me-19 saukunis evropel mogzaur-avtorTa publicistur-dokumenturi
narativi saqarTvelos Sesaxeb da misi Tanamedrove interpretacia
413
da xeli~ (WavWavaZe 1957:60); iqve aRniSnavs, rom azia `dasjerda
Tavmosawonebels, Tavi calke
iketa da garedan ara miikara
`mzis Suqi da macocxlebeli sio“.
friad saintereso dakvirvebebi aqvs frang mecniersa da sa-
zogado moRvawes — baroni de bais: mag.: `rogorc qronologiu-
ri, ise geografiuli ormagi TavalsazrisiT qarTvelebi adri-
danve idgnen ukidures aRmosavleTSi saRrmTo rjulis gavrce-
lebis burjad da amitom kanonieri siamayiT Seaxseneben rusebs,
rom isini is xalxia, romlebmac gauswres maT qristianuli civi-
lizaciis sakiTxSi~ (de bai baroni 2011:.24). aqve unda davZinoT,
rom teqstebSi SeiniSneba CvenTvis kargad nacnobi evropuli
mozomiloba da taqti, gansakuTrebiT ruseTis rolis Sefasebis
mxriv. Tundac, baroni de bais SemTxvevaSi (rac obieqturi gare-
moebebiTac aris ganpirobebuli — m.w.), magaliTad, roca frangi
mogzauri aRniSnavs: `ori eri — iseTi, rogoric rusebi da qar-
Tvelebi arian, erTnairi sarwmunoebis, erTnairi xvedris mqone,
wminda giorgis mfarvelobis qveS myofni, unda SeerTebuliyvnen
mas Semdeg, rac orivem iwvnia naxevarmTvaris uReli da sisxli
daRvara sarwmunoebis SesanarCuneblad~ (de bai baroni 2011:.55).
avtorTa mizani evropeli mkiTxvelisaTvis Soreuli geog-
rafiuli garemos gacnobaa, amitomac isini miznad isaxaven ucx-
os, egzotikuris, rogorc samyaros ~axlad aRmoCenili~ nawilis
mravalmxriv warmoCenas, Tumca calkeuli teqstebis Sedarebi-
Ti analiziT dgindeba, rom avtorebs, samogzauro interesebisa
da motivebis garda, geografiuli garemosadmi personaluri
damokidebulebac ganasxvavebT. am mxriv gamorCeulia knut ham-
suni da misi wigni `zRapruli qveyana~ (gamoqveynda 1903w).
norvegielma mweralma kavkasiaSi imogzaura 1899 wels.
zRapruli qveyana ar aris ubralod samogzauro wigni. masSi
mogzauroba mwerlisaTvis TviTSecnobis saukeTeso SesaZleb-
lobaa. `zRapruli qveyana~ sinTezuri teqstia da moicavs avto-
biografiuli, saTavgadasavlo, eTnografiuli, deteqtiuri li-
teraturisTvis, aseve dRiurebisa da narkvevebisTvis damaxasi-
aTebel mraval saintereso detals~ (wereTeli 2010:135).
literaturaTmcodne levan bregaZes zemoT moxmobil ese-
Si `evropa varT Tu azia~ magaliTad mohyavs germaneli mwerlis
mari wereTeli
414
_ herman heses zRapari `evropeli~, `romelSic man daRupva uqa-
da evropul kulturas da pirdapir ganacxada, momavali aRmo-
savleTisaao~, iqve aRniSnavs: `aRmosavleTis kulturuli misiis
gadaWarbebuli Sefaseba, aRmosavleTis gaidealeba dasavleTis
dakninebis xarjze, imdroindel moazrovneTa Soris maSindeli
evropuli sinamdviliT imedgacruebam gamoiwvia. namdvilad ki
aRmosavleTi sulac ar iyo esoden idiliuri~. knut hamsunis
SemTxvevaSic mkiTxveli asociaciuri paralelebiT mudmivad
grZnobs kontrasts dasavlur, industriul samyarosa da aRmo-
savlur, jer kidev `pirvelyofil~, uZveles kavkasias Soris; aS-
karaa, rom hamsuns, heses msgavsad, afrTxobs teqnikuri prog-
resi da adamianis fizikuri Tu sulieri gadarCenis erTaderT
gzad TviTmyofadi kulturuli sivrce warmoudgenia. aseTi ki
misTvis kavkasiaa, igi wers: ~erTi duqnis win zis kaci da fandur-
ze ukravs, Cumi, martivi melodiaa, qvis xanis musika. vfiqrob,
madloba ufals, rom es kaci aq zis da fandurze ukravs, yvelas
siamovnebas hgvris Tavis musikiT. da raxan amdeni xani ukravs,
es musika masac siamovnebs. sakvirveli xalxi cxovrobs am sak-
virvel qveyanaSi. dideba Semoqmeds, rom arseboben aseTi qveyne-
bi~ (hamsuni 2008:.51).
