Microsoft Word politologiya cavab az docx
Yüklə 0,53 Mb. Pdf görüntüsü
|
kütlənin etibarını qazanan demaqoq siyasətcidir. 18 Siyasət anlayışı və onun mahiyyəti Cəmiyyətin bütün sahələrini əhatə edən dəyişikliklər siyasi sahədə daha aydın şəkildə özünü göstərir. Siyasi sfera siyasi proseslərin rəngarəngliyi ilə seçilərək yeni məna kəsb edir. Siyasi həyat yeni keyfiyyət daşıdığından onun dərin və hərtərəfli tədqiqatına ehtiyac duyulur. lk növbədə, «cəmiyyətin siyasi həyatı» kateqoriyası ilə müqayisədə daha ümumi xarakter daşıyan «ictimai həyat» kateqoriyasını açıqlayaq. ctimai həyatın mahiyyəti nədən ibarətdir? ctimai həyat özündə ictimai təzahürlərin, daha doğrusu, insanlar arasındakı ictimai münasibətlərin böyük bir spektrini birləşdirir. Bu münasibətlər öz şəxsi maraqlarını müdafiə edən və buna görə də bir-biri ilə lazımi əlaqələrə girən insanların fəaliyyətinin nətiçəsidir. nsanların maraqları ilə şərtlənən bu fəaliyyət burada elə bir vasitə rolunda çıxış edir ki, onun köməyi ilə insanlar arasında ictimai əlaqələr yaranır və beləliklə, o, insanların ictimai həyatının mənbəyinə çevrilir. Bunun nəticəsi olaraq ictimai əlaqələr daim hərəkətdədir (yaranır, inkişaf edir, yeni keyfiyyət halına keçir), başqa sözlə, özünün istehsal və təkrar istehsalı prosesində olur. ctimai həyat isə müxtəlif ictimai əlaqələrin, ilk növbədə, iqtisadi, sosial - siyasi və mənəvi həyatda baş verən əlaqələrə xas xüsusiyyətlərin formalaşmasından asılıdır. Bir sözlə, mahiyyət etibarilə, ictimai həyatı insanlar arasındakı ictimai ə laqələrin istehsalı və təkrar istehsalı kimi müəyyənləşdirmək olar. Müasir dövrdə cəmiyyətin siyasiləşməsi, maddi və mənəvi həyatın bütün sahələrinə siyasətin təsirinin artması tədqiqat obyekti kimi diqqəti cəlb edən və maraq doğuran bir hadisədir. Buna görə ilk növbədə, siyasətin, onunla bilavasitə bağlı olan siyasi sistemin, iqtisadi və sosial amillərin mahiyyətini araşdırmaq vacibdir. nsan həyatının qaçılmaz elementi olan siyasət nədir? Siyasət termini çoxmənalıdır və onun məzmunu dövlətin, digər siyasi institutların, hakimiyyətin başqa qollarının öyrənilməsi ilə bərabər araşdırılır. Yunan dilindən tərcümədə siyasət dövləti idarə etmək sənəti, dövlətin öz ərazi daxilində və onun hüdudlarından kənarda öz məqsədlərini həyata keçirməyin müəyyən vasitəsidir. Aristoteldən başlayaraq bütün filosoflar ictimai hadisə kimi siyasətin xarakterik cəhətini, onun hakimiyyətlə bilavasitə əlaqədə olmasını vurğulamışdır. Ş. Furye, M.Veber, K. Marks siyasətin mahiyyətini məhz belə açıqlamışlar. Beləliklə, siyasət hakimiyyətə dair sinif və sosial qrupların münasibətləri ilə bağlı olan cəmiyyət həyatının xüsusi sferasıdır. Siyasət» anlayışı qədim yunan filosofu Aristotelin eyni adlı əsərindən sonra geniş yayılmışdır. Aristotel siyasəti insan birliklərinin formaları arasında münasibətlərin ən vacibi hesab edirdi. Onun fikrincə, siyasət hakimiyyət və idarəetmənin müəyyən növlərini təsdiq edərək insanları birləşdirir, cəmiyyətin bütövlüyünü təmin edir. Elmi ədəbiyyatda siyasət termininin çoxlu sayda anlayışları verilir. Onlardan bəzilərini göstərək: Siyasət birgə yaşamaq sənətidir - Platon, qədim yunan filosofu. Siyasət siniflər arasında gedən mübarizədir - V. .Lenin və s. Siyasət anlayışının tərifində fikir ayrılığının çoxluğu onun nə qədər mürəkkəb, çoxcəhətli hadisə olduğunu göstərir. Siyasət ilk növbədə , cəmiyyətin iqtisadi və sosial – məişət həyatı ilə yanaşı insanların həyat fəaliyyətlərinin xüsusi sferasıdır.
Siyasətin komponentlərini nəzərdən keçirək: • konkret ictimai quruluşun arzuedilən obrazı (ideal) • siyasi reallıq • siyasi məqsədə və ideala nail olmaq yolları və vasitələri. Siyasətin elementləri bunlardır: normativ ideyalar, hakimiyyət və siyasi münasibətlər, subyektiv göstərişlər (təfəkkür, nitq, davranış), siyasi institutlar və təşkilatlar. Siyasətin səviyyələri: mikrosəviyyə (gündəlik), mezasəviyyə (ictimai), meqasəviyyədən ( qlobal ) ibarətdir. Siyasətin funksiyalarına nəzər salaq: • mürəkkəb sosial sistem olan cəmiyyətin bütövlüyünün qorunması və möhkəmləndirilməsi, ictimai asayişin təmin olunması; • bütün cəmiyyətin qarşıda qoyduğu məqsədlərin işlənib hazırlanması, onların həyata keçməsi üçün kütlələrin təşkili və ehtiyatların səfərbər edilməsi; • maraqların koordinasiyası və konfliktlərin nizama salınması, gərginliyin qarşısının əvvəlcədən alınması; • mürəkkəb sosial obyektlərin təşkil edilməsi; • siyasətin subyektlərinin ümumi maraqlarının aşkarlanması; • subyektlərin davranışlarının nümunəvi qaydalarının işlənib hazırlanması; • subyektlər arasında funksiyaların bölüşdürülməsi.
Siyasi münasibətlər cəmiyyətin idarə olunması və təşkilinə dair sosial qruplar, fərdlər, sosial institutların qarşılıqlı əlaqələri kimi müəyyənləşir. Bu münasibətlər siyasətin əsas atribut keyfiyyətlərini özündə birləşdirir: • onların mahiyyəti sosial subyektlərin (sosial qrup, fərd) bütöv sosial varlığa uyğun olan problem və maraqlarla əlaqəsinin müəyyən edilməsindən ibarətdir. Dövlət bu əlaqənin saxlanması və istiqamətləndirilməsində bir alət kimi çıxış edir. • idrakın fəal iştirakı ilə yaranan siyasi münasibətlər insanların beyinlərində deyil, gördükləri işlərdə, hərəkətlərdə, proseslərdə sosial qruplar, dövlətlər, partiyaların əlaqələrində özünü göstərir. • siyasi münasibətlər fəal xarakteri ilə seçilir ki, bu da insanlara öz həyatlarının bir çox daxili və xarici parametrlərinə təsir etmək imkanı yaradır. Məs; bu cür təsir cəmiyyətin iqtisadi həyatına Yüklə 0,53 Mb. Dostları ilə paylaş:
|