Microsoft Word Proqramlasd?rma dill?ri v? Informatikabenovse doc

ki, bir xətdə  640  nöqtə  yerləşsin.  Onda nöqtələr  arasındakı  məsafə(  265 : 640)  = 

0,41 mm-dən çox olmamalıdır. 

 

Klaviatura.  Klaviatura  giriş  qurğusu  olub,  vəzifəsi  informasiyanı 

kompüterin  yaddaşına  daxil  etməkdir.  Kompüterlərin  digər  qurğularına  nisbətən, 

klaviatura ən az dəyişikliyə məruz qalmışdır. Əvvəla, simvolların yerləşmə qaydası 

beynəlxalq standartlara uyğunlaşmışdır.  

kinjisi  istifadəçilərin  müəyyən  vaxt  ərzində  adət  etdikləri  düzülmüş 

dəyişdirilməsi əlavə çətinliklər yarada bilərdi.  

Klaviatura üzərindəki düymələr 4 qrupa bölünür.  

I  qrupa  yıxarı  sırada  yerləşən  Esc  və  funksional  düymələr  (F1  -  F12) 

daxildir. 

II qrupa üzərində hərf, rəqəm və digər simvollar yazılmış düymələr daxildir. 

Bu düymələr ağ rəngdə olub klaviaturanın mərkəzi hissəsində yerləşir.  

III  qrupa  simvol  düymələrinin  sağ  və  sol  tərəflərində  yerləşən  müxtəlif 

recim düymələri (Tab, JapsLojk, Shift, Ctrl, Alt, Backspace, Enter)daxildir.  

IV qrupa kursoru idarəetmə düymələri (

↓

→

↑

←

,

 ,

 ,

, Delete, Home, End, Page 

Up, Page Down) düymələri daxildir.  

Klaviaturanın  sağ  hissəsində  informasiya  daxil  edilərkən  ən  çox  istifadə 

olunan  simvollar  (rəqəmlər)  təkrar  edilmişdir.  Burada  həmçinin  hesab  əməliyyatı 

işarələri  və  Enter  düyməsi  yerləşdirilmişdir.  NumLojk  düyməsinin  bir  dəfə 

çıxılması  ilə  (klaviaturada  NumLock  işığı  sönür)  bu  dyümələr  IV  qrup 

düymələrinin  vəzifələrini  təkrarlayır.  NumLock  düyməsinin  ikinji  dəfə  sıxılması 

ilə (klaviaturada  NumLockişığı yanır) əvvəlki recim bərpa edilir.  

 

Fərdi kompüterlərin quruluş sxemini aşağıdakı kimi göstərmək olar:  

Riyazi prosessor 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Mikroprosessor 

 

Ə

SAS YADDAŞ 

 

XAR C  

YADDAŞ 

Hesab-məntiq 

qurğusu  

(HMQ) 

    Daimi 

yaddaş 

qurğusu 

(DYQ) 

Operativ 

yaddaş 

qurğusu 

(DYQ) 

 

Bərk  maqnit 

diski 

(BMD) 

Elastik 

maqnit 

diski 

(EMD) 

 

   

 

 

 

 

 

 

   

 

BMD 

adapteri 

 

EMD 

adapteri 

 

 

   

 

Mikroprosessorlu 

yaddaş 

 

(MPY) 

 

 

 

 

 

 

 

 

S STEML     Ş   N  

 

 

 

 

 

 

 

Тай-

мер 

---

 

 

Video-

adapter 

 

Printer 

adapteri 

 

Qida 

mənbəyi 

  Şə

bəkəad

apteri 

darəetmə 

Qurğusu 

 

( Q) 

 

 

 

Video-

monitor 

(Displey) 

  Çapetmə 

qurğusu 

(Printer) 

 

 

 

 

Generator 

taktlı 

impulslar 

 

nterfeys klaviatura 

 

 

Klaviatura 

Fərdi kompüterlərin quruluş sxemi. 

 

 

17. Mikroprosessor, əsas hissələri və tipləri 

EHM-in əsas qurğusu olan prosessor avtomatik hesablama prosesini və onun idarə 

olunmasını  təmin  edir.  Fərdi  kompüterlərdə  həmin  funksiyaları  ölçüləri  dəfələrlə 

kiçik olan mikroprosessor idarə edir.  

Mikroprosessor dedikdə bir və ya bir neçə yarımkeçiriji kristalda yığılmış inteqral 

sxemlər  nəzərdə  tutulur. 

lk  mikroprosessor  1970-71-ji  illərdə  ABŞ-da 

yaradılmışdır.  Mikroprosessorun  yaddaşla  təjhiz  olunması  mikro  EHM-in 

yaranmasına gətirib çıxartmışdır.  

Məlum  olduğu  kimi  sistem  platasında  əsas  yeri  tutan  mikroprosessordur. 

Mikroprosessorun  tərkibinə  –  mərkəzi  idarə  qurğusu,  hesab-məntiq  qurğusu, 

prosessorun  daxili  əməli  yaddaşı,  (registr,  əməli  yaddaş,  Keş-yaddaş  və  s.  kimi 

qurğular daxildir).  

Fiziki nöqteyi-nəzərdən  mikroprosessor – Böyük  nteqral Sxemdir (B S). 

B S üzərində qurulumşu mikroprosessor (MP) əsasən emal və idarə qurğusudur. O, 

istənilən idarə və informasiya emalı sistemlərinin mərkəzi hissəsini təşkil edir.  

Prosessor aşağıdakı funksiyaları icra edir: 

• əmri operativ yaddaşdan oxuyub deşifrasiya edir; 

• veriləni operativ yaddaşdan və giriş-çıxış portlarından oxuyur; 

• veriləni operativ yaddaşa yazır və ya giriş-çıxış portlarına göndərir; 

• xarici qurğu adapterlərindən müraciət vəəmrləri qəbul edib işləyir; 

• kompüterin bütün qurğularını idarə etmək üçün siqnallar hasil edir. 

Prosessor  2  hissədən  ibarətdir:  əməliyyat  hissəsi  və  interfeys  hissəsi. 

Ə

məliyyat  hissəsi  idarə  qurğusundan,  hesab-məntiq  qurğusundan  və  prosessor 

yaddaşından  (ümumi  təyinatlı  registrlərdən)  ibarətdir.  nterfeys  hissəsi  şin  və 

portların  idarə  edilməsi  mikrisxemlərindən  vəünvan  vəəmr  registrlərindən  təşkil 

edilir.  darə qurğusu prosessorun ən mürəkkəb hissəsidir.  darə qurğusu aşağıdakı 

funksiyaları icra edir: 

Рабитя 

канал

---