hamsunis codna saqarTvelos Sesaxeb rusuli wyaroebis
stereotipul gavlenebs ganicdis, amitom gasakviri ar aris,
rom igi arsad exeba saqarTvelos koloniur mdgomareobas, Tum-
ca erTgan dasZens:
`arc erTi kavkasieli Tavs rusad ar miiCnevs
da miuxedavad imisa, rom kavkasiis dapyrobidan amdeni welia ga-
suli, kidev Sexvdebi gulubryvilo, saomrad ganwyobil mTiels,
romelic gimtkicebs: rusi mxolod maSin gabedavs Cvens miwaze
fexis dadgmas, Tavazianad Tu moiqcevao“ (hamsuni 2008:67).
evropel mogzaurTa wignebi ucxoel mkiTxvels acnobda ge-
ografiul, istoriul, eTnografiul, kulturul sivrces, rac
aranakleb miSvnelovani iyo Tavad qarTveli mkiTxvelisTvisac.
amitomac, me-19 saukunis qarTuli demokratiuli presa uyu-
radRebod ar tovebda maT voiaJebs (knut hamsuni am mxrivac ga-
monaklisia — m.w.), beWdavda informaciebs da STabeWdilebebis
fragmentebs.
me-19 saukunis evropel mogzaur-avtorTa publicistur-dokumenturi
narativi saqarTvelos Sesaxeb da misi Tanamedrove interpretacia
415
amgvarad, evropel mogzaur-avtorTa individualuri samog-
zauro interesebisa da teqstebis mravalTemianobis miuxedavad,
maTi dokumentur-publicisturi narativi Seicavs epoqis pub-
licistur refleqsias da sadReisod aqtualuria sazogadoeb-
riv-politikuri Temebis konteqstSi. masSi ikveTeba me-19 sau-
kunis politikuri procesi, kerZod, ruseTis imperiis mier sa-
qarTvelos aneqsiis faqti. mniSvnelovania saqarTveloSi ruse-
Tis eqpansionistuli politikis mxileba. kritikulad Sefase-
buli socialuri sinamdvile imis maniSnebelia, rom ruseTis im-
periis farglebSi SeuZlebelia saqarTvelos politikur-ekono-
mikuri ganviTareba da mxolod evropeizaciam SeiZleba mouta-
nos mas progresi. me-19 saukunis evropel avtorTa naazrevSi
uTuod Cans droTa kavSiri, rac warsulisa da awmyos konteq-
stSi gvaazrebinebs Cveni dRevandelobisaTvis iseT aqtualur
problemas, rogoricaa: ruseTis mier saqarTvelos teritorie-
bis okupacia, aseve, saqarTvelos evropasTan integraciis sa-
kiTxi.
bolo wlebSi gamocemuli calkeuli wignebi Tanamedrove
mkiTxvels abrunebs mravalmxriv yuradsaReb, evropelTa Tva-
liT danaxul saqarTvelos sociokulturul garemoSi, romlis
kritikuli Semecnebac aris misi mizani. `mogzaurobebi~ axal
mniSvnelobas iZens swored Tanamedrove Rirebulebebis konteq-
stSi, iseve rogorc qarTvelologiisa da evropis qveynebTan
kulturuli komunikaciis ganviTarebis mxriv.
literatura:
1.
bregaZe l. `evropa varT Tu azia~ , ganTavsebulia saitze
www. lib.ge
2.
de bai baroni. saqarTveloSi, Tb., `artanuji~, 2011.
3.
diuma al. kavkasia, Tb., `literatura da xelovneba~, 1964.
4.
diuma al. kavkasia, Tb., `agora~, 2009.
5.
TofCiSvili r. `qarTvelTa eTnikuri istoria da
saqarTvelos istoriul-eTnografiuli mxareebi~, 2002.
mis. http://www.amsi.ge/istoria/div/ToFCiSvili_saqarT.html
)
Dostları ilə paylaş: |