 216 Kitab “Elm və təhsil” nəşriyyat-poliqrafiya müəssisəsində hazır diapozitivlərdən çap olunmuşdur E-mail: nurlan1959@gmail.com Тел: 497-16-32; 050-311-41-89 Ünvan: Bakı, İçərişəhər, 3-cü Maqomayev 8 /4 Yüklə 0,95 Mb. Dostları ilə paylaş:
|